Để hệ thống ngân hàng khỏe mạnh

Chuyên gia NH TS. Nguyễn Trí Hiếu: Tăng niềm tin của nhà đầu tư vào hệ thống NH

Nếu khẳng định Thông tư 06 tác động tiêu cực hay tích cực có lẽ còn sớm. Nhưng có thể thấy ngay ảnh hưởng tích cực của nó khi tất cả các NH tuân thủ quy định của pháp luật, NHNN về cơ cấu, sở hữu vốn minh bạch. Điều này sẽ tạo niềm tin đối với nhà đầu tư khi họ có ý định tham gia đầu tư.

Đương nhiên, với những quy định tương đối mạnh của NHNN sẽ gây bất lợi đối với lợi ích nhóm của nhóm cổ đông khi bắt buộc họ phải thoái vốn và có thể họ sẽ “phản kháng” dưới một vài hình thức. Nhưng với quyết tâm thực hiện tái cơ cấu hệ thống NH, tôi nghĩ chắc chắn NHNN sẽ có nhiều giải pháp lường đón để xử lý đối với những đối tượng cố tình không chấp hành hoặc chống đối.

Với yêu cầu của NHNN, đến ngày 31/12/2015, cổ đông, nhóm cổ đông thoái vốn tại các NH theo đúng quy định, theo tôi, cũng có thể đẩy nhanh quá trình sáp nhập NH nhỏ hoặc yếu kém. Thời điểm này giá CP của các NH đang ở mức thấp, trong khi TTCK lình xình, nếu buộc phải bán CP thoái vốn chắc chắn các cổ đông thiệt hại lớn.

Còn nếu các cổ đông không muốn khoản vốn đầu tư tại NH thua lỗ và vẫn đảm bảo quy định của NHNN thì phương án sáp nhập sẽ được họ tính đến. Nhìn từ góc độ này, việc sáp nhập có lẽ là giải pháp đỡ tốn phí nhất cho các cổ đông.

Tuy nhiên, việc sáp nhập phức tạp hơn việc thoái vốn tình nguyện nhiều. Vì đối với hoạt động thoái vốn, chỉ đơn giản các cổ đông tìm đối tác mua CP. Còn sáp nhập là cả tiến trình đàm phán thương lượng giữa hai bên rất phức tạp và thời gian kéo dài. Nên đứng ở góc độ kinh tế, có thể giải pháp sáp nhập sẽ giúp các cổ đông đỡ tốn phí hơn nhưng về tính khả thi thì việc tự nguyện thoái vốn qua hình thức bán CP là tốt nhất đối với các đối tượng trên.

Một điều tôi muốn lưu ý, quy định này dù khó khăn đối với các đối tượng bị điều chỉnh nhưng không nên gia hạn. Vì đây là những biện pháp hết sức cần thiết để đảm bảo hệ thống NH ngày càng minh bạch, hoạt động lành mạnh hơn.

Bà Nguyễn Thị Thuỳ Giang, Phó Giám đốc Phân tích và Tư vấn đầu tư Khách hàng tổ chức, SSI: Kiểm soát tỷ lệ sở hữu vốn là cần thiết

Thực tế đây không phải là một quy định mới. Quy định về tỷ lệ sở hữu tối đa đã được nêu rõ trong Điều 55 của Luật Các TCTD có hiệu lực từ 1/1/2011. Tuy nhiên, hiệu lực của quy định này trong thực tế là rất hạn chế, còn nhiều trường hợp vi phạm mà không bị xử lý. Nếu Thông tư 06 được thực thi tốt thì sẽ có tác động lớn đến cổ đông của các NHTM.

Đối với các cổ đông sở hữu cổ phần vượt tỷ lệ quy định, họ sẽ buộc phải giảm. Đối với các cổ đông nhỏ lẻ của NH, tôi cho rằng Thông tư này sẽ giúp bảo vệ lợi ích của các cổ đông này, khi NH không còn bị chi phối bởi quyết định của một (hoặc một nhóm) cổ đông. Tuy nhiên, xin nhắc lại, việc thực thi Thông tư 06 là điều rất quan trọng.

Hy vọng, NHNN sẽ có các biện pháp cũng như chế tài hữu hiệu. Cũng có ý kiến cho rằng, Thông tư 06 ảnh hưởng tới CP NH, nhưng theo tôi, việc định lượng chính xác sự tác động là rất khó. Bởi các thông tin về cơ cấu cổ đông, đặc biệt là quan hệ giữa các cổ đông hiện chưa hoàn toàn minh bạch.

Theo quan điểm cá nhân tôi, Thông tư 06 ảnh hưởng nhiều hơn đến cổ đông của các NH chưa niêm yết và giá CP NH cũng có thể bị ảnh hưởng, nhất là khi nguồn cung CP NH tăng do các cổ đông bán CP vượt giới hạn.

Trong trường hợp cổ đông, nhóm cổ đông không giảm tỷ lệ cổ phần sở hữu vượt giới hạn cho phép theo đúng quy định tại Thông tư 06, tôi ủng hộ các biện pháp “mạnh tay” của NHNN như: buộc cổ đông, nhóm cổ đông có liên quan hoặc đại diện phần góp vốn phải rút lui khỏi HĐQT và/hoặc vị trí điều hành.

Thậm chí, NHNN sẽ áp dụng phương án tái cơ cấu các TCTD mà có cổ đông, nhóm cổ đông sở hữu cổ phần vượt giới hạn… Vì NH là một loại hình DN đặc biệt, có ảnh hưởng đến người gửi tiền, DN khác và cả nền kinh tế. Nên việc kiểm soát tỷ lệ sở hữu tối đa của cổ đông, nhóm cổ đông tại một NH là việc làm cần thiết nhằm tránh việc cổ đông (hoặc nhóm cổ đông) đó sử dụng NH như một công cụ phục vụ cho lợi ích của mình.