Tin Khu Vực 
Hình thành hệ sinh thái đào tạo số
Trong bối cảnh nền kinh tế số phát triển mạnh mẽ, yêu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao đang trở thành “chìa khoá” cạnh tranh. Giáo dục nghề nghiệp, đặc biệt ở các trường trong khối ngành Công Thương, đang chuyển mình mạnh mẽ theo hướng số hóa – từ đổi mới phương thức giảng dạy, áp dụng công nghệ 4.0 đến xây dựng khung năng lực số cho sinh viên.
Từ ứng dụng VR/AR trong các môn logistics và thương mại điện tử giúp sinh viên có thể tham gia mô phỏng kho vận thông minh, thao tác quản lý hàng hóa qua hệ thống tự động, trải nghiệm “giao dịch ảo” với khách hàng toàn cầu đến sử dụng kính VR trong đào tạo kỹ thuật điện – điện tử khi sinh viên được thực hành thao tác lắp đặt, sửa chữa hệ thống điện trong môi trường ảo, hạn chế rủi ro tai nạn nhưng vẫn bảo đảm kỹ năng thực tế.
Hay như, giảng viên, thay vì chỉ thuyết giảng, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích tiến độ học tập, chỉ ra sinh viên nào đã thành thạo kỹ năng, ai cần hỗ trợ thêm.
Viễn cảnh ấy đã trở thành thực tế trong nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp. “Nhà trường số” phải được xây dựng dựa trên nền tảng năng lực số và ứng dụng công nghệ 4.0, AI không còn là khái niệm xa lạ.
Chuyển đổi số trong giáo dục nghề nghiệp là một cuộc cách mạng toàn diện về quản lý, giảng dạy và văn hóa nhà trường
Chuyển đổi số trong giáo dục nghề nghiệp không chỉ dừng ở việc đưa máy tính, internet hay phần mềm giảng dạy vào lớp học. Đó là một cuộc cách mạng toàn diện về quản lý, giảng dạy và văn hóa nhà trường. Công nghệ chỉ là “viên gạch”, còn năng lực số và văn hóa số của thầy – trò mới là “xi măng” để dựng xây hệ thống giáo dục số thực chất.
Thực tế cho thấy, chuyển đổi số không còn là câu chuyện nội bộ của ngành giáo dục, mà đã bước vào giai đoạn kết nối với hệ sinh thái công nghệ toàn cầu. Ông Nguyễn Phúc Nhàn (Google for Education) chia sẻ, AI có thể cá nhân hóa hành trình học tập: từ gợi ý tài liệu, xây dựng lộ trình, đến phân tích điểm mạnh – yếu của từng sinh viên. Nhờ đó, giáo viên có thêm “trợ lý thông minh”, sinh viên học tập theo cách phù hợp nhất với mình.
Tuy nhiên, trao đổi với Báo Công Thương, ông Tô Xuân Giao, Phó Chủ tịch Hiệp hội các trường cao đẳng nghề nghiệp ngoài công lập Việt Nam, cảnh báo: “Nếu không có khung năng lực số, mọi nỗ lực chuyển đổi sẽ chỉ là hình thức". Theo ông, khung năng lực số là thước đo để nhà trường đánh giá khả năng sẵn sàng của sinh viên trước thị trường lao động số.
Để tạo môi trường thuận lợi, Bộ Công Thương đã và đang triển khai nhiều chính sách trọng tâm về phát triển nguồn nhân lực 4.0. Song song với việc thực hiện các nghị quyết, quyết định lớn của Chính phủ như Nghị quyết 52-NQ/TW về Cách mạng công nghiệp 4.0, Quyết định 749/QĐ-TTg về Chương trình Chuyển đổi số quốc gia, Bộ đã xây dựng và ban hành nhiều chương trình đào tạo nghề gắn với chuyển đổi số, thương mại điện tử, logistics thông minh.
Bộ Công Thương coi phát triển nguồn nhân lực số là một trong những nhiệm vụ chiến lược, không chỉ nhằm đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp trong ngành công thương mà còn cung ứng nhân lực cho toàn bộ nền kinh tế. Nhiều trường cao đẳng, đại học trực thuộc Bộ đã được giao vai trò tiên phong trong triển khai mô hình “trường số”, thử nghiệm khung năng lực số, hợp tác doanh nghiệp để gắn đào tạo với thực tiễn.
Theo đánh giá của Bộ, việc hình thành hệ sinh thái đào tạo số, trong đó nhà trường là trung tâm, doanh nghiệp là đối tác, và cơ quan quản lý là định hướng, sẽ là yếu tố quyết định để Việt Nam xây dựng đội ngũ lao động có khả năng hội nhập toàn cầu trong kỷ nguyên số.
Số hóa toàn diện giáo dục nghề nghiệp
Mặc dù, các cơ chế chính sách đã mở để nguồn nhân lực số được thích ứng, thực tế, nhiều trường cao đẳng, đại học trên cả nước đã triển khai bằng nhiều giải pháp đồng bộ. Song, các chuyên gia cho rằng, cần một chiến lược bài bản hơn để xây dựng nhà trường số đủ năng lực cung ứng nguồn nhân lực đảm bảo chất lượng.
