EU dự kiến cắt giảm thủ tục hành chính cho doanh nghiệp

Doanh nghiệp lớn không thỏa mãn

Nhà sản xuất của Áo, RHI Magnesita, chi khoảng 1 triệu Euro mỗi năm từ tổng thu nhập khoảng 400 triệu Euro để đảm bảo tuân thủ các quy định của Liên minh châu Âu (EU) về tính bền vững của doanh nghiệp. Họ cho rằng làn sóng cải cách đầu tiên nhằm cắt giảm các lớp thủ tục hành chính sẽ không giúp giảm đáng kể khoản chi phí này.

Cắt giảm thủ tục hành chính là một nỗ lực nhằm loại bỏ các tầng lớp quan liêu đang tiêu tốn thời gian và tiền bạc của doanh nghiệp châu Âu. Ảnh minh họa

Chỉ thị ‘Đơn giản hóa Omnibus’ dài 52 trang của EU, dự kiến miễn trừ các công ty nhỏ khỏi nghĩa vụ báo cáo về tính bền vững và giảm bớt các yêu cầu minh bạch chuỗi cung ứng, đã khiến các doanh nghiệp lớn như RHI Magnesita (RHIM.VI) thất vọng và yêu cầu có thêm cải cách.

Các cải cách này được quảng bá là một nỗ lực nhằm loại bỏ các tầng lớp quan liêu đang tiêu tốn thời gian và tiền bạc của doanh nghiệp châu Âu, đồng thời đặt họ vào thế bất lợi so với các đối thủ có chi phí thấp hơn ở Trung Quốc và Mỹ – nơi chính quyền Tổng thống Donald Trump trước đây đã mạnh tay cắt giảm quy định để thúc đẩy tăng trưởng.

“Ít nhất là theo đánh giá ban đầu, có vẻ như những thay đổi này thực sự không đáng kể”, Giám đốc điều hành của RHI Magnesita, ông Stefan Borgas, nói với một hãng truyền thông Mỹ.

RHI Magnesita cho biết họ phải thực hiện thêm một cuộc kiểm toán và thuê từ 3 đến 4 nhân viên toàn thời gian chỉ để thu thập lượng dữ liệu khổng lồ theo yêu cầu của luật EU, vốn yêu cầu các công ty báo cáo hơn 1.000 chỉ số dữ liệu về tính bền vững.

Hoạt động kinh doanh toàn cầu của công ty trải dài trên 65 địa điểm sản xuất và có 20.000 nhân viên. Năm 2024, công ty báo cáo lợi nhuận điều chỉnh trước thuế, lãi suất và khấu hao đạt 407 triệu Euro.

Các đề xuất cải cách vào tháng 2 là một phần của gói cải tổ rộng lớn hơn của EU nhằm tăng cường năng lực cạnh tranh của châu Âu và khuyến khích ngành công nghiệp giảm phát thải carbon.

Các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu đã thảo luận về các vòng cải cách tiếp theo trong một hội nghị thượng đỉnh ở Brussels ngày 20/3, nơi họ công bố một tuyên bố chung yêu cầu Ủy ban châu Âu tập trung vào các quy định liên quan đến giảm phát thải công nghiệp và quốc phòng.

Các đề xuất của Ủy ban châu Âu nhằm giảm bớt các quy định về tính bền vững sẽ mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp có dưới 1.000 nhân viên, theo đó họ sẽ được miễn các quy định báo cáo. EU dự báo các công ty sẽ tiết kiệm được 4,4 tỷ Euro (4,77 tỷ USD) mỗi năm nhờ cải cách này.

Các công ty lớn hơn có thể hưởng lợi nhiều hơn từ các thay đổi đề xuất về quy tắc minh bạch chuỗi cung ứng, mà theo Ủy ban, sẽ giúp giảm hơn một nửa chi phí tuân thủ hàng năm ước tính 480.000 Euro đối với các doanh nghiệp lớn nhất.

Tuy nhiên, những đề xuất này chưa thuyết phục được các tập đoàn lớn. Nhóm AFEP gồm 118 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất tại Pháp cho biết các đề xuất này “không giải quyết được gánh nặng quan liêu” đối với các công ty lớn.

