Chính sách là 'bà đỡ', không phải gánh nặng

Động lực quan trọng cho tăng trưởng

Năm 2025, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trở lên và tiến tới mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026-2030. Khu vực doanh nghiệp tư nhân được đánh giá là động lực quan trọng để Việt Nam đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP, tuy nhiên khu vực này lại đang đối diện với rất nhiều khó khăn, thách thức.

Doanh nghiệp cần không gian thuận lợi để phát triển, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế. Ảnh minh họa

Thời gian gần đây, số lượng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường luôn ở mức cao, thậm chí theo TS Võ Trí Thành – nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường cao hơn hẳn số doanh nghiệp gia nhập thị trường.

Cụ thể, theo số liệu Cục Thống kê công bố mới đây, 2 tháng đầu năm 2025, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường là 67 nghìn doanh nghiệp, cao hơn số doanh nghiệp gia nhập thị trường là 49,8 nghìn doanh nghiệp. Trong số đó, số doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể là 3,8 nghìn doanh nghiệp, tăng 10,3% so với cùng kỳ năm trước và là mức cao nhất của cùng kỳ các năm trong giai đoạn 2021-2025.

Nhằm tháo gỡ khó khăn cho khu vực doanh nghiệp, từ năm 2022 đến nay Chính phủ đã liên tục trình Quốc hội giảm thuế VAT 2% đối với nhiều nhóm hàng hoá, dịch vụ có thuế suất từ 10% xuống 8%.

Bộ Tài chính cũng đang xây dựng chính sách giảm tiền thuê đất năm 2025 theo 2 phương án, phương án 1 giảm 30% tiền thuê đất phải nộp năm 2025 và phương án 2 là mức giảm khác. Trước đề xuất của Bộ Tài chính, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, chính sách này phù hợp với quyết tâm đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế 8% trong năm 2025 và hướng tới tạo đà tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026-2030.

Đặc biệt, theo VCCI, kinh tế tư nhân hiện đang đóng góp gần một nửa GDP quốc gia và sẽ là động lực chính trong tăng trưởng kinh tế. Chính sách giảm tiền thuê đất sẽ giúp doanh nghiệp giảm bớt gánh nặng tài chính, tăng cường khả năng ứng phó với các rủi ro kinh tế toàn cầu, qua đó góp phần quan trọng vào việc hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm 2025.

Tổng Bí thư Tô Lâm trong buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương mới đây đã khẳng định, kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng kinh tế. Đồng thời chỉ đạo, tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, nhanh chóng cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, xoá bỏ các rào cản, trở lực đối với sự phát triển của doanh nghiệp, thực hiện nhất quán quan điểm “người dân và doanh nghiệp được phép làm những gì mà pháp luật không cấm”. Bên cạnh đó, có giải pháp giúp doanh nghiệp vừa và nhỏ nhanh chóng vươn lên thành doanh nghiệp lớn.

Theo VCCI, kinh tế tư nhân hiện đang đóng góp gần một nửa GDP quốc gia và sẽ là động lực chính trong tăng trưởng kinh tế. Ảnh minh họa

Doanh nghiệp cần cơ chế thuận lợi để phát triển

Trong khi các chính sách, chỉ đạo tạo thuận lợi cho khu vực doanh nghiệp liên tục được ban hành, thì một số dự thảo nghị định thời gian gần đây lại được đánh giá tạo thêm gánh nặng hành chính cho khu vực doanh nghiệp. Điển hình như Dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 15/2018/NĐ-CP quy định chi tiết Luật An toàn thực phẩm đang được Bộ Y tế soạn thảo.

Mặc dù theo TS. Chu Quốc Thịnh – Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), dự thảo Nghị định đưa ra 10 nhóm nội dung cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động, nhưng theo phân tích của đại diện doanh nghiệp, bên cạnh những thủ tục giảm, thì một số quy định tại dự thảo Nghị định còn làm tăng thêm thủ tục hành chính và chi phí về thời gian, tiền bạc cho khu vực doanh nghiệp.

Cụ thể, Luật sư Trần Ngọc Hân – Hiệp hội Doanh nghiệp Hoa Kỳ tại Việt Nam (AmCham) cho rằng, thủ tục tự công bố tại Nghị định 15/2018/NĐ-CP có 3 trường hợp phải tự công bố lại. Nhưng bản dự thảo đang được Bộ Y tế xây dựng có tới 6 trường hợp phải tự công bố lại, như vậy số lượng hồ sơ doanh nghiệp phải tự công bố sẽ tăng gấp đôi so với hiện tại.

Tương tự, đăng ký bản công bố tại Nghị định 15/2018/NĐ-CP có 3 trường hợp phải đăng ký lại, nhưng đến dự thảo sửa đổi có tới 15 trường hợp phải đăng ký lại, như vậy số lượng hồ sơ phải đăng ký lại sẽ tăng gấp 5 lần so với hiện tại.

Đồng tình với quan điểm dự thảo sửa đổi Nghị định 15/2018/NĐ-CP có thể làm gia tăng thủ tục hành chính cho doanh nghiệp, ông Nguyễn Tuấn Linh – Tiểu ban Thực phẩm dinh dưỡng - Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) cho rằng, cùng với thủ tục hành chính là chi phí về thời gian, tiền bạc doanh nghiệp phải bỏ ra để thực hiện thủ tục hành chính cũng tăng theo.

Trong bối cảnh cộng đồng doanh nghiệp vừa trải qua 3 năm chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19, chưa kịp “hoàn hồn” thì cơn bão Yagi lại ập đến, khiến 26 tỉnh, thành của Việt Nam lại chịu ảnh hưởng, làm cho người dân, doanh nghiệp thiệt hại không nhỏ về kinh tế.

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, để tạo điều kiện cho khu vực doanh nghiệp đóng góp tích cực hơn vào tăng trưởng kinh tế, những “điểm nghẽn” về thể chế cần được tháo gỡ, nhằm tạo không gian cho doanh nghiệp phát triển. Vì theo như chia sẻ của đại diện doanh nghiệp, thứ doanh nghiệp cần không phải là tiền, mà là không gian thuận lợi, minh bạch để phát triển.