Xuất khẩu rau, quả đạt mức cao nhất từ trước đến nay

Thông tin được đưa ra tại Diễn đàn “Nâng cao chất lượng, chuỗi giá trị và thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm cây ăn quả các tỉnh phía Bắc” do Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), Hội Làm vườn Việt Nam, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hòa Bình và các đơn vị liên quan phối hợp Báo Nông nghiệp Việt Nam tổ chức chiều 6/12.

Xuất khẩu rau, quả 11 tháng thu về 6,66 tỷ USD

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, ngành rau, quả của Việt Nam đang khẳng định vị thế trên thương trường quốc tế. Kim ngạch xuất khẩu rau, quả của nước ta 11 tháng năm 2024 đạt 6,66 tỷ USD, tăng 28,2% so với cùng kỳ năm 2023… Đây là mức cao nhất từ trước đến nay, với các sản phẩm chủ lực như sầu riêng, thanh long, chuối, mít, xoài.

Diễn đàn “Nâng cao chất lượng, chuỗi giá trị và thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm cây ăn quả các tỉnh phía Bắc”

Dự kiến, xuất khẩu rau, quả của Việt Nam năm 2024 có thể đạt tới 7,2 tỷ USD, trong đó, riêng xuất khẩu sản phẩm các loại quả có thể đạt tới trên 6,5 tỷ USD. Các tỉnh phía Bắc, với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu thuận lợi, có tiềm năng lớn để phát triển nhiều loại cây ăn quả như vải, nhãn, cam, bưởi, mận và đào…

Hiện, Việt Nam đã mở cửa thị trường cho 19 loại nông sản có nguồn gốc thực vật và quả tươi xuất khẩu chính ngạch sang một số thị trường chính như: Trung Quốc, Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản, EU và Australia.

Ông Trần Văn Chiến - Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu I (Cục Bảo vệ thực vật - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) - thông tin, có 6 thị trường chính đã mở cửa cho cây ăn quả Việt Nam, nhiều nhất là Trung Quốc, kế đó là Hoa Kỳ, Australia, New Zealand, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Quy định chung về kiểm dịch thực vật đối với các sản phẩm ở thị trường xuất khẩu gồm: Phải được cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, cơ sở xử lý kiểm dịch trước khi xuất khẩu; không nhiễm các sinh vật gây hại bị cấm; đảm bảo truy xuất nguồn gốc lô hàng xuất khẩu; đóng gói, dán nhãn đáp ứng yêu cầu của các thị trường; kiểm tra kiểm dịch thực vật tại cảng đến.

Ngoài ra, mỗi thị trường lại có yêu cầu khác nhau. Chẳng hạn, Hoa Kỳ cấm các loại sinh vật gây hại trên bưởi như ruồi đục quả, sâu đục quả, một số loại nấm. Trong khi đó, New Zealand lại cấm thêm rầy chổng cánh, rệp sáp, bọ trĩ, nhện đỏ...

Hàn Quốc, cũng là thị trường đã mở cửa với quả bưởi, lại yêu cầu cơ sở xử lý hơi nước nóng phải đặt trong cơ sở đóng gói và được Cục Bảo vệ thực vật phê duyệt. Việc xử lý phải được thực hiện dưới sự giám sát của cán bộ kiểm dịch thực vật Hàn Quốc và Việt Nam.

Với thị trường EU, nơi có yêu cầu khắt khe bậc nhất thế giới, lại không cần đánh giá nguy cơ dịch hại và không cần có phê duyệt chính thức từ cơ quan có thẩm quyền của phía EU trước khi xuất khẩu sang EU.

Nhưng EU yêu cầu cây có múi phải được xử lý bằng dung dịch Calcium hypochlorite hoặc Sodium hypochlorite (nồng độ 200ppm, thời gian tối thiểu 2 phút) tại các cơ sở xử lý được phép hành nghề do Cục Bảo vệ thực vật cấp.

Nói thêm về thị trường xuất khẩu trọng điểm Trung Quốc, ông Chiến thông tin, rau, quả chỉ được xuất khẩu qua một số cửa khẩu được chỉ định. Cùng với đó, bao bì đóng gói phải sạch sẽ, chưa qua sử dụng. Mỗi hộp đóng gói và phải được dán bằng chữ tiếng Trung Quốc hoặc tiếng Anh theo quy định.

“Tin vui cho những người sản xuất, dự kiến trong năm 2025, Việt Nam sẽ có thêm sản phẩm chanh leo xuất khẩu sang Hoa Kỳ. Cùng với đó, ổi, chanh và mít đã được Cục Bảo vệ thực vật gửi hồ sơ mở cửa thị trường cho phía bạn. Ngoài ra, quả vải cũng đang hoàn tất hồ sơ để sang Hàn Quốc”, ông Trần Văn Chiến nói.

Thích ứng thị hiếu từng thị trường xuất khẩu

Ông Nguyễn Thanh Tùng - Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (Doveco) - chia sẻ, Việt Nam xuất khẩu rau, quả đi hơn 40 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Các thị trường lớn gồm: Trung Quốc, Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản…

Quả bưởi của Việt Nam chính thức được cấp visa vào thị trường Hàn Quốc

Nhu cầu của các thị trường quốc tế rất lớn về khối lượng và đa dạng về các loại rau quả có nguồn gốc của Việt Nam. Ví dụ: Trung Quốc nhập sầu riêng, thanh long, chuối, mít, xoài, vải… Hoa Kỳ nhập dưa bao tử, thanh long, xoài, nhãn, vải, chôm chôm, vú sữa, bưởi, dừa…

Hiện nay, những thách thức đối với xuất khẩu rau, quả của Việt Nam gồm: Quy mô sản xuất nhỏ lẻ, thiếu liên kết chuỗi giá trị, khó khăn áp dụng công nghệ, thiếu vốn và cơ sở hạ tầng. Bên cạnh đó, hệ thống kho lạnh, hệ thống bảo quản đạt chuẩn còn yếu… Các nước nhập khẩu rau, quả có yêu cầu cao về chất lượng và an toàn thực phẩm. Việt Nam cần phải đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế như GlobalGAP, HACCP-SGS…

Với thị trường Trung Quốc, ông Lê Thanh Hòa - Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) - đánh giá, đây đã và đang là thị trường xuất khẩu số một của cây ăn quả Việt Nam. Vấn đề lớn nhất trong xuất khẩu rau, quả sang Trung Quốc, là hai bên chưa thống nhất được các quy trình kiểm dịch, dẫn đến thời gian thông quan kéo dài. Ngoài ra, một số sản phẩm chưa được tái ký Nghị định thư, cũng như còn chịu tần suất kiểm tra rất cao.

Riêng về sản phẩm chủ lực của Hòa Bình như cây bưởi, cây có múi, ông Hòa thông tin, Trung Quốc là nơi sản xuất hàng đầu về mặt hàng này. Do đó, người sản xuất cần hướng đến những sản phẩm đặc sản, đặc trưng và độc đáo tại Trung Quốc, chẳng hạn bưởi da xanh. Bên cạnh thị trường Trung Quốc, ông Hòa khuyến nghị các đơn vị nên khai thác những thị trường mà Việt Nam đã ký FTA, như EU. Cùng với đó, người sản xuất nên chú ý đến mức dư lượng bảo vệ thực vật, vệ sinh, an toàn thực phẩm khi đưa sản phẩm ra nước ngoài.