Sinh năm 1926 tại xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An - mảnh đất giàu truyền thống cách mạng, nơi sản sinh ra nhiều nhân vật lịch sử kiệt xuất. Tuổi thơ của Trung tướng Nguyễn Quốc Thước gắn liền với hình ảnh những người nông dân lam lũ chịu cảnh áp bức, bóc lột, đồng thời được hun đúc tinh thần yêu nước từ những câu chuyện kể về phong trào đấu tranh giành độc lập của quê hương.

Năm 1945, khi vừa tròn 19 tuổi, ông gia nhập lực lượng vũ trang với ước mơ giản dị nhưng lớn lao là góp sức mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Từ những ngày đầu gian khổ trong cuộc kháng chiến chống Pháp, cho đến những chiến thắng vang dội trong kháng chiến chống Mỹ, Trung tướng Nguyễn Quốc Thước luôn là một người lính quả cảm, một người chỉ huy tài ba.

Chiến trường Tây Nguyên - nơi ông chỉ huy Sư đoàn 324, Quân khu IV - là nơi ghi dấu những chiến công vang dội của ông và đồng đội. Đặc biệt, trong Chiến dịch Tây Nguyên 1975, Trung tướng Nguyễn Quốc Thước đã lãnh đạo đơn vị tạo ra bước ngoặt quan trọng, làm suy yếu hệ thống phòng ngự của địch, mở đường cho chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

Khi đất nước hòa bình, Trung tướng Nguyễn Quốc Thước không chọn cho mình sự an nhàn, nghỉ ngơi mà tiếp tục cống hiến trên một mặt trận mới đó là đấu tranh vì sự minh bạch, công bằng và sự phát triển bền vững của đất nước.

Trong vai trò đại biểu Quốc hội khóa VIII (1987-1992), ông nổi tiếng với những bài phát biểu thẳng thắn, sắc bén, không né tránh các vấn đề nhức nhối của xã hội. Những năm tháng ấy, khi đất nước đang chuyển mình mạnh mẽ từ thời kỳ bao cấp sang kinh tế thị trường, không ít vấn đề mới nảy sinh, từ tham nhũng, lãng phí đến bất công trong xã hội. Ông chia sẻ: “Tham nhũng không chỉ làm nghèo đất nước, mà còn bào mòn lòng tin của nhân dân. Đó là kẻ thù nội xâm nguy hiểm nhất. Nhưng tôi cũng thấy rất đau lòng, đáng tiếc trong quá trình đất nước ta ngày càng khởi sắc, ngày càng tiến lên được nhân dân thế giới đều ghi nhận như vậy, thì vẫn có một số người ở các cương vị lãnh đạo cao cấp, kể cả từ trung ương lẫn địa phương đều có những vi phạm rất nghiêm trọng”.

Tiếng nói của ông không chỉ giới hạn trong nghị trường. Ở các diễn đàn chính trị, xã hội, các bài viết trên báo chí, Trung tướng Nguyễn Quốc Thước luôn đặt ra những câu hỏi lớn: Làm sao để bảo vệ chủ quyền quốc gia trước sự đe dọa của các thế lực bên ngoài? Làm sao để xây dựng một xã hội công bằng hơn, nơi mọi người dân đều có cơ hội sống hạnh phúc?

Những phát ngôn của ông, dù đôi lúc gây tranh cãi, nhưng luôn xuất phát từ tâm huyết và lòng trăn trở vì đất nước. Ông từng nói: “Không thể phát triển bền vững nếu để lòng dân mất niềm tin. Khi người dân không tin vào lãnh đạo, xã hội sẽ rơi vào khủng hoảng”.

Một điều đặc biệt ở Trung tướng Nguyễn Quốc Thước là ông không chỉ quan tâm đến những vấn đề lớn lao như chính trị, kinh tế hay quốc phòng, mà còn luôn đau đáu với đời sống của từng người dân. Ông dành nhiều thời gian để nói về các gia đình chính sách, những người có công với cách mạng nhưng vẫn còn sống trong khó khăn. Ông cho rằng: “Sự hy sinh của họ là vô giá, và Nhà nước, xã hội có trách nhiệm tri ân, chăm lo cho họ một cách xứng đáng nhất”.

