Ngành năng lượng Mexico: Cơ hội mới cho đầu tư tư nhân

Chính phủ Mexico đặt mục tiêu bổ sung 27 GW công suất phát điện trong giai đoạn 2025-2030, với một phần lớn đến từ các nguồn năng lượng tái tạo. Ảnh minh họa

Sau sáu năm quốc hữu hóa năng lượng dưới thời cựu Tổng thống Andrés Manuel López Obrador (AMLO), chính quyền mới của Tổng thống Claudia Sheinbaum dự kiến sẽ một lần nữa chào đón nhiều công ty tư nhân tham gia vào ngành năng lượng của Mexico. Mặc dù bà Sheinbaum có kế hoạch duy trì một số chính sách quốc hữu hóa của cựu Tổng thống AMLO, bà được kỳ vọng sẽ cho phép các công ty nước ngoài tham gia nhiều hơn vào cả lĩnh vực nhiên liệu hóa thạch và năng lượng tái tạo nhằm đa dạng hóa cơ cấu năng lượng của đất nước và tăng cường an ninh năng lượng.

Luật mới cho phép 46% sản lượng điện đến từ đầu tư tư nhân

Tổng thống Sheinbaum nhậm chức vào tháng 10 năm ngoái với tư cách là lãnh đạo của Đảng Morena, đảng đã được bầu chọn tiếp tục nhiệm kỳ thứ hai. Vào tháng 11/2024, chính phủ Mexico đã công bố Chiến lược Điện quốc gia mới, là một phần của Kế hoạch Năng lượng Quốc gia 2025 - 2030, đặt ra các quy định cho phép các công ty tư nhân bổ sung thêm 9,6 GW từ các nguồn năng lượng tái tạo vào năm 2030. Khuôn khổ mới cho phép 46% sản lượng điện đến từ đầu tư tư nhân.

Cuối tháng 1/2025, bà Sheinbaum đã trình dự thảo cải cách năng lượng lên Quốc hội, nhằm đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng và cải thiện khả năng tiếp cận năng lượng, một phần bằng cách cho phép khu vực tư nhân đầu tư nhiều hơn vào ngành này. Thượng viện đã thông qua cải cách vào ngày 26/2 với 85 phiếu thuận, 39 phiếu chống và một phiếu trắng.

Luật mới cho phép các công ty tư nhân hợp tác với Tổng công ty Điện lực Mexico (CFE) và Tập đoàn Dầu khí quốc gia Pemex, nhưng chỉ khi nhà nước giữ cổ phần chi phối. Theo luật, ít nhất 54% tổng lượng điện cung cấp cho lưới điện quốc gia phải do CFE cung cấp. Hiện tại, doanh nghiệp nhà nước này đang sản xuất 57% lượng điện của Mexico.

Đối với ngành dầu khí, theo luật mới, Pemex sẽ không còn phải trải qua quy trình đấu thầu do cơ quan quản lý độc lập giám sát để chuyển đổi các hợp đồng hiện có thành hợp đồng hợp tác hỗn hợp.

Mở rộng năng lượng tái tạo

Thông qua luật mới, bà Sheinbaum muốn đảm bảo chủ quyền năng lượng của Mexico và rời xa chính sách tư nhân hóa năng lượng năm 2013 của cựu Tổng thống Peña Nieto. Tuy nhiên, bà có vẻ cởi mở hơn nhiều đối với sự tham gia của khu vực tư nhân vào ngành năng lượng so với người tiền nhiệm, cựu Tổng thống AMLO, người đã cố gắng gần như hoàn toàn đóng cửa ngành năng lượng của Mexico với đầu tư nước ngoài. Luật mới dự kiến sẽ cung cấp các quy định rõ ràng hơn cho các công ty tư nhân muốn hoạt động trong thị trường này.

Bà Sheinbaum có quan điểm tích cực về năng lượng tái tạo. Vào tháng 1/2025, bà tuyên bố, chính phủ đặt mục tiêu bổ sung 27 GW công suất phát điện trong giai đoạn 2025-2030, với một phần lớn đến từ các nguồn năng lượng tái tạo. Bà cam kết mở rộng năng lượng tái tạo lên 45% tổng sản lượng điện vào năm 2030, so với khoảng 24% vào năm 2022.

Kể từ khi nhậm chức vào tháng 10 năm ngoái, Tổng thống Sheinbaum đã bắt đầu chuyển đổi ngành năng lượng của Mexico với các cải cách mới, mở ra cánh cửa cho sản xuất năng lượng tái tạo và tăng cường tư nhân hóa. Mặc dù vai trò của các công ty nước ngoài tại Mexico vẫn bị hạn chế khi các doanh nghiệp nhà nước tiếp tục thống trị ngành năng lượng, luật mới đã tạo tiền đề cho nhiều quan hệ đối tác công - tư hơn và hỗ trợ quá trình đa dạng hóa năng lượng.