Năm 2021, xuất khẩu gỗ và lâm sản đặt mục tiêu thu về 14 tỷ USD

Chiều ngày 6/1, Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT)) tổ chức Hội nghị Tổng kết công tác chỉ đạo, điều hành năm 2020 và triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2021.

Đặt mục tiêu 14 tỷ USD

Thông tin kết quả nổi bật lĩnh vực lâm nghiệp năm 2020, ông Phạm Văn Điển- Phó tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp cho hay, xuất khẩu gỗ và lâm sản năm 2020 đạt khoảng 13,17 tỷ USD, vượt 5,4% kế hoạch năm 2020, tăng 16,4% so với năm 2019. Giá trị nhập khẩu gỗ và sản phẩm gỗ năm 2020 đạt khoảng 2,58 tỷ USD, tăng 11% so với năm 2019. Xuất siêu ước cả năm đạt 10,5 tỷ USD tăng 17,9% so với năm 2019. Về chi trả dịch vụ môi trường rừng, đến hết năm 2020, cả nước thu được 2.566,86 tỷ đồng.

Đặt mục tiêu cho năm 2021, ông Phạm Văn Điển cho biết, tỷ lệ che phủ rừng toàn quốc duy trì ổn định 42%, nâng cao chất lượng rừng; giảm tối thiểu 10% về số vụ vi phạm và 20% diện tích rừng bị thiệt hại so với năm 2020. Giá trị xuất khẩu gỗ và lâm sản đạt 14 tỷ USD. Thu dịch vụ môi trường rừng đạt 2.800 tỷ đồng.

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường đánh giá cao những kết quả của ngành Lâm nghiệp đã đạt được trong năm 2020, đặc biệt trong bối cảnh dịch Covid-19 tác động ảnh hưởng đến tình hình sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm gỗ và lâm sản, khiến chuỗi cung ứng toàn cầu bị đứt gãy. Cùng với đó, hoạt động logistics gặp khó khăn do việc thiếu vỏ container khiến giá cước vận tải tăng cao. Biến đổi khí hậu, thời tiết dị thường khiến ngành này đối diện với cả mưa bão và cháy rừng…. Tuy nhiên, với sự vào cuộc quyết liệt của các Bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp, toàn ngành đã đạt được kết quả trên 6 nhóm công tác. Đáng chú ý, năm 2020, xuất khẩu gỗ và lâm sản không những duy trì mà vượt kế hoạch đặt ra, đóng góp lớn cho tăng trưởng của toàn ngành Nông nghiệp.

Biểu dương kết quả tương đối toàn diện ở mức cao của toàn ngành Lâm nghiệp, tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường lưu ý những tồn tại, nút thắt cần chú ý không chỉ trong năm 2021 và cả những năm tới. Theo đó, mặc dù độ che phủ rừng đạt 42%, nhưng 3 khu vực trọng điểm hoàn toàn chưa yên tâm gồm: Tây Bắc, Tây Nguyên, rừng ven biển. 3 khu vực liên quan đến an ninh năng lượng, an ninh nguồn nước đặc biệt cả yếu tố bền vững về mặt địa lý. Tây Bắc hiện độ che phủ chỉ đạt 46%, Tây Nguyên đạt 45%, rừng ven biển bị thâm thủng quá lớn. Do đó, kế hoạch trung, dài hạn, chiến lược, đề án cần tập trung cao độ vào khu vực này.

Chính sách khoanh nuôi bảo vệ, hỗ trợ phát triển rừng rất nhiều nhưng đến nay chưa thỏa đáng, đủ sức tích cực để kích thích người tham gia, đối tượng tham gia, phục hồi phát triển rừng.

Đối với nhóm rừng trồng đến thời điểm này chúng ta không thể phủ nhận cây kéo nhưng quá nhất thể cây keo cùng là vấn đề cần tính. Cần tính đến cơ cấu. Bên cạnh đó, việc khai thác non, không đúng quy hoạch phát triển bền vững còn phổ biến. Tình trạng vi phạm lâm luật, phá rừng còn nhiều. Bên cạnh đó vẫn còn tình trạng cháy rừng.