Bà Gwenaelle Avice Huet, Giám đốc châu Âu của tập đoàn Schneider Electric (SCHN.PA) của Pháp, với doanh thu hàng năm 38 tỷ Euro, cho biết, các công ty lớn đã “bị gạt sang một bên”. Tuy nhiên, bà hoan nghênh việc hoãn kế hoạch đưa ra yêu cầu báo cáo cụ thể hơn theo từng ngành.

“Ít nhất, kế hoạch này đã bị hoãn”, bà Gwenaelle Avice Huet nói. “Nhưng thay đổi này là rất nhỏ. Chúng ta không thể gọi đây là sự đơn giản hóa thực sự”.

Bất đồng trong việc bãi bỏ quy định

Không phải ai cũng ủng hộ chiến dịch bãi bỏ quy định. Những người phản đối cho rằng điều này làm giảm trách nhiệm giải trình của doanh nghiệp và khả năng phát hiện các vấn đề liên quan đến nhân quyền hoặc môi trường trong hoạt động của các tập đoàn lớn. Một số nhà đầu tư lo ngại rằng những thay đổi này sẽ khiến việc quyết định đầu tư trở nên khó khăn hơn, từ đó ảnh hưởng đến mục tiêu khí hậu của EU.

Giám đốc điều hành RHI Magnesita, ông Stefan Borgas, cho biết thời gian và chi phí mà nhà sản xuất vật liệu chịu nhiệt bỏ ra để tuân thủ các nghĩa vụ hiện hành là nguồn lực mà họ cho rằng không thể đầu tư vào việc cắt giảm khí thải CO2.

Ngày càng có nhiều Ủy viên châu Âu nhận thức được rằng, mặc dù EU vẫn cam kết duy trì mục tiêu phát thải ròng bằng 0 và các mục tiêu khí hậu khác, nhưng thủ tục hành chính rườm rà đang làm giảm khả năng cạnh tranh.

“Chúng tôi nhận ra rằng mình đã tạo ra cả một nền kinh tế xung quanh các bộ luật mới này với các chuyên gia mới, công ty mới, và các công ty tư vấn”, ông Stephane Sejourne, Ủy viên châu Âu về Thịnh vượng và Chiến lược Công nghiệp, phát biểu về quy mô rộng lớn của các luật bền vững trước khi các thay đổi được đề xuất.

Hiệp hội doanh nghiệp lớn nhất châu Âu, BusinessEurope, cho biết các thành viên của họ lo ngại rằng chính sách bãi bỏ quy định của Mỹ sẽ khiến dòng vốn đầu tư chệch hướng khỏi châu Âu.

Các gói ‘đơn giản hóa’ tiếp theo cho ngành ô tô và nông nghiệp hiện đang được chuẩn bị.

“Theo một cách nào đó, đề xuất này mở ra cánh cửa cho danh sách mong muốn về nhiều thay đổi hơn”, một nhà ngoại giao cấp cao của EU nhận xét.

Các đề xuất vẫn cần được các nhà lập pháp châu Âu phê duyệt, và giữa họ vẫn đang tồn tại những bất đồng. Các đề xuất trước đó mà hãng truyền thông Mỹ tiếp cận được còn có nội dung nới lỏng quy định hơn nữa, miễn trừ thêm nhiều công ty, nhưng đã bị sửa đổi sau khi vấp phải sự phản đối từ một số Ủy viên EU.

Một số ý kiến cho rằng Bỉ không phải là nguyên nhân duy nhất gây ra tình trạng thủ tục hành chính quá mức. Nghị sĩ EU người Bulgaria, ông Radan Kanev thuộc đảng Nhân dân châu Âu, cho rằng phần lớn vấn đề bắt nguồn từ việc các chính phủ quốc gia triển khai kém hiệu quả các quy định của EU, dẫn đến sự chồng chéo giữa các cấp độ hành chính EU, quốc gia và khu vực.

Một nghiên cứu năm 2024 của Trường Kinh doanh Columbia và Đại học New York tại Thượng Hải cho thấy chi phí kinh tế do thủ tục hành chính gây ra có sự chênh lệch đáng kể giữa các quốc gia EU – chỉ chiếm 0,1% GDP ở Áo nhưng lên tới 3,9% GDP ở Pháp.

“Đây là một vấn đề gắn chặt với cách vận hành của bộ máy hành chính quốc gia, đến mức tôi e rằng nó không thể dễ dàng giải quyết”, ông Radan Kanev nói.