Tăng giá trị thương hiệu để tận dụng tốt hơn lợi thế từ các Hiệp định thương mại

Nhiều kết quả tích cực

Đây là nội dung được đưa ra tại hội thảo "Đánh giá tình hình tận dụng Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), một số FTA khác và kiến nghị giải pháp", do Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Trung tâm Hỗ trợ Hội nhập quốc tế TP. Hồ Chí Minh (CIIS) tổ chức chiều ngày 25/11 tại TP. Hồ Chí Minh.

Ông Lương Hoàng Thái - Vụ trưởng Vụ chính sách đa biên, Bộ Công Thương phát biểu tại hội thảo

Phát biểu tại Hội thảo, ông Lương Hoàng Thái - Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên - cho biết, trong số 15 Hiệp định FTA Việt Nam đang thực thi, có 3 FTA thế hệ mới là CPTPP, EVFTA và UKVFTA là những hiệp định rất quan trọng. Đây là các FTA mang lại nhiều kết quả đàm phán cơ lợi cho người dân và doanh nghiệp Việt Nam, tạo dư địa để các doanh nghiệp Việt Nam có điều kiện tiếp cận và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tránh phụ thuộc quá mức vào thị trường các nước Đông Á.

Trong 3 năm qua, các Hiệp định thương mại tự do có hiệu lực đã giúp kim ngạch xuất nhập khẩu gia tăng mạnh. Điển hình như, đối với Hiệp định CPTPP, trong giai đoạn 2020 - 2021, xuất khẩu sang thị trường các nước CPTPP tiếp tục đà tăng trưởng với kim ngạch xuất khẩu năm 2021 tăng 18,1% so với năm 2020. Trong khi đó, Hiệp định EVFTA, kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và EU năm 2021 vẫn tăng 14,5% so với năm 2020. Kết quả ấn tượng này cho thấy sự nỗ lực đáng kể trong việc làm quen và tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do.

Ông Ngô Chung Khanh - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên chia sẻ về những định hướng và giải pháp tận dụng EVFTA, cac FTA khác.

Theo đánh giá của các doanh nghiệp, có khoảng 85,8% doanh nghiệp thuộc nhóm chịu tác động từ các FTA cho rằng hội nhập FTA đang mang lại tác động tích cực đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của họ (con số này năm 2016 chỉ là 46,8%). Như vậy, nhận thức của doanh nghiệp về tác động tích cực của tiến trình hội nhập FTA đang ngày càng được cải thiện.

Bên cạnh đó, mức độ hiểu biết của các doanh nghiệp về các FTA cũng tăng lên khi có 26,1% các doanh nghiệp có hiểu biết khá rõ về các FTA (con số này tăng lên từ mức 12,6% năm 2016). Đây là một tín hiệu tích cực thể hiện sự quan tâm cũng như tạo cơ sở để doanh nghiệp tận dụng tốt hơn các FTA này.

Là một trong những doanh nghiệp tận dụng tốt lợi thế từ Hiệp định EVFTA, ông Phan Minh Thông, Chủ tịch HĐQT Phúc Sinh Group cho biết, Phúc Sinh Group với 6 nhà máy chế biến nông sản, mỗi năm chế biến, xuất khẩu khoảng 60 nghìn tấn cà phê, hạt tiêu, ngoài ra còn xuất khẩu nhiều mặt hàng nông sản khác như ớt, quế, hồi... EVFTA có hiệu lực đã đem đến cơ hội lớn cho xuất khẩu nông sản nói chung và ngành hồ tiêu nói riêng.

Trong năm 2020, xuất khẩu của công ty vào EU đạt 50 triệu USD, đến năm 2021, kim ngạch xuất khẩu đã tăng lên 63 triệu USD, tăng 26%. EVFTA có hiệu lực, giúp tăng số lượng và giá trị đơn hàng, mở rộng thị trường, tìm kiếm khách hàng. Đồng thời thêm cơ hội phát triển sản phẩm chế biến sâu.

Các doanh nghiệp tham gia thảo luận tại hội thảo

Với ngành gạo, theo ông Phạm Thái Bình - Tổng Giám đốc Công ty CP nông nghiệp công nghệ cao Trung An, EVFTA đã giúp gạo Việt Nam có vị thế tốt hơn ở thị trường châu Âu cũng như có sức lan tỏa ở nhiều thị trường khác.

