Giải pháp nào giúp Việt Nam đạt mục tiêu tiết kiệm năng lượng 8 - 10%?

Mục tiêu tiết kiệm năng lượng từ 8 - 10%

Ngày 20/8/2025, thay mặt Bộ Chính trị, Tổng Bí thư Tô Lâm đã ký ban hành Nghị quyết số 70-NQ/TW về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Song song với việc đưa ra các mục tiêu về phát triển các nguồn năng lượng mới, năng lượng tái tạo, giảm phát thải khí nhà kính, Nghị quyết cũng đề cập tới mục tiêu và giải pháp, nhiệm vụ nhằm đẩy mạnh hoạt động tiết kiệm năng lượng.

Một trong những quan điểm chỉ đạo được đề cập trong Nghị quyết là khuyến khích đầu tư và sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, giảm phát thải, bảo vệ môi trường, thúc đẩy tăng năng suất lao động và đổi mới mô hình tăng trưởng, coi đây vừa là quyền lợi vừa là trách nhiệm của toàn xã hội; khuyến khích đầu tư và sử dụng công nghệ, trang thiết bị tiết kiệm năng lượng, thân thiện với môi trường.

Cũng tại Nghị quyết, Bộ Chính trị đặt mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ tiết kiệm năng lượng trên tổng tiêu thụ năng lượng cuối cùng theo kịch bản phát triển bình thường là 8 - 10%.

Để thực hiện mục tiêu, Nghị quyết 70-NQ/TW cũng đưa ra một số nhiệm vụ, giải pháp như đẩy mạnh thực hiện Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn đến năm 2030 và Chương trình quản lý nhu cầu điện quốc gia. Cơ cấu lại, khuyến khích phát triển các ngành sử dụng hiệu quả năng lượng, đem lại lợi ích cao nhất về kinh tế - xã hội.

Bên cạnh đó, quy định cụ thể các chỉ tiêu bắt buộc về tiết kiệm năng lượng cho từng ngành, lĩnh vực và địa phương. Đẩy mạnh cải tiến công nghệ, áp dụng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về hiệu suất năng lượng đối với thiết bị, máy móc, phương tiện giao thông và công trình xây dựng; từng bước loại bỏ thiết bị, máy móc, phương tiện hiệu suất sử dụng năng lượng thấp, phát thải môi trường cao; khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ mới, hiệu suất cao.

Nghiên cứu, hình thành quỹ về phát triển năng lượng bền vững để thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả và bảo vệ môi trường; đẩy mạnh xã hội hóa. Có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp tự sản xuất và sử dụng năng lượng sạch.

Cần sự vào cuộc đồng bộ từ trung ương tới địa phương

Đánh giá về các mục tiêu tiết kiệm năng lượng nêu trong Nghị quyết 70-NQ/TW, ông Nguyễn Anh Dũng, Chuyên gia năng lượng của Quỹ châu Á cho rằng, việc Bộ Chính trị đặt mục tiêu tiết kiệm năng lượng từ 8 - 10% đến năm 2030 là bước đi hết sức quan trọng, phù hợp với xu thế phát triển bền vững cũng như các cam kết quốc tế của Việt Nam.

Để đạt được mục tiêu này, cần có sự vào cuộc đồng bộ từ trung ương tới địa phương, trong đó đặc biệt chú trọng xây dựng hệ thống giám sát, đánh giá hiệu quả sử dụng năng lượng ở từng ngành, từng lĩnh vực.

“Khi các chỉ tiêu bắt buộc về tiết kiệm năng lượng được quy định rõ ràng, sẽ tạo sức ép tích cực buộc doanh nghiệp phải thay đổi, chủ động tìm kiếm công nghệ mới và áp dụng các giải pháp quản trị hiện đại,” ông Dũng nhấn mạnh.

Về các nhóm giải pháp nêu trong Nghị quyết 70-NQ/TW để thúc đẩy tiết kiệm năng lượng, ông Nguyễn Anh Dũng cho rằng định hướng đẩy mạnh cải tiến công nghệ, áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về hiệu suất năng lượng đối với thiết bị, máy móc, phương tiện giao thông và công trình xây dựng được đề cập trong Nghị quyết là rất cần thiết.

“Việt Nam nên đi theo lộ trình loại bỏ dần các thiết bị, phương tiện hiệu suất thấp, phát thải cao, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn ưu đãi để đầu tư công nghệ mới, hiệu suất cao. Đây chính là chìa khóa giúp vừa giảm chi phí sản xuất, vừa góp phần thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính,” ông Dũng nhận định.

Ông Dũng cũng lấy ví dụ cụ thể về các lĩnh vực có thể ưu tiên đẩy mạnh tiết kiệm năng lượng. Đầu tiên là trong giao thông, việc phát triển hệ thống vận tải công cộng bằng xe buýt điện, xe điện cá nhân, kết hợp mở rộng hạ tầng trạm sạc là hướng đi quan trọng, vừa giảm mức tiêu hao nhiên liệu, vừa cắt giảm phát thải. Song song với đó, cần siết chặt tiêu chuẩn tiêu hao năng lượng và khí thải đối với phương tiện mới, tiến tới loại bỏ dần xe công nghệ cũ, hiệu suất thấp.

Ở lĩnh vực xây dựng, chuyên gia năng lượng của Quỹ châu Á đề xuất cần đẩy mạnh mô hình công trình xanh, áp dụng các quy chuẩn về vật liệu tiết kiệm năng lượng, hệ thống chiếu sáng thông minh, điều hòa hiệu suất cao và tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo tại chỗ như điện mặt trời mái nhà. Đây là giải pháp vừa nâng cao chất lượng không gian sống, vừa giảm áp lực tiêu thụ điện từ lưới quốc gia.

Trong công nghiệp, cần đẩy mạnh áp dụng tiêu chuẩn hiệu suất tối thiểu cho động cơ điện, lò hơi, máy nén khí, đồng thời xây dựng cơ chế khuyến khích doanh nghiệp đầu tư thay thế thiết bị lạc hậu. “Chỉ khi công nghệ mới, hiệu suất cao được áp dụng rộng rãi, doanh nghiệp mới thực sự giảm chi phí năng lượng và tăng sức cạnh tranh,” ông Dũng phân tích.

Ông cũng cho rằng để các giải pháp trên phát huy hiệu quả, Nhà nước cần sớm hình thành các gói tín dụng xanh, hỗ trợ lãi suất giúp doanh nghiệp có thể đổi mới công nghệ mà không chịu gánh nặng vốn đầu tư ban đầu. Đây sẽ là động lực quan trọng để đạt mục tiêu tiết kiệm năng lượng 8 - 10% đến năm 2030.

Để đạt mục tiêu tiết kiệm năng lượng 8 - 10% đến năm 2030, cần sự đồng bộ từ chính sách, công nghệ đến nâng cao hiệu quả quản lý, qua đó tạo nền tảng cho tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.