Tổng quan thị trường cà phê toàn cầu

Cà phê, một trong những mặt hàng nông sản quan trọng nhất trên toàn cầu, không chỉ là thức uống phổ biến mà còn có vai trò quan trọng trong nền kinh tế của nhiều quốc gia. Với hàng triệu người tham gia vào chuỗi cung ứng từ sản xuất đến tiêu thụ, ngành công nghiệp cà phê đã trải qua nhiều biến động trong suốt thập kỷ qua. Đến nay, thị trường cà phê toàn cầu đã và đang chứng kiến những thay đổi mạnh mẽ về giá cả, xu hướng tiêu dùng và các yếu tố ảnh hưởng đến sản xuất.

Thị trường cà phê toàn cầu

Thị trường cà phê toàn cầu đã không ngừng phát triển trong suốt nhiều năm qua, với những giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ, cũng như những lần suy giảm không thể tránh khỏi. Báo cáo từ Tổ chức Nông Lương Liên Hợp Quốc (FAO) ngày 14/3 cho thấy giá cà phê năm 2024 đã tăng lên 38,8% so với năm trước, đạt mức cao nhất trong nhiều năm. Dù giá cà phê đã có sự điều chỉnh sau đỉnh điểm vào đầu năm 2025, nhưng dự báo vẫn cho thấy những biến động lớn sẽ tiếp tục diễn ra trong tương lai gần.

Hai loại cà phê chủ yếu trên thị trường là Arabica và Robusta đều chứng kiến sự gia tăng đáng kể về giá trị. Cà phê Arabica, loại cao cấp, đã ghi nhận mức tăng 58% trong tháng 12/2024 so với cùng kỳ năm trước, đạt mức cao nhất trong hơn 40 năm qua tại sàn giao dịch New York.

Trong khi đó, cà phê Robusta, chủ yếu được sử dụng trong cà phê hòa tan và pha trộn, đã tăng khoảng 70%. Sự chênh lệch giá giữa hai loại cà phê này ngày càng thu hẹp, cho thấy sự căng thẳng trong nguồn cung và tiêu thụ toàn cầu.

Vào đầu tháng 2/2025, giá cà phê Arabica tương lai đạt mức kỷ lục mới là 4,41 USD/pound, gấp đôi so với năm trước. Đây là mức giá cao nhất kể từ khi cà phê Arabica được niêm yết trên Thị trường C(CME). Ảnh minh họa

Vào đầu tháng 2/2025, giá cà phê Arabica tương lai đạt mức kỷ lục mới là 4,41 USD/pound, gấp đôi so với năm trước. Đây là mức giá cao nhất kể từ khi cà phê Arabica được niêm yết trên Thị trường C (CME). Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian ngắn, giá đã giảm xuống dưới mức 4 USD/pound nhờ vào việc xuất khẩu từ Brazil tăng mạnh và kho dự trữ cà phê toàn cầu phục hồi. Mặc dù vậy, các chuyên gia vẫn dự báo đà tăng giá có thể chưa kết thúc.

Các yếu tố chính ảnh hưởng đến thị trường cà phê

Biến đổi khí hậu hiện nay được xem là một trong những yếu tố quan trọng nhất tác động đến sản xuất cà phê toàn cầu. Cà phê chủ yếu được trồng ở các quốc gia nằm trong "vành đai cà phê," nơi có điều kiện khí hậu lý tưởng. Tuy nhiên, sự thay đổi bất thường về thời tiết, với các hiện tượng như hạn hán, sương giá, và mưa lớn, đã gây ra những tác động tiêu cực lớn đối với sản lượng cà phê. Tại các quốc gia sản xuất lớn như Brazil và Việt Nam, biến đổi khí hậu đã làm giảm đáng kể sản lượng cà phê. Cà phê Arabica tại Brazil đã giảm 10% sản lượng trong năm 2024, trong khi cà phê Robusta tại Việt Nam cũng ghi nhận sự suy giảm từ 5-7%. Điều này khiến giá cà phê tăng mạnh, phản ánh sự khan hiếm và nhu cầu ngày càng cao.

Nhu cầu tiêu thụ cà phê cũng đang tăng mạnh, đặc biệt là ở các quốc gia khu vực châu Á. Trung Quốc, một quốc gia không có truyền thống tiêu thụ cà phê, đã chứng kiến sự thay đổi mạnh mẽ trong thói quen tiêu dùng, với mức tăng trưởng lên tới 15% trong tiêu thụ cà phê vào năm 2024. Các chuỗi quán cà phê lớn như Starbucks và Luckin Coffee đã phát triển mạnh mẽ tại các thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải, và Quảng Châu. Bên cạnh đó, nhu cầu tiêu thụ cà phê tại các quốc gia Đông Nam Á như Việt Nam, Indonesia, và Thái Lan cũng tăng mạnh, góp phần thúc đẩy sự tăng trưởng của ngành cà phê toàn cầu.

Tác động đến ngành cà phê toàn cầu

Tác động đến nhà sản xuất: Sự gia tăng giá cà phê có thể mang lại lợi ích lâu dài cho các nhà sản xuất, tuy nhiên, trong ngắn hạn, họ phải đối mặt với những khó khăn về chi phí sản xuất và các yếu tố không kiểm soát được. Biến đổi khí hậu khiến các nhà sản xuất phải đầu tư vào các biện pháp thích ứng, làm tăng chi phí sản xuất. Đồng thời, các chi phí vận chuyển, nhiên liệu và lao động cũng tăng cao, ảnh hưởng đến lợi nhuận của các nhà sản xuất.