Cụ thể, trước đây, khi Hiệp định chưa ký kết, gạo Việt Nam đã vào châu Âu rồi nhưng với thuế xuất rất cao: từ 5% đến 45% tuỳ quốc gia nhập khẩu gạo. Theo đó, gạo Việt Nam rất khó cạnh tranh với gạo ở những nước như Campuchia, Lào, Myanmar... Vì họ là những nước nghèo, được Liên minh châu Âu miễn thuế, mặc dù họ không có Hiệp định, nghĩa là họ được đặc cách.

“Riêng với gạo Thái Lan, dù cũng bị đánh thuế nhập khẩu nhưng họ có thương hiệu gạo mạnh và lâu năm, thế giới khi nghe đến gạo Thái Lan người ta tin dùng ngay. Chính vì thế khi có EVFTA, các doanh nghiệp Việt - nhất là trong ngành gạo có cơ hội lớn cạnh tranh sòng phẳng và tăng tốc”, ông Phạm Thái Bình nhấn mạnh.

Cập nhật thông tin, chọn lọc sản phẩm để xuất khẩu

Mặc dù nhận thức và hiểu biết của các doanh nghiệp về vai trò, ý nghĩa và tận dụng ưu đãi trong các FTA đã và đang ngày càng được cải thiện nhưng những yếu tố cản trở doanh nghiệp hưởng lợi từ FTA cũng còn tương đối nhiều và tập trung chủ yếu vào một số nhóm lý do chính như: Thiếu thông tin cụ thể, năng lực cạnh tranh còn hạn chế; khó khăn về nguồn vốn và công nghệ dẫn tới hạn chế khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn tại các thị trường FTA khó tính, việc thiếu định vị thương hiệu tại thị trường các FTA này…

Trong thời gian tới, để tận dụng tốt các FTA, tăng khả năng xuất khẩu, ông Phan Minh Thông lưu ý, các doanh nghiệp phải luôn cập nhật các thông tin mới và hướng dẫn, đào tạo đội ngũ cách tiếp cận và tận dụng FTA một cách triệt để. Sẵn sàng cải tiến sản phẩm, quy trình để đáp ứng quy định của các thị trường quốc tế và đủ tiêu chuẩn để hưởng lợi từ các Hiệp định thương mại. Ngoài ra, bám sát thông tin, hướng dẫn từ Bộ Công Thương, Cục Xúc tiến thương mại và các cơ quan ban ngành để chủ động đáp ứng các thay đổi trong thương mại quốc tế.

Ông Phạm Thái Bình cho rằng, các doanh nghiệp phải chọn lọc sản phẩm để xuất khẩu, xâ dựng thương hiệu cho riêng mình. Ví dụ, nếu muốn xuất khẩu vào châu Âu, doanh nghiệp Việt cần sản xuất những sản phẩm nông sản chất lượng cao. châu Âu là thị trường khó tính nhưng là phân khúc tiêu dùng đẳng cấp hạng sang. "Nôm na, người tiêu dùng ở đó chọn ăn ngon và phải an toàn. Chính vì thế, giá trị xuất khẩu sẽ rất cao. Việt Nam nên phát triển sản xuất nông nghiệp theo kiểu trọng tâm - trọng điểm, không chỉ cho hàng xuất khẩu châu Âu, mà cả tiêu dùng trong nước và các quốc gia khác trên thế giới. Trung An chọn phân khúc của mình là xuất khẩu gạo chất lượng cao và gạo thơm. Chúng tôi tập trung chủ lực để sản xuất 2 mặt hàng đó, cho cả tiêu dùng trong và người nước”, ông Phạm Thái Bình nhấn mạnh.

Để hỗ trợ doanh nghiệp, ông Ngô Chung Khanh cho biết, trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục cập nhật và thông tin, đổi mới hình thức tuyên truyền, tập trung sâu hơn vào các khóa tập huấn, hướng dẫn doanh nghiệp tận dụng các FTA. Đồng thời thúc đẩy các giải pháp, triển khai tiếp cận tín dụng cho doanh nghiệp tận dụng FTA.