Việt Nam - Mexico: Đẩy mạnh hợp tác khai thác tiềm năng thương mại

Ngày 23/4 tại Hà Nội, nhân dịp Kỷ niệm 50 năm thiết lập Quan hệ Ngoại giao giữa Việt Nam và Mexico, trong khuôn khổ hợp tác khoa học, Viện Nghiên cứu Châu Âu và Châu Mỹ thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đã phối hợp với Đại sứ quán nước Cộng hòa Liên bang Mexico tổ chức Hội thảo quốc tế “50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam – Mexico (1975 - 2025): Thực trạng và triển vọng”.

Hội thảo quốc tế “50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam – Mexico (1975 - 2025): Thực trạng và triển vọng” - Ảnh: Thế Duy

Củng cố mạnh mẽ tình hữu nghị hai nước

Kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (19/5/1975 - 19/5/2025), Việt Nam và Mexico đã đạt nhiều thành tựu nổi bật trong hợp tác song phương, từ chính trị, ngoại giao đến kinh tế, thương mại, văn hóa và giao lưu nhân dân. Quan hệ hai nước được củng cố trên nền tảng tình hữu nghị, hỗ trợ lẫn nhau, mở ra tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong tương lai.

Đại sứ Việt Nam tại Mexico, ông Nguyễn Văn Hải, nhấn mạnh ý nghĩa của mối quan hệ này tại Hội thảo quốc tế "50 năm quan hệ Việt Nam - Mexico: Thực trạng và triển vọng". Ông khẳng định: “Tuy cách xa nửa vòng trái đất nhưng có rất nhiều điểm tương đồng có thể coi là biểu tượng sống động của tình hữu nghị giữa hai dân tộc, yêu chuộng hòa bình, công lý và phát triển.” Ông cũng bày tỏ niềm tin: “Với nền tảng quan hệ là tình hữu nghị vững bền, cùng khát vọng phát triển và cam kết hợp tác sâu rộng, tôi tin tưởng rằng quan hệ giữa hai nước chúng ta sẽ sớm được nâng lên một tầm cao mới”.

Mặt hàng Việt Nam trưng bày tại hội thảo. - Ảnh: Thế Duy

Về kinh tế, Mexico là đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam tại Mỹ Latinh, với kim ngạch thương mại hai chiều năm 2024 đạt khoảng 15 tỷ USD, tăng 27,5% so với năm 2023. Hiệp định CPTPP đã thúc đẩy xuất khẩu của Việt Nam như thủy sản, cà phê, điện thoại, trong khi Mexico tăng xuất khẩu nông sản, đồ uống và thiết bị điện tử. Các doanh nghiệp Việt Nam như VinFast và FPT cũng ghi dấu ấn tại Mexico, với các dự án hợp tác giao thông xanh và công nghệ thông tin.

Dù vậy, tiềm năng hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư vẫn chưa được khai thác hết, đặc biệt trong viễn thông, nông nghiệp công nghệ cao và công nghiệp giá trị gia tăng. Đại sứ quán Việt Nam cam kết làm cầu nối, hỗ trợ doanh nghiệp hai nước thâm nhập thị trường, hướng tới nâng cấp quan hệ song phương trong dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao.

Vượt qua những rào cản

Theo TS. Phan Chí Hiếu - Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, hội thảo lần này tập trung làm rõ những kết quả, thành tựu, nhận diện rõ các hạn chế và nguyên nhân trong quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Mexico; phân tích những cơ hội và thách thức đặt ra đối với 2 quốc gia trong bối cảnh tình hình thế giới có nhiều biến động. Đồng thời, chia sẻ các kinh nghiệm của Mexico, các quốc gia đối với Việt Nam trong tiến trình phát triển mạnh mẽ khoa học công nghệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, nhất là trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn. Đề xuất các giải pháp thúc đẩy hơn nữa quan hệ hợp tác giữa hai nước trong thời gian tới.

TS. Phan Chí Hiếu - Chủ tịch Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam. - Ảnh: Thế Duy

Tại hội thảo, ông Trương Tường Lân- Giám đốc Công ty Du lịch ITA, cho rằng, quan hệ kinh tế giữa Việt Nam và Mexico đã có những bước phát triển tích cực trong những năm gần đây, đặc biệt từ sau khi hai nước cùng tham gia CPTPP.

Kim ngạch thương mại song phương năm 2023 đạt gần 6 tỷ USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu chủ yếu là điện thoại, dệt may, giày dép; còn Mexico xuất khẩu sang Việt Nam các mặt hàng như sắt thép, thức ăn chăn nuôi, thiết bị điện tử. Tuy nhiên, so với tiềm năng, con số này vẫn còn khá khiêm tốn. Nguyên nhân một phần đến từ các rào cản trong quá trình hội nhập.

