Pù Luông - 'Sa Pa xứ Thanh' thức giấc giữa đại ngàn

Vẻ đẹp nguyên sơ giữa đại ngàn

Giữa đại ngàn phía tây xứ Thanh, khu du lịch Pù Luông (xã Pù Luông, tỉnh Thanh Hóa, trước kia là huyện Bá Thước) hiện lên như bức tranh sơn thủy nguyên sơ với ruộng bậc thang uốn lượn, thung lũng xanh biếc và những mái nhà sàn mộc mạc ẩn mình trong mây. Nơi đây không chỉ là “lá phổi xanh” của Thanh Hóa, mà còn là điểm đến độc đáo, nơi thiên nhiên, con người và văn hóa hòa quyện thành một bản nhạc du lịch đầy mê hoặc.

Với đỉnh Pù Luông cao 1.700 m, khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông rộng hàng chục nghìn ha, sở hữu hệ sinh thái rừng phong phú, có tới 598 loài động vật (51 loài quý hiếm).

Những cánh đồng bậc thang mùa lúa chín, con suối Nàng thơ mộng hay bản Hiêu với thác nước trắng xóa quanh năm đã làm say lòng bao du khách. Khí hậu quanh năm mát mẻ, cảnh sắc bốn mùa thay áo, khiến Pù Luông được ví như “Sa Pa của xứ Thanh” vừa hoang sơ, vừa đậm chất bản địa.

Không phải ngẫu nhiên Pù Luông trở thành điểm sáng du lịch cộng đồng của Thanh Hóa. Hơn mười năm qua, người dân địa phương (chủ yếu là đồng bào Thái, Mường) đã học cách “làm du lịch từ chính mái nhà mình”. Họ biến những ngôi nhà sàn truyền thống thành homestay, mở cửa đón khách, giới thiệu món ăn, điệu múa, nếp sống, phong tuc tập quán,... của dân tộc mình.

Từ vài hộ làm homestay đầu tiên ở bản Đôn, Kho Mường, Báng, đến nay Pù Luông đã có gần 70 cơ sở lưu trú, hàng trăm lao động địa phương tham gia phục vụ du lịch. Những mô hình như Puluong Retreat, Puluong Eco Garden, Puluong Natura, Puluong Bocbandi Retreat… trở thành thương hiệu nổi tiếng, thu hút hàng vạn lượt khách mỗi năm.

Theo số liệu của xã Pù Luông, chỉ trong 7 tháng đầu năm 2025, xã Pù Luông đã đón 100.000 lượt khách, trong đó có 30.000 khách quốc tế, doanh thu đạt 160 tỷ đồng. Đó thực sự là con số biết nói, khẳng định sự nỗ lực, hướng đi đúng đắn của người dân địa phương và chính quyền địa phương trong phát triển du lịch.

Du lịch gắn với bản sắc địa phương

Điều đặc biệt ở Pù Luông là du lịch không làm mất đi bản sắc mà ngược lại, chính du lịch đã giúp văn hóa truyền thống được hồi sinh mạnh mẽ. Trong hành trình khám phá nơi đây, du khách có thể tự tay dệt thổ cẩm ở thôn Lặn Ngoài, tham gia nấu rượu cần ở Tân Thành, thưởng thức đặc sản vịt Cổ Lũng, cá Dốc, lợn cỏ hay rượu men lá...

Các sản phẩm OCOP và hàng thủ công truyền thống cũng trở thành một phần không thể thiếu của du lịch Pù Luông; nhờ đó vừa tăng thu nhập cho người dân, vừa là cách lưu giữ văn hóa bản địa. Nhiều thôn bản đã hình thành điểm giới thiệu sản phẩm, tạo vòng tròn khép kín giữa “du lịch - cộng đồng - sản phẩm địa phương”.

Nhờ du lịch, nhiều hộ dân nơi đây đã thoát nghèo bền vững, thậm chí vươn lên làm giàu. Nếu trước kia, thu nhập chủ yếu dựa vào nương rẫy, thì nay, một hộ làm homestay có thể thu từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Thanh niên không còn rời bản đi làm xa; phụ nữ Thái, Mường trở thành hướng dẫn viên du lịch ngay trên chính quê hương mình.

Không chỉ là kinh tế, du lịch còn mang lại cho Pù Luông niềm tự hào và khát vọng vươn lên. Khi người dân hiểu rằng làm du lịch không chỉ là sinh kế, là giữ bản sắc thì khi đó cũng là lúc Pù Luông thực sự “thức giấc” giữa đại ngàn.

Chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương, ông Trần Duy Tiến - Chủ tịch UBND xã Pù Luông cho biết, Pù Luông có tiềm năng lớn để phát triển du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng, nhờ vào các lợi thế nổi bật.

Vùng đất này mang đậm bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số, thể hiện qua các ngôi nhà sàn, món ăn, phong tục truyền thống độc đáo. Khai thác những giá trị này đã tạo ra sản phẩm du lịch bền vững, mang lại lợi ích kinh tế cho người dân địa phương; bảo tồn được môi trường và văn hóa truyền thống.

Trong năm 2025, lượng khách du lịch đến Pù Luông duy trì ở mức cao, đặc biệt có sự tăng trưởng mạnh vào dịp hè. Điều này đã thúc đẩy đáng kể các dịch vụ địa phương như lưu trú, ăn uống và thương mại. Nhận thức của người dân bản địa về phát triển du lịch đã có nhiều chuyển biến tích cực. Nhiều hộ gia đình đã chủ động đầu tư, cải tạo nhà cửa, nâng cao chất lượng dịch vụ, góp phần vào sự phát triển chung của ngành du lịch tại địa phương.

Chủ tịch UBND xã Pù Luông thông tin thêm, địa phương phấn đấu đến hết năm cuối 2025 xã Pù Luông sẽ đón 200.000 lượt khách, doanh thu 320 tỷ. Để đạt được mục tiêu trên, xã Pù Luông sẽ tập trung thực hiện đồng bộ nhiều nhóm giải pháp.

Trong đó, tăng cường công tác quản lý Nhà nước về du lịch; tiếp tục hoàn thiện cơ sở hạ tầng du lịch; đẩy mạnh xã hội hóa du lịch tại các khu vực có đủ điều kiện phát triển du lịch cộng đồng; nâng cao chất lượng, đa dạng hóa các sản phẩm, các dịch vụ du lịch; ưu tiên phát triển nguồn nhân lực lao động trực tiếp, đặc biệt là người dân tộc thiểu số bằng các hình thức hỗ trợ học phí, tổ chức lớp đào tạo nghiệp vụ, bồi dưỡng miễn phí.

Pù Luông hôm nay là minh chứng cho sức mạnh của cộng đồng trong phát triển du lịch bền vững. Thiên nhiên ban tặng cảnh đẹp, nhưng chính bàn tay, trái tim và ý thức gìn giữ của người dân bản địa đã “đánh thức” vẻ đẹp ấy.

Cùng sự tiếp sức của chính quyền, sự vào cuộc của doanh nghiệp và sự chủ động của người dân, Pù Luông đã trở thành “trái tim xanh” của du lịch Thanh Hóa, nơi mà mỗi nụ cười của du khách là một bông hoa nở trên nương rẫy, mỗi mái nhà sàn là một cánh cửa mở ra tương lai ấm no, bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số.