Hệ thống giá carbon của Canada có thể bị bãi bỏ?

Tương lai bất ổn

Tương lai của hệ thống giá carbon đã tồn tại được 6 năm ở Canada đang trở nên bất ổn sau khi 14 giám đốc điều hành ngành dầu khí và lãnh đạo phe bảo thủ đối lập kêu gọi bãi bỏ hệ thống này trong tuần này. Việc bãi bỏ hệ thống, vốn nhằm làm giảm ô nhiễm bằng cách cung cấp một động lực tài chính cho các ngành công nghiệp nặng để giảm phát thải carbon, có thể sẽ gây nghi ngờ về tính khả thi của dự án thu giữ carbon mang tên Pathways Alliance.

Các giám đốc điều hành ngành dầu khí của Canada cho biết, hệ thống giá carbon hiện tại của liên bang nên bị bãi bỏ để chính quyền các tỉnh có thể thiết lập các quy định carbon phù hợp hơn. Ảnh minh họa

Canada hiện đang đứng trước những lựa chọn thay đổi khi các chính sách thuế quan thúc đẩy tìm kiếm các thị trường năng lượng mới. Những thay đổi trong xu hướng chính trị đã tiếp thêm sức mạnh cho những người ở Canada tin rằng, đất nước này đã ưu tiên mục tiêu khí hậu hơn nền kinh tế trong một thời gian quá lâu.

Lãnh đạo đảng Bảo thủ đối lập, ông Pierre Poilievre, đã biến hệ thống giá carbon của liên bang thành một vấn đề tiềm năng trong cuộc bầu cử ngày 17/3, cam kết sẽ bãi bỏ nếu ông thắng trong cuộc bầu cử được dự kiến diễn ra vào ngày 28/4. Hệ thống này đã có từ năm 2019, nhằm giảm ô nhiễm bằng cách cung cấp động lực tài chính cho các ngành công nghiệp nặng để giảm phát thải carbon.

Ông Pierre Poilievre cho biết, ông sẽ bãi bỏ các quy định của liên bang và thay thế bằng các ưu đãi tài chính mở rộng của liên bang như tín dụng thuế để khuyến khích các công ty giảm ô nhiễm. Quyết định về giá carbon sẽ được giao cho từng tỉnh.

Theo luật hiện hành, các hoạt động công nghiệp có lượng phát thải vượt quá ngưỡng cho phép phải trả tiền cho chính phủ hoặc mua tín chỉ carbon để bù đắp các tác động của mình lên môi trường. Hệ thống này được thiết kế để trở nên nghiêm ngặt hơn theo thời gian, với giá carbon tăng lên ở các khoảng thời gian quy định.

Ông Mark Carney, lãnh đạo đảng Tự do cầm quyền, người mới nhậm chức Thủ tướng Canada và đang dẫn đầu sát sao trong các cuộc khảo sát so với đảng Bảo thủ đối lập của ông Pierre Poilievre, cho biết ngày 18/3 rằng, đất nước cần có giá carbon công nghiệp nếu muốn thúc đẩy tăng trưởng thương mại với các đồng minh. Ví dụ như Vương quốc Anh đã tuyên bố có kế hoạch thực hiện một khoản thuế carbon đối với các sản phẩm nhập khẩu từ các quốc gia có chính sách khí hậu ít nghiêm ngặt hơn.

Trong một bức thư công khai vào tuần này, 14 giám đốc điều hành ngành dầu khí của Canada cho biết, hệ thống giá carbon hiện tại của liên bang nên bị bãi bỏ để chính quyền các tỉnh có thể “thiết lập các quy định carbon phù hợp hơn”.

Ngày 21/3, việc Pathways Alliance, một nhóm gồm 6 nhà sản xuất cát dầu lớn nhất của Canada, đề xuất một dự án thu giữ và lưu trữ carbon trị giá 16 tỷ CAD (11,47 tỷ USD) nhằm giảm đáng kể ô nhiễm khí nhà kính của ngành, đã làm gia tăng chỉ trích.

Pathways đã đăng một tuyên bố trên trang web của mình, nhấn mạnh sự cần thiết phải có các chính sách liên bang để thúc đẩy “tăng trưởng ngành cát dầu của Canada” và kêu gọi bãi bỏ “hệ thống giá carbon công nghiệp không cạnh tranh”.

