Hãy biến học tập suốt đời trở thành động lực, lẽ sống!

Học tập suốt đời là con đường tất yếu

Sự phát triển không ngừng của cách mạng công nghệ 4.0 đang mang lại nhiều cơ hội, mở ra những chân trời mới, tuy nhiên, cũng đang đưa đến những thử thách mới đối với mỗi cá nhân. Bởi tri thức cũ có thể trở nên lỗi thời chỉ sau vài năm, những công việc quen thuộc hôm nay có thể bị thay thế bởi máy móc trong tương lai gần.

Tinh thần học tập suốt đời cần lan tỏa đến mọi người, mọi lứa tuổi. Ảnh: TTXVN

Trong cuốn sách “Long-Life Learning” - Học tập suốt đời do Công ty Thái Hà Books và Nhà xuất bản Công Thương phối hợp phát hành, tác giả Michelle R. Weise cũng đã chỉ ra những tiến bộ trong trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn hay điện toán đám mây đã tạo ra nhiều lĩnh vực việc làm hoàn toàn mới. Những nghề như chuyên gia phân tích dữ liệu, quản lý truyền thông mạng xã hội hay kỹ sư học máy hầu như không tồn tại cách đây một thập kỷ. Sự thay đổi trên đặt ra thách thức không nhỏ cho những lao động lớn tuổi khi họ phải liên tục cập nhật kỹ năng để không bị bỏ lại phía sau.

Ngoài ra, dẫn một nghiên cứu của Trung tâm Giáo dục và Lực lượng lao động Georgetown, theo tác giả Michelle R. Weise, 65% việc làm tại Mỹ hiện nay đòi hỏi trình độ sau trung học. Điều này buộc người lao động không thể dừng lại ở bằng cấp đầu tiên mà phải tiếp tục nâng cao trình độ thông qua các khóa học ngắn hạn, chương trình đào tạo lại và chứng chỉ chuyên môn. Vì thế, tại Mỹ, quan niệm về học tập suốt đời đã trở thành nền tảng cho sự phát triển cá nhân và xã hội.

Học tập suốt đời không chỉ dành cho giới trẻ mà còn được khuyến khích trong tầng lớp lao động lớn tuổi tại Mỹ. Tác giả Michelle R. Weise dẫn ví dụ, Chương trình "Encore Career" của Mỹ khuyến khích những người trên 50 tuổi học tập và chuyển đổi nghề nghiệp. Điển hình là trường hợp của bà Mary Johnson, một cựu nhân viên ngân hàng đã quyết định học lập trình khi bước sang tuổi 55. Nhờ vào các khóa học trực tuyến và chương trình hỗ trợ của chính phủ, bà đã tìm được công việc mới tại một công ty công nghệ, minh chứng cho việc học tập không có giới hạn tuổi tác.

Tại Việt Nam, trước sự thay đổi nhanh chóng của cách mạng khoa học công nghệ, yêu cầu, đòi hỏi về trình độ ngày càng cao vì thế học tập suốt đời đã không còn là một lựa chọn, mà là con đường tất yếu để không bị tụt hậu, không bị bỏ lại phía sau, để mỗi cá nhân có thể bắt kịp với xu hướng, đáp ứng được nhu cầu phát triển.

Biến học tập thành lẽ sống

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: "Học không bao giờ cùng. Học mãi để tiến bộ mãi". Theo các nhà nghiên cứu, đó không chỉ là lời căn dặn, mà còn là kim chỉ nam cho mỗi người Việt Nam. Học để làm giàu tri thức, nâng cao kỹ năng, thích nghi với những đổi thay, vượt qua thử thách và vươn tới những tầm cao mới.

Xuyên suốt quá trình xây dựng, phát triển đất nước, học tập suốt đời và xây dựng xã hội học tập luôn là chủ trương được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm. Các trường học, trung tâm đào tạo, các mô hình học tập trực tuyến ngày càng phổ biến, giúp mọi người, ở mọi lứa tuổi, có cơ hội tiếp cận tri thức.

Năm 2023, phong trào “Cả nước thi đua xây dựng xã hội học tập, đẩy mạnh học tập suốt đời giai đoạn 2023 - 2030” đã được phát động, nhằm khuyến khích, lan toả mạnh mẽ tinh thần học tập suốt đời đến với mọi cá nhân, mọi nhà và mọi doanh nghiệp.

Tuy nhiên, dù nhận thức về học tập suốt đời được cải thiện, không ít người vẫn học tập theo kiểu hình thức, chạy theo bằng cấp mà thiếu đi sự say mê, sáng tạo. Một bộ phận lao động chưa nhận thức được rằng học tập không chỉ dừng lại sau khi rời ghế nhà trường, mà phải tiếp tục suốt đời để thích ứng với sự thay đổi.

Cùng với đó, hạ tầng công nghệ, hệ thống giáo dục chưa đồng bộ, khoảng cách tiếp cận tri thức giữa các vùng miền còn lớn. Do vậy, theo khuyến nghị, để tinh thần học tập suốt đời thực sự trở thành một phần của cuộc sống, chúng ta cần nhiều hơn nữa sự chung tay từ các cấp chính quyền, doanh nghiệp, và quan trọng nhất là từ nhận thức của chính mỗi cá nhân.

Nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa trong xây dựng xã hội học tập, nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, bảo đảm mọi người dân đều bình đẳng trong học tập, Thủ tướng Chính phủ cũng đã chỉ đạo các cơ quan liên quan cần tiếp tục quán triệt sâu sắc và triển khai hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về giáo dục, đào tạo, khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập.

Người đứng đầu Chính phủ đặc biệt yêu cầu rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách về xây dựng xã hội học tập theo hướng đa dạng hóa, gắn học với hành; các cơ quan liên quan phải quyết tâm cao, nỗ lực lớn để người người học tập, nhà nhà học tập, cộng đồng học tập, xã hội học tập và cả nước học tập. Học tập bất cứ nơi nào, khi nào có thể, học tập tất cả các lĩnh vực. Học tập để hoàn thiện mình về đức, trí, thể, mỹ.

Đất nước đang bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình, hơn lúc nào hết, học tập suốt đời sẽ không chỉ là con đường để mỗi cá nhân tự khẳng định mình, mà còn là trách nhiệm đối với xã hội, đối với tương lai của dân tộc. Với tầm quan trọng đó, mỗi người dân được khuyến nghị là hãy biến học tập thành niềm vui, thành động lực, thành lẽ sống để phụng sự Tổ quốc tốt hơn.