Các doanh nghiệp cần phòng tránh rủi ro trong thương mại quốc tế

Các doanh nghiệp xuất khẩu cần phòng tránh rủi ro trong thương mại quốc tế thông qua phương thức thanh toán qua ngân hàng hay tổ chức tín dụng

Theo đánh giá của TS. Nguyễn Xuân Minh, trọng tài viên Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC), qua hàng loạt các vụ khiếu kiện tại VIAC thời gian qua cho thấy việc các DN nội địa của Việt Nam chủ quan trong các giao dịch thương mại quốc tế đang ngày càng gia tăng. Nhiều vụ khiếu kiện xuất phát từ nguyên nhân các DN Việt Nam thực hiện ký kết thương mại qua hệ thống thương mại điện tử nhưng không kỹ càng trong khâu lựa chọn đối tác, không kiểm chứng nguồn thông tin về đối tác và không thực hiện các biện pháp đảm bảo thực hiện hợp đồng.

Bên cạnh đó, rủi ro khách hàng không thanh toán hiện nay có tần số xuất hiện nhiều nhất. Khi DN khởi kiện ra trung tâm trọng tài quốc tế, nhiều trường hợp tòa xử thành công, có bản án và quyết định thi hành án nhưng phía DN đối tác bỏ trốn, chây ỳ kéo dài thời gian trả nợ cũng khiến DN theo án mệt mỏi. Con số thiệt hại hàng năm từ các vụ gian lận, lừa đảo qua hình thức thương mại điện tử quốc tế từ Việt Nam có thể lên đến hàng triệu USD - TS. Nguyễn Xuân Minh cho biết thêm.

Cũng trong một thống kê khác của Hiệp hội Chế biến xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho thấy, chỉ trong 2 năm 2015-2016, số tiền DN xuất khẩu thủy sản bị mất do không thu hồi được nợ từ các công ty nước ngoài ước khoảng 8 tỷ USD. Những hình thức gian lận thương mại và lừa đảo mà các DN dễ gặp nhất là không đọc kỹ các điều khoản trong hợp đồng, không điều tra cặn kẽ về thông tin về thương nhân nước ngoài. Bên cạnh đó, hầu hết các DN đều không cảnh giác với yếu tố “giá bất thường” so với cung - cầu thị trường, chạy theo lợi nhuận nên ký kết hợp đồng thương mại quốc tế khá dễ dãi, không sàng lọc đối tác dựa trên những cơ sở xác tín hoặc bảo lãnh từ các ngân hàng quốc tế.

Theo ông Emmanuel Atienza, Giám đốc khu vực châu Á - Thái Bình Dương của Công ty Dun Bradstreet (cung cấp thông tin chuyên sâu và xếp hạng tín dụng về DN) cho biết, để hạn chế rủi ro trong thương mại quốc tế cho các DN xuất khẩu điều quan trọng nhất là các DN cần sử dụng những biện pháp phòng ngừa và phương thức thanh toán qua ngân hàng hay tổ chức tín dụng. Trong mỗi giao dịch thương mại, thanh toán quốc tế đều phải đảm bảo hai bước xử lý độc lập với điều kiện cả người soạn lệnh lẫn người phê duyệt phải kiểm tra các chi tiết thanh toán và xác thực yêu cầu thanh toán để đảm bảo không có sự giả mạo, lừa đảo. Còn đối với những thanh toán tới đối tác mới hay lần đầu tiên giao dịch cần thêm một bước xác thực những thông tin tài chính, thông tin cá nhân và DN trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Ngoài ra, từ phía các DN cũng cần hoàn thiện hệ thống kế toán, kiểm soát chất lượng, hệ thống hợp đồng và lưu trữ hồ sơ. Khi xảy ra tranh chấp, cần sáng suốt lựa chọn pháp luật, cơ quan trọng tài, tòa án để bảo vệ lợi ích hợp pháp.