Những người phụ nữ góp phần thay đổi định kiến

Là xã đặc biệt khó khăn của huyện Đà Bắc, nên đường vào xã Tân Minh có nhiều đoạn khá trắc trở. Từ trung tâm xã, đi thêm 7km nữa, chúng tôi đã có mặt ở xóm Ênh - địa phương có tới 95% là đồng bào dân tộc Tày đang sinh sống. Với 109 hộ, trong đó có tới 56 hộ nghèo, 36 hộ cận nghèo… cuộc sống của người dân xóm Ênh đến nay vẫn phụ thuộc chủ yếu vào làm ruộng và chăn nuôi gia súc, gia cầm.

Hình ảnh công trình tại xóm Ênh lúc khởi công và khi đi vào hoạt động

Năm 2018, với sự giúp đỡ của Cơ quan viện trợ Ai-len (Irish Aid), thông qua Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển cộng đồng (RIC), mô hình vận hành bảo trì và xây dựng công trình cơ sở hạ tầng quy mô nhỏ dựa vào cộng đồng đã được triển khai tại 2 xã Cao Sơn và Tân Minh của tỉnh Hòa Bình. Trong đó, giao cho cấp xã làm chủ đầu tư và cộng đồng là người quản lý thực hiện việc vận hành bảo trì các công trình.

Tại xã Tân Minh, xóm Ênh được lựa chọn để xây mới công trình bai dâng nước và mương thủy lợi phục vụ hoạt động sản xuất nông nghiệp của xóm. Tổng kinh phí để thực hiện công trình là 138 triệu đồng - dự án hỗ trợ 105 triệu đồng, cộng đồng đóng góp 33 triệu đồng.

Ngay khi công trình được triển khai tại xóm Ênh, ban lãnh đạo xóm đã tổ chức nhiều cuộc họp để tính toán phương án triển khai, số lượng nguyên liệu cần chuẩn bị, nhân lực tham gia, kêu gọi đóng góp kinh phí… Không như những cuộc họp khác, hầu hết các cuộc họp bàn về công trình bai dâng nước và mương thủy lợi đều có trên 50% chị em phụ nữ dân tộc Tày trong xóm tham gia.

Từ những trải nghiệm thực tế sản xuất và kinh nghiệm có được về địa hình, khí hậu, thời tiết…, các chị em đã mạnh dạn đóng góp ý kiến, chia sẻ suy nghĩ, đồng thời tích cực tham gia khảo sát lập kế hoạch công trình; phân công nhau thực hiện, theo dõi, giám sát công trình, quản lý tài chính, chi tiêu trong quá trình thực hiện…

Sau một thời gian triển khai, công trình bai dâng nước (xây bằng đá hộc dài 12 km, cao 2,5 m) và mương thủy lợi (đổ bê tông dài 185 m, thành cao 0,3 m) đã hoàn thành trong niềm vui khôn xiết của hơn 400 người dân xóm Ênh. Nhìn con mương kiên cố, mang theo dòng nước tưới mát ruộng đồng, giúp hàng trăm hộ dân chủ động được nước tưới… ai ai cũng vui mừng, phấn khởi; nhưng vui hơn cả vẫn là 195 phụ nữ dân tộc Tày trong xóm, bởi đây là lần đầu tiên chị em được tham gia trực tiếp vào một công trình cơ sở hạ tầng của cộng đồng – một việc làm mà trước đây không chị em nào dám nghĩ tới.

Từng tham gia vào dự án quản lý và xây dựng cơ sở hạ tầng quy mô nhỏ tại địa phương, chị Hà Thị Thắm, dân tộc Tày, cán bộ Hội Phụ nữ huyện Đà Bắc khẳng định: Phụ nữ DTTS ở Hòa Bình đã tham gia rất nhiều công trình và đều đạt kết quả tốt. Quan trọng là phải tin tưởng, trao quyền cho chị em để chị em được bình đẳng; đặc biệt cần xem xét, tôn trọng các quyết định của chị em, chứ không nên giữ định kiến “phụ nữ chỉ làm việc nhà, không có khả năng tham gia các công việc cộng đồng”.

Sau những kết quả đạt được từ những công trình phân cấp cho cộng đồng quản lý, cụ thể là câu chuyện gắn với phụ nữ dân tộc Tày ở xóm Ênh - đại diện phòng Chi ngân sách, Kho bạc tỉnh Hòa Bình cho rằng: “Việc thực hiện phân cấp cho cộng đồng quản lý và thực hiện các công trình cơ sở hạ tầng quy mô nhỏ không hề khó, chỉ là chúng ta đang thiếu đi sự cầm tay chỉ việc. Nếu được cầm tay chỉ việc tận nơi thì người dân và cấp xã đều có thể làm được”.

Câu chuyện ở xóm Ênh, xã Tân Minh là một ví dụ để minh chứng, phụ nữ DTTS hoàn toàn có thể tham gia, thực hiện nhiều công việc của cộng đồng nếu họ được hướng dẫn, đào tạo. Đặc biệt, khi được trao quyền, phụ nữ DTTS sẽ phát huy được tinh thần trách nhiệm, chủ động bộc lộ được những tố chất tích cực tiềm ẩn trong mỗi chị em.