Thiếu container vận chuyển, giá cước vận tải nội địa cao trong bối cảnh dịch lan rộng khắp các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đang là những yếu tố khiến doanh nghiệp xuất khẩu gạo bị đang tạm ngưng hoạt động. Điều này dấy lên lo ngại xuất khẩu gạo sẽ mất thị trường nếu tình hình không sớm được cải thiện.
Theo dự báo của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), sau 2 năm liền đứng ở vị trí thứ hai về xuất khẩu gạo toàn cầu, Việt Nam sẽ đứng vị trí thứ 3 trong xuất khẩu gạo toàn cầu năm 2022 với lượng xuất khẩu 6,3 triệu tấn. Tuy nhiên các thương nhân cho hay đây là điều hoàn toàn dễ hiểu bởi Việt Nam đang thực hiện tái cơ cấu, chuyển dần từ lượng sang chất.
Theo Bộ Công Thương, dù khối lượng xuất khẩu trong 5 tháng đầu năm nay giảm 11,3% so với cùng kỳ năm ngoái nhưng bù lại giá xuất khẩu gạo lại tăng tới 11,9% (đạt bình quân 543 USD/tấn). Nhờ đó kim ngạch xuất khẩu gạo thu về trong 5 tháng đầu năm 2021 không giảm nhiều so với cùng kỳ năm ngoái, chỉ giảm 0,7%.
Tình hình dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp, lây lan nhanh trên thế giới, làm nhu cầu lương thực, thực phẩm tại nhiều quốc gia tăng cao là những lý do khiến xuất khẩu gạo được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng cao trong nửa cuối năm.
Gần đây thị trường gạo trong nước xuất hiện nhiều thông tin liên quan đến nhập khẩu gạo từ Ấn Độ về sản xuất, thậm chí có tình trạng giả mạo xuất xứ Việt Nam để xuất khẩu với giá cao. Nhiều ý kiến quan ngại nếu không có giải pháp kịp thời có thể ảnh hưởng tới uy tín, thương hiệu của gạo Việt khi xuất khẩu.
Mới đây, chính quyền Philippines đã quyết định giảm thuế nhập khẩu gạo xuống còn 35% (trước đây là 40% đối với gạo nhập khẩu theo hạn ngạch và 50% đối với gạo nhập khẩu ngoài hạn ngạch) trong vòng 1 năm để tăng nguồn cung gạo, duy trì giá gạo phải chăng và giảm sức ép lạm phát.
UBND tỉnh Hậu Giang vừa chấp thuận chủ trương đầu tư dự án Nhà máy chế biến lương thực, kho thu mua tạm trữ lúa gạo ở ấp 4B, thị trấn Bảy Ngàn, huyện Châu Thành A.
Nhờ chính sách “cởi trói” cho xuất khẩu gạo thông qua loạt chính sách thông thoáng, thời gian qua ngành lúa gạo Việt đã gây dựng được tiếng vang trên thị trường quốc tế và ngày càng khẳng định được vị trí thương hiệu sản phẩm. Tuy nhiên, trong giai đoạn tới, để ngành gạo xuất khẩu vươn lên vị trí số 1, nhiều ý kiến cho rằng chính sách vẫn cần có sự thay đổi phù hợp với giai đoạn hội nhập.
Kể từ tháng 4/2021 tới nay, giá gạo xuất khẩu của các quốc gia như Thái Lan, Việt Nam, Ấn Độ đã ghi nhận giảm mạnh. Đây được cho là tác động của dịch Covid-19 cũng như tình hình cước container căng thẳng kéo dài.
Chỉ số giá thực phẩm tăng lên mức cao kỷ lục nhất trong vòng 7 năm trở lại đây được cho là đang có những tác động tới ngành hàng xuất khẩu gạo cũng như sản xuất đường tại Việt Nam.
Nhiều năm qua, người tiêu dùng trong nước rất ấn tượng với thương hiệu "Gạo thảo dược Vĩnh Hoà” như AC5, lúa thảo dược 1, 2, 3... không chỉ mang lại giống gạo thuần Việt với hạt gạo thơm, sáng đẹp, cơm ngon, dẻo… mà còn đặc biệt hơn trong lúa gạo thảo dược Vĩnh Hòa có 3 chỉ tiêu được công nhận là đủ hàm lượng chống ung thư. Đó là thành quả để đời của người cựu binh sinh năm 1957 - Phan Văn Hòa ở xã Vĩnh Thành, huyện Yên Thành (Nghệ An) và các cộng sự lai tạo nên.
Tình trạng cước container và phí logistics tăng cao đang được cho là nguyên nhân ảnh hưởng trực tiếp tới xuất khẩu gạo trong quý I/2021 khi ngành hàng này chỉ đạt sản lượng trên 1 triệu tấn, giảm mạnh 30,4% so với cùng kỳ.
Mặc dù gặp phải nhiều khó khăn, thách thức do đại dịch Covid-19, nhưng kim ngạch xuất khẩu của nhiều tình thành khu vực đồng bằng sông Cửu Long trong quý 1/2021 vẫn ghi nhận đà tăng trưởng khá cao so với cùng kỳ năm 2020.
