Đồng bộ các giải pháp bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Bảo vệ người tiêu dùng trong giao dịch TMĐT

Theo Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (CT&BVNTD) - Bộ Công Thương, công tác chỉ đạo, điều hành của Bộ đã giúp kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về quyền lợi NTD. Qua đó, góp phần nâng cao công tác BVQLNTD, tạo môi trường sản xuất, kinh doanh lành mạnh.

Trong đó, phổ biến là hành vi đặt mua hàng trên sàn thương mại điện tử (TMĐT) nhưng đơn hàng bị hủy không rõ lý do, sau đó, có bên thứ ba liên hệ để giao món hàng đã đặt nhưng có vấn đề về chất lượng, giấy tờ giao dịch. Cùng với đó là tình trạng NTD bị hủy đơn hàng tự động với lý do “người giao hàng không liên hệ được người mua”, mà thực tế NTD không nhận được liên hệ nào của bên giao hàng. Ngoài ra, tình trạng bán hàng giả, hàng nhái, hàng đã qua sử dụng... khi phát hiện và có nhu cầu đổi, trả hàng, nhiều NTD đã bị từ chối hoặc kéo dài thời gian giải quyết khiếu nại.

Trước thực trạng này, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Hội Bảo vệ NTD Việt Nam cho biết, sự phát triển của các kênh TMĐT đã mang đến nhiều tiện lợi song cũng bộc lộ những mặt trái. Các quy định về TMĐT, các nghị định hướng dẫn không phủ sóng hết được. Trong khi đó, những đối tượng kinh doanh gian lận cũng ngày một phát triển các phương thức lừa đảo NTD rất tinh vi.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng dẫn chứng, tình trạng hàng hóa bán trên các trang mạng xã hội chưa được cấp phép hoặc không có pháp nhân tại Việt Nam, không kiểm tra được thông tin người bán hoặc thông tin về giá cả, chất lượng, nguồn gốc hàng hóa… dẫn đến việc người mua nhận phải hàng kém chất lượng, không có hóa đơn chứng từ. Hay, có tình trạng các đối tượng khởi tạo gian hàng trên kênh TMĐT và chỉ chạy trong một đợt, với nhiều chương trình giảm giá đặc biệt như giá 1000 đồng, giá 0 đồng… bán những sản phẩm chất lượng kém rồi biến mất.

Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong giao dịch thương mại điện tử

Về phía Cục CT&BVNTD, ngoài việc tiếp nhận, xử lý các phản ánh, khiếu nại của NTD đơn vị cũng thường xuyên tổng hợp, phân tích thông tin để đưa ra các cảnh báo, hướng dẫn NTD trong giao dịch mua sắm, đặc biệt là mua sắm trực tuyến trong mùa dịch.

Liên quan đến vấn đề xâm phạm quyền lợi NTD trên môi trường TMĐT, ông Lê Đức Anh, Giám đốc Trung tâm Tin học và Công nghệ số- Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương) – cho biết: Cục đã có những tuyên truyền, khuyến cáo, NTD nên mua hàng từ các website, sàn TMĐT tử uy tín được xác nhận thông tin tại địa chỉ: http://online.gov.vn.

Bên cạnh đó, nghiên cứu xây dựng ứng dụng công nghệ liên kết với cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia nhằm từng bước kiểm soát, ngăn chặn, xử lý kịp thời những đối tượng kinh doanh hàng giả, hàng nhái trên các sàn TMĐT bảo vệ quyền lợi NTD - ông Lê Đức Anh thông tin.

Trong công tác phối hợp với các cơ quan liên quan kiểm tra, xử lý các vi phạm nhằm đấu tranh chống các vi phạm pháp luật trong hoạt động thương mại thường xuyên được Bộ Công Thương triển khai. Trong đó, Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) đã chỉ đạo Cục QLTT các tỉnh, thành phố tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm. Đặc biệt là hoạt động kinh doanh các trang thiết bị, vật tư y tế phục vụ phòng, chống dịch bệnh, các hoạt động kinh doanh trên TMĐT.

Tăng cường bảo vệ quyền lợi NTD

Để nâng cao công tác BVQLNTD, Chủ tịch Hội Bảo vệ NTD Việt Nam đề xuất, cùng với cơ quan chức năng, NTD cũng cần hết sức cẩn trọng, cảnh giác để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình. “Khi mua hàng trực tuyến, NTD cần lựa chọn các nhà bán hàng uy tín và tham khảo kỹ phần đánh giá, nhận xét sản phẩm từ những người mua trước. Trên các sàn TMĐT uy tín cũng cung cấp tính năng theo dõi “tình trạng đơn hàng” trên ứng dụng và thông qua email mà khách hàng đăng ký. Từ đó khách hàng có thể nắm bắt rõ tình trạng xử lý đơn hàng, đề phòng những trường hợp gian lận” – Ông Hùng khuyến cáo.

Ngoài ra, để tự bảo vệ mình, NTD cần nhanh chóng phản ánh và yêu cầu tổ chức, cá nhân kinh doanh giải quyết các yêu cầu khi nhận thấy quyền và lợi ích của mình bị xâm phạm. Trường hợp không được giải quyết thỏa đáng, cần sớm liên hệ với các cơ quan tổ chức có trách nhiệm.

Đặc biệt, qua 10 năm thực thi Luật BVQLNTD, bước đầu đã cho thấy sự thay đổi tích cực về mặt nhận thức của các chủ thể trong nền kinh tế - xã hội đối với BVQLNTD. Cụ thể, việc xây dựng hệ thống văn bản pháp luật đã được thực hiện rất đồng bộ, đầy đủ, kịp thời và hình thành được một hệ thống cơ quan quản lý nhà nước chuyên trách về lĩnh vực BVQLNTD.

Với mạng lưới Hội BVQLNTD trải dài trên khắp cả nước, việc hỗ trợ tiếp nhận, giải quyết khiếu nại, thực hiện thanh tra, kiểm tra, tuyên truyền đã tạo được hiệu ứng lan tỏa, góp phần nâng hiệu quả BVQLNTD tại Việt Nam.

Đồng thời, Bộ Công Thương đã xác định rất nhiều nội dung quan trọng cần phải thực hiện trong thời gian tới. Nhiệm vụ chính là tập trung sửa đổi Luật BVQLNTD.

Theo Cục CT&BVNTD, trong quá trình sửa đổi một loạt những nội dung, tồn tại, hạn chế của Luật sẽ được xem xét, đánh giá toàn diện, chi tiết để tiếp thu được nhiều ý kiến tham gia của tất cả các chủ thể trong xã hội. Song song với đó, lấy ý kiến của các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp, NTD tổ chức xã hội nhằm giúp những quy định về pháp luật phù hợp với thực tiễn.

Đồng thời, bảo đảm tính ổn định, đồng bộ, minh bạch, dễ tiếp cận, hiệu lực và hiệu quả của hệ thống pháp luật phục vụ đắc lực cho việc thúc đẩy xây dựng môi trường kinh doanh, tiêu dùng lành mạnh và bền vững tại Việt Nam, góp phần vào sự nghiệp phát triển đất nước trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng.