Hoàn thiện quy chuẩn kỹ thuật để phát triển bền vững ngành đồ uống có cồn

Như Báo Công Thương đã đưa tin, sáng ngày 9/10 tại TP. Hồ Chí Minh, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài chủ trì “Hội thảo lấy ý kiến dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với sản phẩm đồ uống có cồn”.

Hội thảo có sự tham dự của lãnh đạo các Cục, Vụ chức năng thuộc Bộ Công Thương; đại diện doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng, bộ, ngành liên quan cùng các chuyên gia, nhà khoa học đến từ viện, trường nhằm lấy ý kiến đóng góp về dự thảo quy chuẩn mới trong lĩnh vực đồ uống có cồn.

Phát biểu định hướng tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài khẳng định, việc xây dựng và ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) đối với sản phẩm đồ uống có cồn không chỉ là yêu cầu cấp thiết từ thực tiễn mà còn là nhiệm vụ quan trọng để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, hoàn thiện công cụ quản lý nhà nước và hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững ngành sản xuất - kinh doanh đồ uống tại Việt Nam, hội nhập hiệu quả với thị trường quốc tế.

“Việc xây dựng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia trong lĩnh vực này xuất phát từ bốn yêu cầu trọng tâm: bảo đảm an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng, hoàn thiện hành lang pháp lý, nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp và đảm bảo tính khả thi, hiệu quả của việc triển khai trong thời gian tới”, Thứ trưởng Trương Thanh Hoài nhấn mạnh.

Đưa rượu truyền thống vào phạm vi điều chỉnh

Phát biểu tại hội thảo, TS. Đặng Hồng Ánh, Chủ nhiệm Bộ môn Công nghệ chế biến Nông sản và Đồ uống (Viện Công nghiệp thực phẩm) cho biết, Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 6-3:2010/BYT đối với sản phẩm đồ uống có cồn đã được ban hành theo Thông tư số 45/2010/TT- BYT ngày 22/12/2010 của Bộ trưởng Bộ Y tế. Quy chuẩn được xây dựng chủ yếu dựa trên việc tham chiếu theo các quy định của quốc tế.

Tuy nhiên, 15 năm triển khai áp dụng Quy chuẩn, một số nội dung trong quy chuẩn không còn phù hợp với tình hình thực tế và các quy định quốc tế.

“Do đó, căn cứ quy định của pháp luật và thực tiễn quản lý, cần thiết phải  tiến hành soát xét, sửa đổi Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với sản phẩm đồ uống có cồn cho phù hợp với điều kiện thực tế và tình hình phát triển của kinh tế, xã hội hiện nay”, TS. Đặng Hồng Ánh nhấn mạnh.

Trình bày nội dung dự thảo QCVN, TS. Hồng Ánh cho biết, dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật đối với đồ uống có cồn sẽ tập trung vào 4 thay đổi lớn:

Thứ nhất, cập nhật cơ sở pháp lý và các chỉ tiêu kỹ thuật theo quy định mới nhất của EU, trong đó có quy định 787 (cập nhật mới nhất đến tháng 5/2024), đảm bảo hài hòa với thông lệ quốc tế.

Thứ hai, chính thức đưa nhóm sản phẩm rượu truyền thống (rượu trắng trưng cất và rượu trắng pha chế) vào phạm vi điều chỉnh của QCVN, thay vì để các doanh nghiệp phải công bố dựa trên TCVN 7043:2013 như trước. Đây là bước đi quan trọng để quản lý chính thống các sản phẩm rượu thủ công, rượu làng nghề.

Thứ ba, đổi mới hoàn toàn hệ thống phương pháp thử, thay thế các phương pháp đã lỗi thời từ 2010 bằng các phương pháp phân tích tiên tiến của AOAC, TCVN và EU, giúp kết quả kiểm nghiệm chính xác và đồng bộ hơn.

Thứ tư, cập nhật quy định về lấy mẫu và chỉ tiêu an toàn: Áp dụng thông tư mới nhất của Bộ Khoa học và Công nghệ về lấy mẫu; chuẩn hóa cách tính các chỉ tiêu như methanol; đưa thêm các quy định mới, chẳng hạn như định lượng furan thay vì chỉ yêu cầu "không phát hiện" như trong QCVN cũ, bổ sung kiểm soát độc tố Patulin đối với rượu táo hoặc các loại đồ uống lên men khác từ táo/có chứa nước táo ép.

Bổ sung những “khoảng trống”

Tại hội thảo, nhiều doanh nghiệp và hiệp hội bày tỏ sự đồng thuận cao với định hướng xây dựng QCVN mới. Các ý kiến cho rằng quy chuẩn hiện hành đã không còn đáp ứng được yêu cầu sản xuất - kinh doanh trong thực tiễn, gây khó khăn cho việc công bố sản phẩm và kiểm soát chất lượng.

