Kiên trì xây dựng văn hóa học đường rộng hơn, toàn diện hơn

Quan tâm xây dựng văn hóa học đường

Sáng 23/9, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 49, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về báo cáo tổng hợp nội dung thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội về việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề và chất vấn.

Về kết quả thực hiện Nghị quyết đối với lĩnh vực giáo dục, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình cho biết, chất lượng, trình độ giáo dục các cấp học được cải thiện; mạng lưới cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp đã được sắp xếp; tăng cường khả năng tự chủ; đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý phát triển về số lượng và chất lượng; công tác đào tạo nghề được quan tâm.

Tuy nhiên, ông Bình cũng nêu chất lượng giáo dục chưa đồng đều giữa các vùng miền; tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ diễn ra phổ biến, nhất là ở miền núi, vùng sâu, vùng xa; cơ sở vật chất, thiết bị dạy học tại nhiều địa phương chưa đáp ứng yêu cầu; việc thực hiện tự chủ đại học còn gặp khó khăn; chất lượng, hiệu quả đào tạo của nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp còn thấp.

Tham gia góp ý kiến sau đó liên quan đến nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh bày tỏ nhất trí với báo cáo thẩm tra của Ủy ban Dân nguyện và Giám sát về các lĩnh vực.

Ông Vinh cho biết, Bộ Giáo dục và Đào tạo có báo cáo 168 trang, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch có báo cáo 138 trang. Nhìn chung, các Bộ làm rất nghiêm túc về những vấn đề mà các nghị quyết của Quốc hội nêu, đề cập theo phương pháp từng vấn đề, có kết luận và đề xuất kiến nghị.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá và Xã hội, tháng 9 hàng năm, Ủy ban tổ chức làm việc với các Bộ thuộc lĩnh vực Ủy ban theo dõi. Do đó, những vấn đề liên quan đến các kết luận, nghị quyết giám sát, chỉ thị của Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội và chuyên đề của Ủy ban cũng được Ủy ban Văn hoá và Xã hội thường xuyên kiểm tra đánh giá với các bộ. "Tiến độ công việc cơ bản cũng nắm được, các Bộ cũng tích cực triển khai" - ông Vinh nói.

Đi vào một số vấn đề cụ thể về lĩnh vực giáo dục và đào tạo, ông Nguyễn Đắc Vinh nhìn nhận, đây là lĩnh vực được xã hội rất quan tâm, thời gian qua nổi lên nhiều vấn đề và Bộ Giáo dục và Đào tạo đã giải quyết được nhiều việc. 

Đối với xây dựng văn hóa học đường, ông Vinh cho rằng, các vấn đề liên quan đến giáo dục đạo đức đối lối sống, ngăn chặn bạo lực học đường, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã triển khai các biện pháp, phương hướng xử lý và Thủ tướng cũng đã có chỉ thị về vấn đề này.

Song, theo ông Vinh, báo cáo nghiêng hơn về giáo dục đạo đức cho học sinh, vẫn nên kiên trì xây dựng văn hóa học đường rộng hơn, toàn diện hơn.

Ông Vinh đề cập tới việc hiện nay, Thông tư sửa đổi theo hướng "giáo dục học sinh là không có xử phạt mà chỉ có thuần tuý nhắc nhở". Trong một xã hội, bao giờ cũng có người này, người kia, nếu biện pháp chỉ là thuyết phục, cần xem có hiệu quả không?. Vấn đề là giáo dục trong trường học không thành công, sau này ra đời sẽ có những tác động xã hội. 

Nhấn mạnh quan điểm bảo vệ trẻ em, bảo vệ học sinh, nhưng ông Vinh lưu ý, phải có cách đối xử phù hợp nhất. "Có những việc học sinh đã có sự lệch chuẩn rất lớn mà chỉ dùng những biện pháp nhẹ nhàng thông thường sẽ rất khó. Nội dung này về chuyên môn giáo dục nên cần nghiên cứu thêm" - Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội chia sẻ.

Khắc phục "bệnh" thành tích trong giáo dục

Về vấn đề giáo dục phổ thông, ông Nguyễn Đắc Vinh cũng nêu nhiều vấn đề như tình trạng thừa - thiếu giáo viên hay mục tiêu kiên cố hóa trường học. Những việc này cần giải quyết bằng biện pháp dài hạn.

Theo ông Vinh, ngành giáo dục có thuận lợi rất lớn khi Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, trong đó có giải pháp đầu tư kiên cố hóa trường học, xây dựng trường bán trú, nội trú ở các tỉnh biên giới.

Giải quyết thừa, thiếu giáo viên, trước đây nói vướng về thể chế, nhưng nay, Luật Nhà giáo đã được ban hành cùng 3 luật về giáo dục, nêu rõ quyền nhân sự đã giao cho ngành giáo dục nên theo ông Vinh "giờ không thể nói vướng do thể chế, cần có giải pháp tập trung xử lý".

Về dạy thêm học thêm, Chủ nhiệm Nguyễn Đắc Vinh cho hay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có thông tư riêng quy định nội dung này, trong năm đầu tiên đã thực hiện tốt nhưng cũng còn nhiều ý kiến khác nhau, do đó, đề nghị cần lắng nghe thêm từ thực tiễn để nghiên cứu.

Theo ông Vinh, tình trạng dạy thêm, học thêm đã giảm, nhưng việc này lại được chuyển từ hình thức này sang hình thức khác.

"Vì thế, cần quan tâm xử lý việc này cho tốt, phải có giải pháp căn cơ hơn gắn với việc khắc phục bệnh thành tích trong giáo dục" - ông Vinh nói và cho hay, cần xử lý từ chuyện tổ chức dạy học trong trường, phương pháp thi và đánh giá học sinh.

Ông Nguyễn Đắc Vinh cũng nhấn mạnh, kỳ thi THPT rất quan trọng, vừa đánh giá một giai đoạn đào tạo của học sinh, vừa đánh giá chất lượng giáo dục của cơ sở giáo dục để tìm ra điểm tốt, khiếm khuyết và khắc phục xử lý. Do đó, phải đề nghị tiếp tục quan tâm vấn đề này.

Vừa qua, dư luận quan tâm đến Thông tư 19/2025 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về khen thưởng và kỷ luật học sinh. Quy định mới bỏ hình thức kỷ luật đình chỉ học, nặng nhất sẽ là yêu cầu viết bản tự kiểm điểm.