Trung tướng Nguyễn Quốc Thước là một tấm gương sáng về lối sống giản dị và tinh thần không ngừng cống hiến. Ông hiện cùng con cháu và gia đình sinh sống trong một ngôi nhà nhỏ rợp bóng cây xanh trên đường Bưởi, quận Tây Hồ, Hà Nội. Trong ngôi nhà ấy, những “báu vật” trong cuộc đời mà luôn được ông gìn giữ chính là những huân, huy chương mà cuộc đời của ông đã được phong tặng; hay những bức ảnh, những cuốn sách, những tư liệu lịch sử và kỉ niệm trong cuộc đời của ông.

Mặc dù đã ở gần tuổi 100, nhưng ông vẫn thường xuyên cập nhật những chính sách, định hướng mới của Đảng, Chính phủ, và không ngừng quan tâm đến tình hình thời sự, đời sống xã hội. Điều vô cùng đặc biệt với người tướng già đã gần 100 tuổi ấy: Ông rất yêu thích mạng xã hội Facebook, cập nhật thường xuyên những câu chuyện và hoạt động của mình trên trang cá nhân, với ông đó cũng chính là sự kết nối yêu thích của vị tướng già với bạn bè, đồng đội và cả những người hâm mộ ông qua mạng xã hội.

Ông cũng luôn giữ liên lạc với đồng đội, bạn bè cũ, chia sẻ những câu chuyện về lịch sử và cả những bài học từ cuộc đời binh nghiệp. Với ông, dù tuổi tác có thể ngăn cản việc đi xa hay tham gia những hoạt động dày đặc, nhưng tinh thần người lính thì không bao giờ ngừng nghỉ.

Năm 2024, nhân dịp kỷ niệm 80 năm thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam, Trung tướng Nguyễn Quốc Thước, ở tuổi 100, vẫn cố gắng tham gia các hoạt động kỷ niệm ý nghĩa. Hình ảnh vị tướng già, bước đi chậm rãi nhưng nụ cười vẫn hiền hậu, đã khiến nhiều người xúc động và khâm phục. Ông khẳng định: “Được sống đến ngày hôm nay, nhìn thấy đất nước ngày càng phát triển, tôi thấy mình may mắn. Tôi sẽ tiếp tục cống hiến trong khả năng của mình, dù chỉ là một lời nhắc nhở hay một chia sẻ nhỏ với thế hệ trẻ”.

Cuộc đời Trung tướng Nguyễn Quốc Thước là biểu tượng của lòng yêu nước, của sự chính trực và tinh thần cống hiến không ngừng nghỉ. Từ chiến trường khốc liệt đến nghị trường sôi động, từ vai trò người chỉ huy tài ba đến một công dân mẫu mực, ông luôn để lại dấu ấn không phai trong lòng nhân dân, đồng đội và nhiều bạn trẻ.

Ông khẳng định: “Đất nước có vững mạnh, nhân dân có hạnh phúc, đó mới là phần thưởng lớn nhất của một người lính”. Đây cũng chính là kim chỉ nam mà ông theo đuổi suốt cuộc đời, từ những ngày còn cầm súng bảo vệ Tổ quốc, cho đến khi cầm bút để đấu tranh với những bất công, tiêu cực trong xã hội.

Nhìn lại cuộc đời Trung tướng Nguyễn Quốc Thước, chúng ta thấy rõ hình ảnh một người lính quả cảm trên chiến trường và một công dân mẫu mực trong thời bình. Ông là minh chứng sống động cho tinh thần “vì nước quên thân, vì dân phục vụ” mà bất cứ thế hệ nào cũng nên học hỏi và noi theo.

Không chỉ là một vị tướng, một nhà lãnh đạo, mà Trung tướng Nguyễn Quốc Thước còn là một biểu tượng của sự trung kiên, chính trực và lòng yêu nước nồng nàn. Cuộc đời ông như một cuốn sử sống, ghi dấu từ những ngày đất nước còn chìm trong khói lửa chiến tranh cho đến thời kỳ hòa bình, phát triển và hội nhập. Đối với ông, chiến thắng không chỉ là ngày toàn thắng năm 1975, mà còn là khi đất nước ngày càng giàu mạnh, xã hội công bằng, người dân hạnh phúc, và thế hệ trẻ tiếp nối được tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường, chung tay xây dựng đất nước giàu mạnh.