Xử lý chất thải nhựa trong sản xuất nông nghiệp: Cần một giải pháp toàn diện

Sáng 31/5, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp cùng UNDP Việt Nam, Chương trình đối tác hành động Quốc gia về nhựa (NPAP) và Mạng lưới kinh tế tuần hoàn Việt Nam tổ chức hội thảo “Quản lý chất thải nhựa ngành nông nghiệp, thực trạng và giải pháp”.

Toàn cảnh Hội thảo

Đây là một trong những hoạt động của ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn hưởng ứng kỷ niệm 45 năm Ngày Môi trường thế giới năm 2023 với chủ đề “Giải pháp cho ô nhiễm nhựa”.

Đồng thời, thúc đẩy các giải pháp hiệu quả trong giảm thiểu chất thải nhựa ngành nông nghiệp, tập trung vào mô hình thí điểm đã và đang triển khai thực tiễn, giải quyết được vấn đề của các địa phương trong cả 3 lĩnh vực: Trồng trọt, chăn nuôi và thủy sản.

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, kim ngạch xuất khẩu toàn ngành năm 2023 đạt trên 53,22 tỷ USD với sự gia tăng đáng kể trong các lĩnh vực từ nông nghiệp, lâm nghiệp, chăn nuôi và thủy sản.

Các hoạt động sản xuất nông nghiệp góp phần thiết yếu trong bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, ổn định đời sống và an sinh xã hội. Tuy nhiên, hoạt động này cũng tạo áp lực lớn cho môi trường, trong đó có vấn đề chất thải nhựa trong ngành.

Tổng lượng chất thải rắn (bao gồm chất thải nhựa) phát sinh từ trồng trọt khoảng 661,5 nghìn tấn/năm (gồm 550 nghìn tấn nilông, 77,49 nghìn tấn vỏ bao bì phân bón và 33,98 nghìn tấn vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật); từ chăn nuôi là 67,93 triệu tấn (gồm 77 nghìn tấn chất thải nhựa vỏ bao bì thức ăn); từ thủy sản là 880 nghìn tấn bùn thải và 273 nghìn tấn chất thải từ bao bì thức ăn, vỏ thuốc thú y và các loại chất rắn khác (Báo cáo Hiện trạng môi trường quốc gia năm 2021).

Tại hội thảo, các cơ quan quản lý trung ương và địa phương, các tổ chức, cá nhân đã cùng nhau thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm nhằm thúc đẩy các giải pháp hành động giảm thiểu chất thải nhựa ngành nông nghiệp một cách có hệ thống.

Đồng thời, huy động nguồn lực của tất cả các bên nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong hoạt động sản xuất, hướng tới phát triển nền sản xuất nông nghiệp có trách nhiệm, hiện đại, hiệu quả và bền vững; nền kinh tế nông nghiệp tuần hoàn, thân thiện với môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Trong khuôn khổ, các chuyên gia cũng đã giới thiệu một số các giải pháp thiết thực và hiệu quả đã và đang triển khai tại nhiều địa phương, giúp giảm thiểu, thu gom, phân loại, tái sử dụng và tái chế chất thải trong các hoạt động sản xuất nông nghiệp.

Cụ thể, mô hình thu gom rác thải nhựa trên tàu cá, kết nối với cơ sở thu hồi vật liệu tại Quy Nhơn (Bình Định), thuộc Pha 2 Dự án “Nhân rộng mô hình cộng đồng quản lý chất thải sinh hoạt và nhựa tại 5 thành phố” tài trợ bởi UNDP Việt Nam và Đại sứ quán Nauy tại Việt Nam, có thể giúp tận dụng lực lượng ngư dân thành thành viên trong tổ thu góm rác trên biển, giảm thiểu lượng chất thải nhựa trôi nổi, đem lại thu nhập cũng như gia tăng giá trị kinh tế cho nguồn chất thải có thể tái chế.

Mô hình chuyển đổi phao xốp trong nuôi trồng thủy sản sang vật liệu nổi theo quy chuẩn QCĐP 08:2020/QN đang triển khai tại Quảng Ninh sẽ giúp thay thế dần vật liệu nhựa dùng một lần, khó thu gom và tái sử dụng bằng vật liệu đã tái chế, thân thiện với môi trường....

Để thực hiện thành công kế hoạch quốc gia về giảm thiểu chất thải nhựa trong ngành nông nghiệp và thủy sản, bà Ramla Khalidi - Trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam - khuyến nghị, Việt Nam nên đẩy nhanh các giải pháp hiệu quả hướng tới kế hoạch quốc gia.

Bên cạnh đó, xây dựng dữ liệu cơ sở về ô nhiễm nhựa và chất thải nhựa, cũng như hệ thống giám sát khả thi từ cấp quốc gia đến cấp tỉnh để đánh giá quá trình giảm thiểu chất thải nhựa trong lĩnh vực nông nghiệp.

Đồng thời, thúc đẩy những mô hình thu gom và tái chế hiệu quả, sử dụng vật liệu đóng gói thay thế cho nhựa dùng một lần trên đồng ruộng; tập huấn người dân và các bên liên quan trong nông nghiệp về tác động đến môi trường của nhựa, cũng như sự sẵn có của các giải pháp thay thế.