Nhiều tỉnh, bao gồm tỉnh Alberta sản xuất dầu, đã có hệ thống giá carbon công nghiệp riêng của mình. Theo các quy định hiện hành, hệ thống của các tỉnh phải nghiêm ngặt như hệ thống của liên bang.

Các giám đốc điều hành lập luận trong bức thư rằng, hệ thống quốc gia này khiến Canada gặp bất lợi cạnh tranh so với các khu vực không có hệ thống, chẳng hạn như Mỹ.

Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích cho rằng, các khoản đầu tư lớn của doanh nghiệp vào việc giảm phát thải carbon sẽ không có ý nghĩa nếu không có động lực tài chính từ giá phát thải.

“Cho đến khi có sự rõ ràng về tương lai của chính sách... chúng tôi khó có thể thấy được khoản đầu tư sẽ được thực hiện hay không”, ông Michael Bernstein, Giám đốc điều hành của Tổ chức nghiên cứu Clean Prosperity, cho biết.

Quá trình thảo luận bị chậm lại

Ngành cát dầu là ngành có lượng phát thải cao nhất ở Canada, và dự án Pathways đề xuất sẽ trở thành một trong những hoạt động phát triển thu giữ và lưu trữ carbon lớn nhất thế giới, nếu được hoàn thành. Pathways đã nộp đơn xin phép hoạt động cho một đường ống vận chuyển carbon vào tháng Ba năm ngoái, nhưng chưa đưa ra quyết định đầu tư cuối cùng để tiến hành dự án.

Năm trong số 6 công ty thành viên của Pathways - Canadian Natural Resources (CNQ.TO), Suncor Energy (SU.TO), Imperial Oil (IMO.TO), Cenovus Energy (CVE.TO) và MEG Energy (MEG.TO) - đã ký tên vào bức thư của các giám đốc điều hành kêu gọi bãi bỏ hệ thống giá carbon công nghiệp hiện tại.

Công ty thành viên thứ 6 của Pathways, ConocoPhillips Canada (COP.N), không ký tên vào bức thư. Một phát ngôn viên của công ty cho biết trong một email gửi ngày 21/3 rằng, cam kết của ConocoPhillips đối với Pathways Alliance vẫn không thay đổi.

Bức thư cũng đã được ký bởi các giám đốc điều hành của ARC Resources (ARX.TO), Veren (VRN.TO), Pembina Pipeline (PPL.TO), Enbridge (ENB.TO), Whitecap Resources (WCP.TO), TC Energy (TRP.TO), Tourmaline Oil (TOU.TO), Strathcona Resources (SCR.TO) và South Bow Corp (SOBO.TO).

Trong cuộc phỏng vấn với một hãng truyền thông Mỹ vào tháng này, Giám đốc điều hành của công ty dầu khí Canadian Natural Resources đã thừa nhận những thách thức liên quan đến cuộc bầu cử sắp tới và sự không chắc chắn về tương lai của chính sách năng lượng và khí hậu.

“Nếu bạn nhìn vào điều đó kết hợp với quan điểm của chính quyền Mỹ về thuế quan và những vấn đề khác, các cuộc thảo luận về Pathways đã chậm lại một chút”, Giám đốc điều hành của Canadian Natural Resources, ông Scott Stauth, cho biết.

Trong những tháng gần đây, Pathways đã đàm phán với chính phủ liên bang để cung cấp một cơ chế bảo vệ đối với giá carbon công nghiệp, nhằm bảo vệ các dự án khỏi việc chính phủ trong tương lai loại bỏ việc áp giá carbon. Tuy nhiên, chưa có thỏa thuận nào đạt được.

Một hệ thống giá carbon yếu hơn sẽ khiến chính phủ không có nhiều cách để khuyến khích các dự án như kế hoạch của Pathways, ngoài việc trợ cấp trực tiếp, theo ông Chris Severson-Baker, Giám đốc điều hành của Tổ chức nghiên cứu năng lượng sạch Pembina Institute.

“Pathways có thể chỉ đơn giản trở thành một thứ mà người nộp thuế phải trả tiền”, ông nói.