Từ góc độ doanh nghiệp rượu, đại diện Công ty Cổ phần Rượu Bình Tây cho biết, dự thảo Quy chuẩn quốc gia về đồ uống có cồn hiện vẫn còn một số khoảng trống cần được bổ sung để phản ánh đầy đủ thực tiễn sản xuất, kinh doanh. Cụ thể, dự thảo chưa đề cập đến nhóm sản phẩm rượu whisky và các sản phẩm rượu ngâm - loại hình đang phổ biến tại thị trường nội địa.

Hiện nay, nhiều cơ sở sử dụng rượu trắng để ngâm với thảo dược, trái cây, nhưng chưa có quy định kỹ thuật riêng về chất lượng, an toàn, dẫn đến khó khăn trong quản lý và tạo ra sự chênh lệch lớn giữa các sản phẩm.

Bên cạnh đó, dòng rượu nhẹ, bao gồm các loại có gas và không gas, cũng như rượu pha chế từ nước cốt trái cây có nồng độ cồn khoảng 5 độ, đang tăng nhanh về sản lượng và mức tiêu thụ nhưng chưa được đề cập trong dự thảo. Việc thiếu quy định cụ thể cho nhóm sản phẩm này có thể gây ra khoảng trống pháp lý và bất bình đẳng trong cạnh tranh.

Đại diện Công ty TNHH Nhà máy bia Heineken cho rằng, dự thảo hiện vẫn chưa có quy định cụ thể về hàm lượng methanol trong sản phẩm bia, tạo ra khoảng trống khiến một số cơ sở sản xuất không chính thống có thể lợi dụng, sử dụng cồn công nghiệp pha vào bia, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng và làm méo mó môi trường cạnh tranh. Doanh nghiệp đề xuất cơ quan soạn thảo cần bổ sung quy chuẩn về kiểm soát hàm lượng methanol để bảo đảm an toàn thực phẩm và nâng cao tính minh bạch trong quản lý chất lượng.

Bên cạnh đó, hiện nay Bộ Công Thương đang lấy ý kiến góp ý dự thảo Thông tư quy định về truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa thuộc phạm vi quản lý. Vì vậy đại diện doanh nghiệp này bày tỏ mong muốn, việc xây dựng Thông tư về truy xuất nguồn gốc và các quy định liên quan cần được thiết kế liên kết, thống nhất, giúp doanh nghiệp có thể đánh giá toàn diện quy chuẩn mới. Việc này sẽ tạo điều kiện để cộng đồng doanh nghiệp tham gia góp ý một cách sâu sát, chặt chẽ và phù hợp với thực tế sản xuất - kinh doanh, góp phần hoàn thiện khung pháp lý cho ngành đồ uống có cồn.

Tại hội thảo, đại diện Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng 3 cho rằng, các phương pháp thử hiện nay đang không ngừng phát triển và mở rộng, trong khi mỗi phòng thí nghiệm lại có đặc thù về thiết bị và công nghệ khác nhau. Tuy nhiên, dự thảo quy chuẩn hiện chưa đề cập đầy đủ các phương pháp này, dẫn đến nguy cơ hạn chế khả năng áp dụng thực tế tại các đơn vị.

Để khắc phục, đại diện Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng 3 đề xuất, cần liệt kê rõ ràng và bổ sung thêm các phương pháp thử trong dự thảo. Đồng thời, nên quy định chấp nhận việc sử dụng các phương pháp khác không được nêu trong Quy chuẩn, với điều kiện các phương pháp này đạt độ chính xác tương đương hoặc cao hơn so với phương pháp chuẩn. Đây là cách tiếp cận linh hoạt, phù hợp hơn với tình hình thực tế của các phòng thí nghiệm hiện nay, đồng thời tạo điều kiện cho công tác kiểm nghiệm theo kịp tiến bộ khoa học - công nghệ.

Tại hội thảo, đại diện Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam tin tưởng, việc ban hành QCVN về đồ uống có cồn sẽ góp phần quan trọng trong bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng, đồng thời tăng cường năng lực quản lý nhà nước. Ngoài ra sẽ giúp cho doanh nghiệp ngành đồ uống có cồn sẽ phát triển theo hướng an toàn, hiện đại, bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Thứ trưởng Trương Thanh Hoài đề nghị đơn vị chủ trì và Viện Công nghiệp thực phẩm nghiêm túc tiếp thu các ý kiến đóng góp, đồng thời mong muốn các đại biểu tiếp tục gửi ý kiến bằng văn bản về Tổ soạn thảo để hoàn thiện dự thảo quy chuẩn. Đây là cơ sở quan trọng nhằm xây dựng một văn bản quy phạm pháp luật sát với thực tiễn, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả khi triển khai trong đời sống.