Chia sẻ về giải pháp rút ngắn khoảng cách số hoá trong giảng dạy và đào tạo giáo dục nghề nghiệp, bà Lê Thị Mỹ Hạnh, Phó Trưởng ban Hợp tác doanh nghiệp khu vực miền Nam, nhấn mạnh: “Thực tập hưởng lương, học tập ngay tại doanh nghiệp là con đường ngắn nhất để sinh viên biến kiến thức thành kỹ năng thực tiễn".
Thực tế cho thấy, ngày càng nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước sẵn sàng mở cửa, tạo điều kiện cho sinh viên tham gia trải nghiệm, làm việc và hội nhập. Với năng lực số và ngoại ngữ được trang bị, sinh viên có thể không chỉ làm việc trong nước mà còn tham gia các chương trình thực tập quốc tế, mở rộng cơ hội nghề nghiệp toàn cầu.
Tại Trường Cao đẳng Thương mại Đà Nẵng, với hơn 50 năm lịch sử, đang cho thấy sự năng động khi định hình lại ngành nghề đào tạo. Năm 2025, trường tuyển sinh hơn 1.500 chỉ tiêu, tập trung vào các ngành thương mại dịch vụ. Bên cạnh thế mạnh truyền thống như kế toán doanh nghiệp, quản trị kinh doanh, kinh doanh xuất nhập khẩu, trường đã mạnh dạn mở các ngành mới như logistics, marketing số, quản trị khách sạn, du lịch – lữ hành, thương mại điện tử.
Để nâng cao chất lượng đào tạo các ngành mới, nhà trường chú trọng tích hợp công nghệ số, thanh toán điện tử, mô hình kinh doanh hiện đại, đồng thời đưa kỹ năng mềm, ngoại ngữ, tin học vào chuẩn đầu ra. Đặc biệt, Trường Cao đẳng Thương mại cập nhật nội dung Cách mạng công nghệ 4.0, trí tuệ nhân tạo (AI) vào chương trình, giúp sinh viên thích ứng nhanh với thị trường.
Trường Cao đẳng Thương mại Đà Nẵng định hướng đào tạo nhân lực không chỉ giỏi chuyên môn mà còn có năng lực số
Ông Nguyễn Tri Vũ – Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Thương mại Đà Nẵng khẳng định: “Chúng tôi định hướng đào tạo nhân lực không chỉ giỏi chuyên môn mà còn có năng lực số, kỹ năng mềm và khả năng hội nhập. Đây chính là thế hệ công dân số mà xã hội đang cần".
Một điển hình khác là Trường Cao đẳng Kinh tế Đối ngoại (COFER), nơi đang triển khai mạnh mẽ số hóa trong quản lý và giảng dạy. Trường áp dụng hệ thống học liệu điện tử, quản lý tín chỉ trực tuyến, đưa thực tế ảo và mô phỏng 3D vào đào tạo logistics, thương mại điện tử.
Giảng viên được tập huấn để trở thành “giáo viên số”, không chỉ giỏi chuyên môn mà còn thành thạo công nghệ giảng dạy trực tuyến, AI hỗ trợ chấm điểm, đánh giá kỹ năng sinh viên. Sinh viên nhiều ngành của trường vì vậy có cơ hội tiếp cận công nghệ toàn cầu ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường.
Điểm đặc biệt là COFER xây dựng hệ thống hợp tác với doanh nghiệp logistics, thương mại điện tử để sinh viên vừa học vừa thực tập, nhiều em có cơ hội làm việc tại doanh nghiệp ngay khi chưa tốt nghiệp. Điều này giúp giảm khoảng cách cung - cầu nhân lực, đồng thời đáp ứng yêu cầu về “kỹ năng thực chiến” trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh.
Các chuyên gia khẳng định, “số hóa giáo dục nghề nghiệp” đang dần dịch chuyển từ xu hướng thành chuẩn mực. Trong 5 năm tới, bất kỳ cơ sở đào tạo nào cũng buộc phải số hóa để tồn tại, đồng thời gắn đào tạo với khung năng lực số quốc gia.
Bộ Công Thương cùng các trường trực thuộc đã xác định rõ mục tiêu: xây dựng thế hệ công dân số – những lao động vừa giỏi tay nghề, vừa làm chủ công nghệ. Đây sẽ là lực lượng nòng cốt cho nền kinh tế số, kinh tế xanh, thương mại điện tử, logistics và các ngành dịch vụ hiện đại.
Chuyển đổi số trong giáo dục nghề nghiệp không chỉ giúp người học bắt nhịp thị trường, mà còn là cách Việt Nam khẳng định vị thế trong chuỗi cung ứng nhân lực toàn cầu. Khi “nhà trường số” trở thành chuẩn mực, nền kinh tế sẽ có được nguồn nhân lực thích ứng cao, sáng tạo và hội nhập, đúng với mục tiêu phát triển kinh tế số quốc gia giai đoạn 2025–2030.