Chỉ trong vòng 1 tuần, giá gạo xuất khẩu 5% tấm của Việt Nam bất ngờ “bốc hơi” tới 20 USD/tấn. Mặc dù giá giảm mạnh song theo nhiều doanh nghiệp xuất khẩu gạo thì sự sụt giảm này nhằm giúp gạo Việt “dễ bán” hơn và việc giảm giá chỉ diễn ra với gạo ở phân khúc gạo cấp thấp.
Liên tục gần đây, giá gạo xuất khẩu có chiều hướng sụt giảm. Nguyên nhân được các doanh nghiệp xuất khẩu trong ngành chỉ ra là do các thị trường truyền thống lớn chưa đẩy mạnh mua hàng. Dù vậy, nhiều ý kiến cho rằng, chúng ta không nên quá lo lắng do cầu thị trường vẫn cao và căng thẳng giảm chỉ là trong ngắn hạn.
Mới đây, Chính phủ Thái Lan đã phê chuẩn thêm 3,83 tỷ Baht cho chương trình đảm bảo giá lúa diện tích trồng lúa tăng. Đây được cho là động thái giúp ngành lúa gạo xuất khẩu Thái Lan giành lại vị thế sau khi để mất “ngôi vương” về tay Ấn Độ trong thời gian vừa qua.
Thời gian tới, để khai thác tối đa các lợi thế mà ta đã có được trong các các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, UKVFTA, VKFTA... nhằm nâng cao thị phần xuất khẩu gạo Việt Nam tại các thị trường này với mức giá cạnh tranh hơn, Bộ Công Thương mong muốn và kỳ vọng doanh nghiệp xuất khẩu gạo của Việt Nam tăng cường hơn nữa sự chủ động của mình trong việc tận dụng các cơ hội thị trường.
Trong tháng đầu năm 2021, giá xuất khẩu gạo vẫn duy trì ở mức rất cao, đạt đến 551,7 USD/tấn.
Những ngày đầu năm 2021, những chuyến hàng chở những tấn gạo “mở hàng” năm mới đã chính thức rời cảng, nối dài những thành tích kỳ diệu mà hạt gạo đã đạt được từ năm 2020.
Ngay từ đầu năm 2021 xuất khẩu gạo qua Anh đã đón tin vui khi 60 tấn gạo thơm của doanh nghiệp Việt bắt đầu xuất hiện và bán tại các siêu thị ở quốc gia này. Đây được đánh giá là tín hiệu tích cực từ lợi thế mà Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam và Vương Quốc Anh (UKVFTA) mang lại.
Ngày 25/01, trên tờ Bưu điện Bangkok đăng tải nhận định của chuyên gia Thái Lan Suwathchai Songwanich, hiện là Phó Chủ tịch điều hành Ngân hàng Thái Lan, đánh giá cao chiến lược gạo của Việt Nam.
Hiện có 205 thương được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo. Lực lượng doanh nhân này được kỳ vọng sẽ tiếp tục giúp hoạt động xuất khẩu gạo có nhiều khởi sắc.
Giá gạo 5% tấm xuất khẩu của Việt Nam liên tục tăng và đã vượt 500 USD/tấn. Đây cũng là mức giá cao nhất mà gạo Việt Nam có được trong gần 10 năm qua.
Xuất khẩu gạo của Thái Lan được các nhà xuất khẩu dự đoán sẽ có một năm ảm đạm nữa sau khi giảm xuống mức thấp nhất trong hai thập kỷ vào năm 2020, do tình trạng thiếu container vận chuyển toàn cầu làm giảm triển vọng tăng xuất khẩu các lô hàng. Tình trạng khan hàng là nỗi khó khăn mới nhất mà nhà xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới phải đối mặt.
Trái ngược với xu hướng giảm giá của nhiều mặt hàng, gạo là một trong những mặt hàng trong nhóm nông sản giữ vững được cả lượng và giá xuất khẩu, trong khi an ninh lương thực trong nước vẫn được đảm bảo.
Nguồn cung ở mức thấp trong khi nhu cầu cao, đó là chưa kể có thêm những lợi thế từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA) - được cho là những yếu tố hỗ trợ giá xuất khẩu gạo tiếp tục ở mức cao trong năm 2021.
Sáng 16/12, Bộ Công Thương tổ chức diễn đàn Xúc tiến xuất khẩu Việt Nam năm 2020 với chủ đề “Xúc tiến thương mại phát triển xuất khẩu bền vững trong bối cảnh thực thi EVFTA, CPTPP và các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới”.
Trong khuôn khổ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Liên minh Kinh tế Á Âu (EAEU), các quốc gia thuộc khối này cam kết dành 10.000 tấn gạo hạn ngạch thuế quan cho Việt Nam trong năm 2021.
Hiện tại xuất khẩu gạo qua thị trường Anh chưa nhiều bởi vướng các rào cản thuế quan. Tuy nhiên sắp tới đây với những thuận lợi từ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Vương quốc Anh (UKVFTA), doanh nghiệp gạo kỳ vọng sẽ gia tăng thị phần ở thị trường rộng lớn này.
Gạo là một trong những mặt hàng hiếm hoi trong nhóm nông sản có cả kim ngạch và giá xuất khẩu đều tăng.
Tin Khu Vực 
![[Infographics] Giá gạo xuất khẩu tăng mạnh](https://cdn-i2.congthuong.vn/resize/me/stores/news_dataimages/minhhang/122020/07/10/croped/thumbnail/4324_info_gia_gYo_1.png)