Công nghiệp chế biến gỗ và phát triển đồ gỗ có bước tiến nhưng sản phẩm vẫn chủ yếu là thô, doanh nghiệp chế tác đồ gỗ nội thất sâu, các sản thủ công mỹ nghệ có giá trị cao vẫn chưa phổ quát. Đặc biệt doanh nghiệp chế biến gỗ mất cân đối vùng, tập trung chủ yếu ở miền Nam và tỉnh miền Đông, trong khi các tỉnh Bắc Trung Bộ, Trung Bộ thì còn thiếu các nhà máy, khu công nghiệp ngành gỗ. Dẫn đến logistics cao, thu mua nguyên liệu của người dân thấp, không kích thích được tái tạo, phát triển rừng. Lâm sản ngoài gỗ và kinh tế rừng chưa nhiều, chưa phản ánh đúng tiềm năng.

Kiên định phát triển sản xuất với tăng trưởng bền vững

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cũng cho rằng ngành này đang đối mặt với nhiều khó khăn. Một trong những thách thức đó là cạnh tranh thương mại toàn cầu ngày càng gay gắt. Hàn Quốc và Mỹ là hai thị trường mà ngành gỗ xuất khẩu nhiều nhất giờ đều "giơ thẻ" (điều tra chống lẩn tránh thuế). Đây là điều hết sức nguy hiểm cần phải lưu ý. Vì vậy, Bộ trưởng NN&PTNT yêu cầu Tổng cục Lâm nghiệp cần phải tiếp tục đẩy nhanh việc trồng rừng, nếu không có cái này thì không có ngành xuất khẩu gỗ.

Đồng quan điểm về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn cũng lưu ý trong ngắn hạn ngành gỗ cần có một số việc phải cố gắng đó là kiên định phát triển sản xuất với tăng trưởng bền vững, dứt khoát phải bảo vệ rừng, phát triển rừng tốt hơn.

Đặc biệt, Thứ trưởng Hà Công Tuấn cho biết, ngành lâm nghiệp cần kiểm soát chặt chẽ việc đào cây, chặt cây trong dịp Tết Nguyên đán sắp tới, không thể nói việc này khó làm. Tuyệt đối không để đào cây từ trên rừng đem đi tiêu thụ.

Liên quan đến các giải pháp ngăn chặn việc bị điều tra chống lẩn tránh thuế, trao đổi bên lề Hội nghị, ông Phạm Văn Điển cho rằng nhiều năm nay ngành lâm nghiệp đã đưa các giải pháp nói không với gỗ bất hợp pháp trong chiến lược, kịch bản chỉ đạo, phát triển của ngành.

Điều này đã được thể hiện bằng hành động là Việt Nam ký Hiệp định đối tác tự nguyện (VPA) với EU. Hiệp định này có tính chất ràng buộc về mặt pháp lý nhằm mục tiêu cải thiện quản trị rừng và thúc đẩy thương mại gỗ hợp pháp từ Việt Nam sang EU. Đồng thời, Chính phủ cũng ban hành Nghị định số 102/2020/NĐ-CP quy định hệ thống bảo đảm gỗ hợp pháp Việt Nam.

“Cách đây 3 tuần, trong một hội nghị hỗn hợp cấp Chính phủ giữa Việt Nam và EU, phía EU đã ghi nhận Việt Nam đang triển khai rất tốt Hiệp định VPA/Flegt”, ông Phạm Văn Điển cho biết, đồng thời, vẫn bày tỏ mối lo về việc doanh nghiệp nước ngoài đầu tư chui, núp bóng để giả mạo xuất xứ gỗ Việt Nam rồi xuất khẩu.

Theo ông Phạm Văn Điển, việc Việt Nam tham gia nhiều Hiệp định thương mại tự do như EVFTA, CPTPP... không tránh khỏi hàng nước ngoài trà trộn, giả mạo xuất xứ hàng Việt để xuất khẩu, hưởng thuế suất 0%. Đây là nguy cơ cực kỳ lớn, nếu bị đối tác phát hiện, ngành gỗ sẽ bị áp thuế từ vài chục tới hàng trăm lần. Vì vậy, lãnh đạo Tổng cục Lâm nghiệp cảnh báo các doanh nghiệp Việt Nam tuyệt đối không "tiếp tay" cho hành động này, phối hợp với cơ quan chức năng ngăn chặn tận gốc vấn đề này.