Kinh tế đêm: Cần đột phá để giữ chân du khách

Sớm nở… chóng đìu hiu

Ngày 27/7/2020, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam với mục tiêu khai thác tiềm năng phát triển kinh tế ban đêm nhằm tận dụng tối đa cơ hội phát triển kinh tế mới, nâng cao thu nhập và đời sống của người dân. Trong đó, yêu cầu ưu tiên hướng tới tăng trưởng kinh tế, tạo công ăn việc làm và đồng thời gắn kết cộng đồng, giao lưu xã hội cho người dân Việt Nam, giữa người dân Việt Nam và người nước ngoài, đặc biệt là khách du lịch; khuyến khích phát triển nhiều ngành nghề, hoạt động mới, đặc biệt là ngành công nghiệp sáng tạo, du lịch, bán lẻ, ẩm thực, đồ uống…

Nhiều tỉnh đã học hỏi những mô hình làm kinh tế đêm của các địa phương, tỉnh, thành đi trước và nghiên cứu thực hiện tại địa phương mình. Tuy nhiên, sau không khí tưng bừng, hoành tráng của lễ khai trương, các chợ đêm, khu phố đêm sau thời gian hoạt động đã không thu hút được người dân, du khách. Tình trạng nhiều chợ đêm, phố đêm hoạt động cầm chừng, thậm chí dừng hoạt động diễn ra phổ biến.

Khai trương vào cuối năm 2024, Khu phố đêm Bà Rịa (TP. Bà Rịa, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu) được kỳ vọng trở thành điểm nhấn trong chiến lược phát triển kinh tế đêm của thành phố. Với không gian trải dài dọc hai bờ sông Dinh và 175 gian hàng, khu phố mang đến sự đa dạng về ẩm thực và mua sắm cho du khách. Không gian được trang trí bắt mắt với đèn lồng cùng ánh sáng rực rỡ, tạo nên một khung cảnh ấn tượng.

Dù có nhiều kỳ vọng, khu phố đêm hiện đang đối mặt với tình trạng khách bắt đầu thưa vắng, đặc biệt là vào các ngày trong tuần. Các hoạt động tại khu phố đêm chủ yếu xoay quanh ăn uống và mua sắm, chưa có nhiều sự kiện văn hóa - nghệ thuật để tạo điểm nhấn hấp dẫn du khách. Nhiều gian hàng bán các món ăn đường phố phổ biến, được chế biến nhanh, chưa tạo được sự khác biệt hoặc dấu ấn riêng cho khu phố.

Chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương, một tiểu thương cho biết, ban đầu khi mới khai trương, khách đến với chợ đêm đông nườm nượp, bán mãi tới tận đêm khuya. Nhiều hôm, gia đình hết hàng sớm do không lường trước được lượng khách. Tuy nhiên, giờ khách đã giảm mạnh.

"Thời gian gần đây, lượng khách đã giảm mạnh, tập trung chủ yếu vào tối ngày cuối tuần, giảm khoảng 40% so với thời điểm ban đầu. Những ngày trong tuần, khách chủ yếu đến tham quan vì tò mò, tầm 9h là hết khách. Gia đình tôi vẫn bán duy trì, không đến mức lỗ nhưng lãi không đáng bao nhiêu", tiểu thương này nói.

Không khá khẩm hơn, phố ẩm thực Phan Thiết (TP. Phan Thiết, /chu-de/tinh-binh-thuan.topic) được khai trương vào giữa tháng 1/2025, là mô hình thí điểm nhằm nâng cao sản phẩm du lịch phục vụ cho du khách vào dịp cuối tuần. Đây không chỉ là định hướng xây dựng mô hình phát triển kinh tế đêm phù hợp với lợi thế và điều kiện thực tiễn của Phan Thiết mà còn là cơ hội để người dân Phan Thiết cũng như khách du lịch hòa vào nhịp sống chung đô thị, góp thêm sản phẩm du lịch hấp dẫn để phát triển du lịch.