“Một trong những thách thức lớn là sự khác biệt về thể chế, chính sách và hệ thống pháp luật. Doanh nghiệp hai bên còn gặp nhiều khó khăn khi tìm hiểu và tuân thủ các quy định pháp lý, nhất là trong lĩnh vực đầu tư và sở hữu trí tuệ. Ngoài ra, khoảng cách địa lý xa khiến chi phí logistics cao, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của hàng hóa. Bên cạnh đó, rào cản ngôn ngữ và sự khác biệt về văn hóa kinh doanh cũng làm giảm hiệu quả trong giao tiếp, hợp tác giữa các doanh nghiệp”, ông Lân đánh giá.

Ông Trương Tường Lân - Giám đốc Công ty Du lịch ITA phát biểu ý kiến tại hội thảo. - Ảnh: Thế Duy

Cũng theo ông Lân, cạnh tranh quốc tế ngày càng gay gắt cũng là một yếu tố đáng lưu ý. Cả Việt Nam và Mexico đều đang vươn lên trong chuỗi cung ứng toàn cầu, nhưng trong một số lĩnh vực, hai bên lại đóng vai trò cạnh tranh thay vì bổ trợ. Điều này đòi hỏi hai quốc gia cần xác định rõ thế mạnh, từ đó tìm ra hướng hợp tác phù hợp để không dẫm chân lên nhau.

Để vượt qua các thách thức trên, Việt Nam và Mexico cần tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại, xây dựng các kênh trao đổi thông tin, kết nối doanh nghiệp. Chính phủ hai nước nên phối hợp để tháo gỡ các rào cản pháp lý, đồng thời đầu tư vào các lĩnh vực có tính bổ trợ cao như công nghệ xanh, năng lượng tái tạo, nông nghiệp thông minh. Các hoạt động giao lưu văn hóa, giáo dục cũng sẽ giúp doanh nghiệp hiểu nhau hơn, từ đó thúc đẩy hợp tác lâu dài.

Tại hội thảo, ngài Alejandro Negrin Munoz - Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa Liên bang Mexico tại Việt Nam, khẳng định quan hệ hợp tác Việt Nam - Mexico được xây dựng và phát triển trong thời gian dài. Đến nay dù đã phát triển trên nhiều lĩnh vực nhưng thực tế dư địa phát triển còn rất lớn, đòi hỏi hai nước cần tiếp tục khai thác tốt hơn nữa, gắn với lợi ích thiết thực cho cả hai nước. Ông cho biết Alejandro Negrin Munoz Tổng thống Mexico đang có kế hoạch phát triển rất tham vọng đòi hỏi hiều nguồn lực trong đó có phát triển thương mại quốc tế. Và đặc biệt là với các đối tác như Việt Nam.

PGS.TS Nguyễn Chiến Thắng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Châu Âu và châu Mỹ. - Ảnh: Thế Duy

PGS.TS Nguyễn Chiến Thắng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Châu Âu và châu Mỹ, cho rằng, hai quốc gia có nhiều điểm chung và tiềm năng hợp tác để thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới, dựa trên đột phá công nghệ và sáng tạo.

Đồng thời nhấn mạnh Việt Nam hiện nay đã phát động một chiến lược phát triển mới - kỷ nguyên phát triển hùng cường và thịnh vượng của đất nước. Trong khi đó, Mexico cũng xây dựng kế hoạch phát triển đất nước với nhiều tham vọng mới về kinh tế, không gian, đào tạo và nhiều lĩnh vực khác. Do đó hai bên có thể thúc đẩy hợp tác trong nhiều lĩnh vực.

Sản phẩm da giày được trưng bày giới thiệu tại hội thảo. - Ảnh: Thế Duy

Đơn cử như đào tạo, PGS.TS Nguyễn Chiến Thắng đề xuất tăng cường hợp tác giáo dục với các cơ sở nổi tiếng của Mexico. Các chương trình trao đổi học thuật có thể giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững. Ngoài ra, hợp tác trong công nghệ, không gian và kinh tế sáng tạo cũng được xem là hướng đi tiềm năng, hỗ trợ chiến lược phát triển của cả hai nước.

Với những điểm tương đồng và tham vọng chung, Việt Nam và Mexico có cơ hội cùng nhau xây dựng mối quan hệ hợp tác thực chất, góp phần thúc đẩy sự thịnh vượng và phát triển bền vững trong bối cảnh toàn cầu hóa.