Đưa logistics lên tầm cao mới - Kỳ III: Khai thông điểm nghẽn

Rào cản lớn

Chia sẻ về các điểm yếu của ngành logistics hiện nay, ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương cho biết, mặc dù chúng ta đã có nhiều cải tiến về hạ tầng cho logistics, đặc biệt là về hạ tầng đường bộ, đường hàng không, tuy nhiên, còn thiếu sự kết nối giữa các phương tiện, các hình thức giao thông vận tải, nhất là giữa đường bộ và đường biển, đường sắt.

Để phát triển ngành logistics cần sự chung tay nỗ lực của các ngành, các cấp và doanh nghiệp

Thứ hai, chi phí logistics trong lĩnh vực về vận chuyển hiện nay còn khá cao, do hiện nay khối lượng lớn hàng hóa vận chuyển bằng đường bộ và đường bộ là hình thức vận chuyển có chi phí tính trên tấn/km cao. Do vậy, việc cắt giảm chi phí logistics nói chung hiện nay còn rất khó khăn, khi chúng ta chưa khai thác, chưa đẩy mạnh được các phương tiện đường thủy, đường sắt.

Thứ ba, về năng lực cạnh tranh của các DN logistics. Hiện nay, theo thống kê của Hiệp hội DN logistics Việt Nam (VLA), chúng ta có khoảng 4.000 DN hoạt động trong lĩnh vực logistics, tuy nhiên đa số trong đó là các DN vừa và nhỏ. Hơn nữa, điểm yếu của DN hiện nay, bên cạnh những vấn đề truyền thống như vốn, còn là kinh nghiệm, kỹ năng quản trị. Chính vì vậy, các DN logistics Việt Nam còn thua thiệt trong cạnh tranh cũng như chưa có điều kiện vươn ra thị trường quốc tế để cọ xát.

“Hiện nay, hoạt động xuất nhập khẩu cũng như sản xuất, lưu thông hàng hóa ở trong nước rất mạnh, là cơ hội tốt cho DN logistics. Bên cạnh đó, Việt Nam nằm ở ví trí ở trung tâm khu vực Đông Nam Á và có một bờ biển dài, có thể làm dịch vụ trung chuyển hàng hóa cho các nước láng giềng. Tuy nhiên, hiện nay chúng ta chưa đẩy mạnh để khai thác tốt lợi thế này” - ông Trần Thanh Hải nói và cho rằng, các DN cung cấp các công đoạn khác nhau của chuỗi logistics như DN cung cấp dịch vụ kho, DN cung cấp dịch vụ vận tải… chưa có sự liên kết mang tính xâu chuỗi là điểm yếu của DN Việt Nam so với DN nước ngoài.

Ngoài ra, ngành logistics còn gặp khó khăn về nguồn nhân lực, khi người làm logistics của Việt Nam hiện nay được đào tạo từ các nguồn khác nhau và chưa có một nền tảng kiến thức đào tạo một cách chắc chắn, bài bản về logistics. Theo kết quả khảo sát của VLA, số lao động được đào tạo bài bản về dịch vụ logistics chỉ chiếm khoảng 5-7% số lao động hiện đang làm việc trong lĩnh vực này. Bên cạnh đó, khi lượng hàng hóa lưu chuyển lớn và yêu cầu về mặt thời gian, tính an toàn của hàng hóa nghiêm ngặt, việc ứng dụng công nghệ là đòi hỏi tất yếu. Hiện nay, một số trung tâm logistics của Việt Nam đã ứng dụng công nghệ để nâng cao năng suất hoạt động, tuy nhiên ở mức độ tự động hóa ở trình độ cao còn rất ít.

Chung tay nỗ lực hành động

Để logistics trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp tích cực vào cải thiện năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, ông Nguyễn Tương, Phó Tổng thư ký Hiệp hội DN logistics Việt Nam cho rằng, trong thời gian tới, các bộ, ngành, địa phương cần đẩy mạnh thực hiện Quyết định số 200/QĐ-TTg việc phê duyệt Kế hoạch hành động nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2025; Nghị định 163/2017/NĐ-CP quy định về kinh doanh dịch vụ logistics của Chính phủ.

Ứng dụng công nghệ hiện đại giúp giảm chi phí logistics tại Trung tâm phân loại hàng hóa của Lazada

Tuy nhiên, điều quan trọng nhất để phát triển ngành logistics, ngoài vấn đề về cơ chế chính sách, kết cấu hạ tầng, cần sự nỗ lực của các ngành, các cấp có liên quan, đặc biệt là các công ty cung cấp dịch vụ logistics, phải phấn đấu nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ và giảm giá thành logistics. Qua đó, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam. “Muốn giảm chi phí logistics, phải có sự kết hợp chặt chẽ giữa các nhà sản xuất, các nhà xuất nhập khẩu và các công ty cung cấp dịch vụ logistics. Hơn nữa, phải nâng cao trình độ thông quan thông qua ứng dụng công nghệ mới và năng lực cán bộ làm công tác dịch vụ” - ông Nguyễn Tương bày tỏ.

Từ góc độ DN, ông Nguyễn Thành Phương, Tổng Giám đốc Tập đoàn Sao Đỏ nhận định, việc phát triển logistics là xu hướng tất yếu trên toàn thế giới và hiện nay, tại Việt Nam, dư địa để phát triển ngành này rất lớn, bởi vì, hạ tầng logistics còn yếu và chi phí logistics cho lĩnh vực vận tải hàng hóa còn lớn. Do đó, DN có nhiều dư địa để đầu tư phát triển lĩnh vực này. Trong thời gian tới, để thúc đẩy ngành logistics, các địa phương nên đầu tư tích cực hơn nữa về hạ tầng để kết nối giữa các cảng và các trung tâm logistics; liên kết với các trường đào tạo có chuyên ngành về logistics và đặc biệt phải liên kết với các nhà đầu tư từ nước ngoài, chuyên nghiệp về logisctics để cung cấp cho DN các phần mềm quản trị, các quy trình quản lý…

Ông Nguyễn Mạnh Hà, Giám đốc Công ty Cổ phần Cảng Nam Đình Vũ chia sẻ thêm, hiện nay, một trong những điểm khiến cho sức cạnh tranh của thị trường xuất khẩu Việt Nam là do chi phí logistics tương đối lớn, do mất cân đối giữa các phương thức vận tải khác nhau, chiếm 70 - 80% lượng hàng hóa được vận chuyển bằng đường bộ, chỉ có hơn 10% hàng hóa được vận chuyển bằng đường thủy và đường sắt, trong khi đó phương thức vận chuyển bằng đường bộ thì chi phí rất cao. “Các cơ quan chức năng cần nghiên cứu vấn đề quy hoạch, giảm áp lực cho đường bộ, tìm giải pháp về đường thủy nội địa, đường sắt để làm sao giảm chi phí, cải thiện chất lượng dịch vụ logistics cũng như giảm thời gian hàng hóa lưu tại cảng, kho” - ông Nguyễn Mạnh Hà nhấn mạnh.