Tác động đến các nhà rang xay và quán cà phê: Các nhà rang xay và quán cà phê bán lẻ cũng chịu ảnh hưởng không nhỏ từ sự biến động giá cà phê. Để đối phó với giá nguyên liệu tăng cao, các thương hiệu lớn như Starbucks, Dunkin, hay các chuỗi quán cà phê nhỏ hơn đều phải tăng giá bán sản phẩm. Điều này dẫn đến sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng của người dân, với nhiều người tiêu dùng quyết định giảm lượng cà phê mua ngoài quán hoặc tìm kiếm các sản phẩm cà phê giá rẻ hơn.

Tác động đến người tiêu dùng: Sự tăng giá cà phê đã tác động sâu sắc đến người tiêu dùng, đặc biệt là những người có thu nhập trung bình và thấp. Việc phải đối mặt với giá cà phê cao đã khiến người tiêu dùng phải điều chỉnh lại thói quen chi tiêu, giảm tần suất uống cà phê ngoài quán. Điều này cũng dẫn đến sự gia tăng nhu cầu tiêu thụ cà phê tại nhà, khi nhiều người lựa chọn mua cà phê nguyên chất hoặc cà phê hòa tan để tiết kiệm chi phí.

Chiến lược giao dịch và đầu tư

Tránh đầu tư và chuỗi cà phê công khai: Khi giá cà phê tăng, đầu tư vào các chuỗi cà phê niêm yết công khai như Starbucks, Dutch Bros, hay Luckin Coffee có thể không phải là chiến lược tối ưu. Mặc dù những công ty này có tên tuổi, giá cổ phiếu của họ không chỉ phụ thuộc vào giá cà phê mà còn chịu ảnh hưởng từ thay đổi trong nhu cầu tiêu dùng, thói quen khách hàng và chi phí vận hành. Ngoài ra, các yếu tố kinh tế toàn cầu và cạnh tranh giữa các thương hiệu cũng tác động mạnh đến giá cổ phiếu của họ.

Thị trường hợp đồng tương lai cà phê là một cơ hội khi giá cà phê leo thang: Các nhà giao dịch đã thực hiện các vị thế dài trong hai năm qua, với số lượng hợp đồng tương lai cà phê Arabica đạt kỷ lục gần 300.000 hợp đồng vào đầu năm 2024. Điều này cho thấy các nhà đầu tư kỳ vọng giá cà phê tiếp tục tăng.

Tuy nhiên, thị trường cà phê đang đối mặt với tình trạng bán quá mức, đặc biệt là cà phê Arabica. Theo báo cáo từ Futures Trading Commission - một cơ quan liên bang độc lập của Hoa Kỳ có nhiệm vụ giám sát và điều tiết các thị trường phái sinh, sự tham gia ồ ạt của các nhà đầu tư đã đẩy giá lên cao. Mặc dù có cơ hội lợi nhuận từ sự biến động giá, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro lớn vì giá có thể thay đổi nhanh chóng, đòi hỏi chiến lược giao dịch linh hoạt và theo dõi sát sao.

Biện pháp đối phó khi giá cà phê tiếp tục tăng cao

Trong bối cảnh giá cà phê tiếp tục có xu hướng tăng, một số chuyên gia dự đoán mức giá có thể đạt từ 5,50 USD/pound đến 10 USD/pound nếu tình hình thị trường tiếp tục xấu đi.

Ông Bob Fish, người sáng lập chuỗi Biggby Coffee, chuỗi cà phê nổi tiếng ở Mỹ, chỉ ra rằng sự tăng giá mạnh mẽ của thị trường ca cao trong năm 2024 là một dấu hiệu cho thấy giá cà phê có thể cũng sẽ có đợt tăng đột biến trong thời gian ngắn. Mặc dù hiện tại chưa đạt mức cao nhất trong lịch sử (như vào năm 1977), nhưng giá cà phê 4,41 USD/pound cho thấy thị trường có thể sẽ tiếp tục biến động mạnh trong tương lai gần.

Trước tình hình giá cà phê leo thang, các nhà rang xay cần phải điều chỉnh giá bán để duy trì lợi nhuận. Một số công ty, như Royal Coffee, đã khuyến nghị tăng giá từ 2-4 USD/pound đối với cà phê rang hạt nguyên chất, điều này sẽ khiến giá mỗi cốc cà phê tại các quán tăng từ 25 đến 50 cent. Nếu giá cà phê tiếp tục duy trì ở mức cao, các nhà rang xay có thể cần phải thực hiện những điều chỉnh giá mạnh hơn trong.

Việc tăng giá cà phê chắc chắn sẽ tác động đến thói quen tiêu dùng, khi nhiều khách hàng có thể giảm chi tiêu hoặc chuyển sang tìm kiếm sản phẩm cà phê giá rẻ hơn. Các quán cà phê cần phải thích ứng bằng cách cung cấp các sản phẩm giá cả phải chăng hơn hoặc dịch vụ cà phê cao cấp để giữ chân khách hàng. Đầu tư vào các dịch vụ cà phê tại nhà hoặc các chương trình đăng ký cà phê có thể là chiến lược hiệu quả giúp duy trì khách hàng và giảm thiểu tác động của biến động giá.