Năng lượng mặt trời tăng tốc, ngành dầu khí lép vế?

Trong bối cảnh chuyển đổi năng lượng toàn cầu ngày càng diễn ra mạnh mẽ, câu hỏi lớn đặt ra là liệu ngành dầu khí – một trong những ngành công nghiệp lớn nhất và lâu đời nhất trên thế giới – có thể chịu lùi bước trước sự phát triển mạnh mẽ của năng lượng tái tạo, đặc biệt là năng lượng mặt trời.

Mới đây, hai sự kiện nổi bật trong lĩnh vực năng lượng diễn ra bao gồm việc nhà máy Ivanpah Solar Electric Generating System (Mỹ) dự kiến sẽ ngừng hoạt động vào năm 2026 do gặp phải nhiều thách thức trong vận hành và cạnh tranh về chi phí và bước đột phá Công nghệ pin mặt trời Perovskite đã khiến cho câu hỏi này trở nên cấp bách hơn bao giờ hết: Chi phí của năng lượng mặt trời đã giảm mạnh và công nghệ mới đang làm cho năng lượng mặt trời trở thành lựa chọn ngày càng hấp dẫn hơn so với năng lượng hóa thạch.

Chi phí năng lượng mặt trời giảm mạnh

Một trong những yếu tố quan trọng nhất khiến năng lượng mặt trời trở thành đối thủ cạnh tranh mạnh mẽ của ngành dầu khí chính là sự giảm mạnh chi phí sản xuất. Chi phí điện quy dẫn đã giảm tới 82% trong vòng 10 năm qua, từ khoảng 360 USD/KWh vào năm 2010 xuống chỉ còn 64 USD/KWh vào năm 2020. Điều này chủ yếu nhờ vào những cải tiến trong công nghệ sản xuất và quy mô sản xuất lớn, giúp giảm chi phí sản xuất và tăng hiệu quả.

Chi phí điện quy dẫn đã giảm tới 82% trong vòng 10 năm qua, từ khoảng 360 USD/KWh vào năm 2010 xuống chỉ còn 64 USD/KWh vào năm 2020. Ảnh minh họa

Sự kiện Ivanpah là một minh chứng rõ ràng cho sự thay đổi này. Ivanpah là một trong những nhà máy công nghệ nhiệt mặt trời đầu tiên tại Mỹ, được xây dựng với chi phí hàng tỷ USD. Tuy nhiên, khi so sánh với các tấm pin mặt trời quang điện, chi phí sản xuất năng lượng từ Ivanpah đã trở nên không còn cạnh tranh. Sau chỉ 11 năm hoạt động, chủ sở hữu đã quyết định đóng cửa nhà máy. Điều này cho thấy rằng, so với các công nghệ cũ, năng lượng mặt trời quang điện đang chiếm ưu thế rõ rệt về mặt chi phí và hiệu quả.

Hơn nữa, sự phát triển của các công nghệ lưu trữ năng lượng, chẳng hạn như pin lithium-ion và các giải pháp lưu trữ khác, đã giải quyết được vấn đề bất ổn định trong cung cấp điện của năng lượng tái tạo. Điều này giúp giảm bớt sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng truyền thống như dầu khí.

Công nghệ Perovskite: Cách mạng mới trong năng lượng mặt trời

Công nghệ tế bào mặt trời perovskite được đánh giá là một bước đột phá trong ngành năng lượng mặt trời nhờ vào khả năng mang lại hiệu suất cao hơn so với các tế bào pin mặt trời truyền thống. Mặc dù gặp một số thách thức về độ bền và ổn định, mới đây, Công ty Sekusui Chemical của Nhật Bản đã công bố những cải tiến quan trọng giúp công nghệ này ổn định hơn dưới điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Chính phủ Nhật Bản cũng cam kết sẽ hỗ trợ phát triển và thương mại hóa công nghệ này.

Mặc dù tế bào mặt trời perovskite vẫn đắt gấp ba lần so với các tấm pin mặt trời truyền thống, nhưng các chuyên gia cho rằng, với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, giá thành sẽ giảm mạnh trong tương lai gần. Điều này mở ra cơ hội lớn cho năng lượng mặt trời trở thành một nguồn năng lượng linh hoạt, dễ lắp đặt ở nhiều vị trí khó khăn mà các tấm pin truyền thống không thể đáp ứng

Ngành dầu khí liệu có chịu lùi bước?

Ngành dầu khí, mặc dù đã đạt được những tiến bộ lớn trong những năm qua, như công nghệ khoan thủy lực (fracking), nhưng lại thiếu sự đổi mới mạnh mẽ như trong ngành năng lượng mặt trời. Fracking, mặc dù là một công nghệ được ca ngợi trong ngành dầu khí, thực tế đã tồn tại từ những năm 1860 và chỉ được phát triển mạnh mẽ từ những năm 1940 và phổ biến từ những năm 1980.

Trong suốt ba thập kỷ qua, ngành dầu khí chưa có một đột phá lớn như ngành năng lượng mặt trời. Nếu so sánh, ngành năng lượng mặt trời đã có những bước tiến vượt bậc, đặc biệt trong việc giảm chi phí và cải thiện hiệu suất. Điều này đặt ra một câu hỏi lớn: Liệu ngành dầu khí có thể tiếp tục duy trì vị thế thống trị của mình trong bối cảnh năng lượng tái tạo ngày càng rẻ hơn và hiệu quả hơn?

Nếu ngành dầu khí không có những cải tiến mạnh mẽ về công nghệ, họ sẽ đối mặt với một cuộc cạnh tranh khốc liệt từ ngành năng lượng tái tạo, đặc biệt là năng lượng mặt trời. Trong khi các đối thủ của ngành dầu khí đang giảm chi phí sản xuất, phát triển sản phẩm mới và mở rộng thị trường, ngành dầu khí có thể sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì lợi thế cạnh tranh trong tương lai. Đặc biệt, trong khi năng lượng mặt trời ngày càng được sử dụng rộng rãi và các công nghệ mới liên tục xuất hiện, ngành dầu khí sẽ cần phải đổi mới hoặc phải đối mặt với nguy cơ tụt hậu.

Thách thức và cơ hội cho ngành dầu khí

Mặc dù ngành dầu khí vẫn có những ưu thế nhất định, như cung cấp năng lượng liên tục và ổn định cho các nền kinh tế, nhưng sự phát triển nhanh chóng của công nghệ năng lượng mặt trời và năng lượng tái tạo đang tạo ra một thách thức lớn. Đặc biệt, khi các sản phẩm năng lượng tái tạo ngày càng trở nên linh hoạt và dễ sử dụng, như các tế bào mặt trời perovskite, điều này sẽ tạo ra một thị trường cạnh tranh khốc liệt cho ngành dầu khí.

Tuy nhiên, ngành dầu khí cũng có thể tận dụng những cơ hội mới, đặc biệt là trong việc kết hợp công nghệ xanh với các mô hình kinh doanh bền vững. Những công ty dầu khí có thể đầu tư vào các công nghệ tái tạo hoặc chuyển đổi năng lượng sang các dạng năng lượng sạch hơn, đồng thời giảm phát thải carbon để đáp ứng yêu cầu ngày càng nghiêm ngặt của các chính phủ và người tiêu dùng về bảo vệ môi trường.