Thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo ngành thực phẩm phía nam

Thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo lĩnh vực thực phẩm

Chiều ngày 14/10, tại TP. Hồ Chí Minh diễn ra Hội thảo với chủ đề “Xây dựng hệ sinh thái Khoa học - Công nghệ và Đổi mới sáng tạo mạnh mẽ: Cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo tại khu vực phía nam trong lĩnh vực thực phẩm”.

Sự kiện do Trung tâm Phát triển dịch vụ và Khai thác hạ tầng khoa học và công nghệ (CSID) phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức, nhằm tạo ra một diễn đàn kết nối các nhà quản lý, chuyên gia, viện nghiên cứu, trường đại học, tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp và doanh nghiệp đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực thực phẩm.

Hội thảo hướng tới mục tiêu chia sẻ kinh nghiệm, nhận diện cơ hội và thách thức; đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm thúc đẩy phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo tại khu vực phía nam.

Hội thảo có sự tham dự của Hội Sáng chế Việt Nam, đại diện các đơn vị trực thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ khu vực phía nam, cùng đông đảo các doanh nghiệp khởi nghiệp, nhà nghiên cứu và tổ chức trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Chia sẻ tại sự kiện, ông Huỳnh Văn Tùng - Giám đốc Trung tâm CSID - nhấn mạnh: “Hội thảo là một trong những hoạt động nằm trong chuỗi chương trình kết nối giữa nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và phát triển doanh nghiệp. Đây là bước đi quan trọng nhằm xây dựng hệ sinh thái khoa học - công nghệ mạnh mẽ, hiệu quả hơn tại khu vực phía nam, đặc biệt trong lĩnh vực thực phẩm, ngành gắn liền trực tiếp với đời sống và sức khỏe cộng đồng.”

Ông Tùng cũng khẳng định, trong bối cảnh kinh tế tri thức và chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo đang trở thành động lực cốt lõi giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và năng lực cạnh tranh. Đặc biệt, với ngành thực phẩm, việc áp dụng công nghệ trong sản xuất, chế biến và phân phối sẽ giúp tạo ra sản phẩm an toàn, thân thiện với môi trường và mở ra cơ hội chinh phục các thị trường quốc tế khó tính.

Tháo gỡ điểm nghẽn hạ tầng

Tại hội thảo, nhiều chuyên gia, nhà khoa học và đại diện doanh nghiệp đã trình bày các tham luận xoay quanh những chủ đề thiết thực như: Ứng dụng truy xuất nguồn gốc trong chuỗi giá trị thực phẩm; giải pháp khai thác hiệu quả hạ tầng khoa học và công nghệ phục vụ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo phía nam; Kết nối doanh nghiệp khởi nghiệp với thị trường quốc tế; ứng dụng công nghệ mới trong sản xuất, chế biến và tiêu dùng; câu chuyện thương mại hóa sản phẩm khoa học và công nghệ từ phòng thí nghiệm ra thị trường.

Ngoài các tham luận chuyên môn, hội thảo còn tập trung thảo luận sâu về thực trạng, thách thức trong phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hiện nay; chia sẻ bài học kinh nghiệm từ các mô hình khởi nghiệp thành công và đề xuất chính sách hỗ trợ kết nối, hợp tác giữa các bên liên quan.

Đưa ra loạt giải pháp cụ thể để khai thác hiệu quả hạ tầng KH&CN tại khu vực phía nam, ông Huỳnh Văn Tùng đề xuất xây dựng Bản đồ hạ tầng khoa học và công nghệ vùng, tích hợp dữ liệu về thiết bị, chuyên môn, năng lực vận hành; quy hoạch các cụm hạ tầng chuyên ngành như công nghệ sinh học và nông nghiệp (Cần Thơ, Đồng Tháp, Tây Ninh), công nghệ số và AI (TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai), vật liệu mới và năng lượng sạch (Lâm Đồng, Đồng Nai...); đồng thời thành lập Trung tâm điều phối khai thác hạ tầng vùng, trực thuộc Bộ Khoa học và công nghệ hoặc theo mô hình đối tác công - tư (PPP).

Đồng thời áp dụng Nghị định 180/2025/NĐ-CP và Nghị quyết 193/2025/QH15 để triển khai mô hình PPP trong khai thác hạ tầng; xây dựng Quỹ bảo trì và phát triển hạ tầng khoa học và công nghệ vùng, trích từ 10 - 15% doanh thu dịch vụ, cùng các chính sách ưu đãi thuế, phí và hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp khởi nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực thực phẩm.

Chia sẻ về vai trò của hoạt động ươm tạo, tư vấn và chuyển giao công nghệ kết hợp với ứng dụng truy xuất nguồn gốc trong nâng cao giá trị sản phẩm thực phẩm Việt, TS. Phạm Thị Hồng Phượng - cố vấn cao cấp Trung tâm Đổi mới sáng tạo, Trường ĐH Công nghiệp TP. Hồ Chí Minh (IUH), Trưởng cộng đồng Ecotech - Techfest Việt Nam cho biết, đây là hướng đi tất yếu để tăng năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, tạo dựng lòng tin với người tiêu dùng trong và ngoài nước, đồng thời thúc đẩy quá trình chuyển đổi số và phát triển bền vững trong ngành công nghiệp thực phẩm.

TS. Phạm Thị Hồng Phượng gửi kiến nghị, sớm xây dựng trung tâm ươm tạo chuyên ngành thực phẩm - công nghệ, tăng cường kết nối giữa doanh nghiệp và viện nghiên cứu trong các hoạt động chuyển giao công nghệ; hỗ trợ tài chính, kỹ thuật và nhân lực cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ khi triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc; và đưa đổi mới sáng tạo, truy xuất nguồn gốc trở thành tiêu chí đánh giá năng lực doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp - thực phẩm.

Theo các chuyên gia, việc ứng dụng công nghệ mới trong toàn bộ chuỗi giá trị thực phẩm sẽ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm thất thoát, tối ưu hóa sản xuất, từ đó tạo cơ sở xây dựng thương hiệu quốc gia, mở rộng thị trường quốc tế cho nông sản Việt.

Các đại biểu tại hội thảo đều cho rằng hệ sinh thái khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo là yếu tố không thể thiếu để ngành thực phẩm Việt Nam phát triển bền vững. Sự gắn kết giữa Nhà nước - viện trường - doanh nghiệp - nhà đầu tư, cùng với cơ chế linh hoạt, chính sách phù hợp và hạ tầng hỗ trợ đồng bộ sẽ là chìa khóa để khơi thông tiềm năng và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại khu vực phía nam.