Phố ẩm thực với không gian là đường Tuyên Quang (phường Bình Hưng), dài khoảng 30 0m. Tuyến phố ẩm thực này thu hút gần 100 gian hàng, trong đó, có nhiều gian hàng bày bán, giới thiệu các sản phẩm OCOP của Bình Thuận, gian hàng các món ăn đặc trưng của địa phương theo mô hình chợ quê (hàng gánh - hàng rong, gian hàng ẩm thực). Bên cạnh đó, phố ẩm thực đêm còn có các gian hàng bán đặc sản, quà lưu niệm của thành phố biển Phan Thiết. Ngoài ăn uống, mua sắm, khu vực này cũng có chương trình ca nhạc, biểu diễn văn nghệ hàng đêm để phục vụ nhu cầu vui chơi, giải trí của thực khách.

Dù có nhiều kỳ vọng, tuy nhiên sau vài tuần nhộn nhịp do trùng vào dịp Tết Nguyên đán, phố ẩm thực hiện đang đối mặt với tình trạng khách bắt đầu thưa vắng.

Đây chỉ là hai trong số rất nhiều khu phố đêm, khu ẩm thực đêm ở các địa phương rơi vào tình trạng mới mẻ ban đầu và dần thưa vắng khách do không có sự đổi mới để đáp ứng sự thay đổi thị hiếu của khách hàng.

Cần sự đột phá để thu hút du khách

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến nhiều khu phố đêm, phố đi bộ, ẩm thực ban đêm ế khách. Có thể kể đến như mô hình tổ chức mang tính chất rập khuôn, na ná nhau giữa các địa phương và mặc dù có điểm nhấn, đặc trưng riêng nhưng vẫn chưa rõ nét, chưa thực sự thu hút người dân và du khách. Dịch vụ nhìn chung nghèo nàn, các dịch vụ mua sắm, hàng lưu niệm giống nhau, nhàm chán; ẩm thực, giải trí đơn điệu, giá rẻ, chất lượng hàng hoá chưa được bảo đảm…

Để thu hút du khách cũng như dân địa phương mong ngóng ghé lại hàng tuần, có lẽ những khu phố đêm, phố ẩm thực đêm nên cải tiến về không gian, món ăn phải đa dạng, hấp dẫn và đặc biệt cần có những “món ăn” tinh thần để người dạo chơi nán lại nhiều hơn là chỉ lướt 1 vòng rồi rời đi.

Việc nâng cao sức hấp dẫn của những khu phố đêm, phố ẩm thực không chỉ giúp tăng doanh thu cho các hộ kinh doanh mà còn góp phần phát triển du lịch và văn hóa ẩm thực của địa phương.

Trong đó, đa dạng hóa món ăn và phong cách phục vụ là yếu tố quan trọng. Để tạo sự khác biệt, có thể tổ chức chương trình “food tour”, cung cấp các combo món ăn theo chủ đề giúp du khách dễ dàng trải nghiệm trọn vẹn tinh hoa ẩm thực của khu phố.

Ngoài ra, phong cách phục vụ chuyên nghiệp, thân thiện và áp dụng công nghệ thanh toán hiện đại như QR code, ví điện tử cũng là một cách để nâng cao trải nghiệm khách hàng.

Không chỉ vậy, các địa phương cũng cần nghiên cứu việc tổ chức các cuộc thi nấu ăn, pha chế nước uống, nhưng quy mô nhỏ để tăng tính giải trí và sự sôi động cho khu vực. Những hoạt động này sẽ giúp phố ẩm thực trở thành một điểm đến không chỉ để ăn uống mà còn là nơi vui chơi, thư giãn.

Ngoài ra, trong thời buổi bùng nổ về công nghệ như hiện nay, việc quảng bá hình ảnh thông qua các kênh truyền thông trên mạng xã hội như Facebook, TikTok hay Instagram và việc review ẩm thực từ các Facebooker, Tiktoker,... cũng cần được tính đến. Điều này sẽ giúp lan tỏa hình ảnh về khu phố, thu hút sự quan tâm của du khách trong và ngoài tỉnh.

Không chỉ vậy, để những khu phố đêm, ẩm thực đêm phát triển bền vững thì việc liên kết với các công ty du lịch để đưa vào chương trình tour tham quan cũng là một cách hiệu quả để tăng lượng khách ghé thăm.