Tiễn biệt người đã khuất không chỉ là lĩnh vực kinh doanh

Phanh phui những góc khuất

Những ngày qua, dư luận đang đặc biệt quan tâm đến vụ việc khách hàng tố cáo bị “chặt chém” khi sử dụng dịch vụ hỏa táng tại Công ty Cổ phần Thanh Bình An Lạc Viên (tỉnh Nam Định). Sự việc vừa qua một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về tính minh bạch và nhân văn trong lĩnh vực kinh doanh dịch vụ tang lễ.

Theo đó, từ câu chuyện của ông Chu Th. - người bức xúc vì bị ép mua quách, hũ tro cốt với giá cao, phải trả thêm 3,5 triệu đồng để “lấy xương đẹp”. Tất cả phơi bày một thực trạng đáng buồn - ngay cả trong lúc đau thương nhất, người dân vẫn không tránh khỏi cảm giác bị lợi dụng.

Theo phản ánh của ông Chu Th., gia đình ông không được phép mang quách từ bên ngoài vào Đài hóa thân Thanh Bình, bị buộc mua sản phẩm của công ty với giá “cắt cổ” và gói dịch vụ hỏa táng cơ bản 4,5 triệu đồng bỗng dưng “biến mất” khỏi tư vấn, thay vào đó là các gói 8 triệu và 10 triệu đồng.

Lực lượng chức năng TP. Nam Định có mặt tại Công ty Thanh Bình An Lạc Viên. Ảnh: Đình Huy

Sau khi sự việc “dậy sóng” trên mạng xã hội, lực lượng chức năng tỉnh Nam Định đã ngay lập tức vào cuộc. Và trong báo cáo giải trình ngày 5/3, Công ty Thanh Bình phủ nhận việc cấm mang quách từ ngoài vào; đồng thời, khẳng định từ tháng 1/2023 đã cho phép điều này sau khi “kiện toàn bộ máy”.

Tuy nhiên, công ty này lại biện minh rằng tiểu, quách tự mang đến không đảm bảo chất lượng, dễ nứt vỡ, ảnh hưởng đến tâm linh và uy tín doanh nghiệp. Từ đó “khuyến cáo” người dân mua sản phẩm tại chỗ. Còn về khoản phí 3,5 triệu đồng để “lấy xương đẹp”, công ty cho rằng đây là chi phí hợp lý do thời gian và nhiên liệu hỏa táng tăng gấp đôi, đồng thời thừa nhận nhân viên tư vấn đã dùng từ ngữ “không phù hợp”…

Tất cả các giải trình trên của Công ty Thanh Bình không xoa dịu được dư luận mà ngược lại càng khiến dư luận thêm bức xúc, khi nhiều người tiếp tục đưa ra bằng chứng tương tự từ chính trải nghiệm của gia đình họ.

Lãnh đạo TP. Nam Định kiểm tra trực tiếp tại Công ty Thanh Bình An Lạc Viên. Ảnh: Đình Huy

Sự việc tại Nam Định không phải lần đầu tiên ngành dịch vụ hỏa táng bị phanh phui những góc khuất. Năm 2020, cơ quan công an tỉnh Nam Định đã khởi tố Trần Đại Thủy - nguyên Trưởng Đài Hóa thân Thanh Bình (thuộc Công ty Hoàng Long) cùng nhiều đối tượng khác về tội cưỡng đoạt tài sản. Nhóm này bị cáo buộc đe dọa các cơ sở tang lễ, ép báo ca hỏa táng và thu 500.000 đồng mỗi ca, chiếm đoạt hàng chục triệu đồng.

Cùng thời điểm, Công ty Trường Dương - đơn vị hợp tác với Hoàng Long - cũng bị tố tự ý nâng giá hỏa táng từ 4,3 triệu lên 5,5 triệu đồng/ca, đẩy gánh nặng tài chính lên vai gia đình người mất.

Tiếp đó, vụ án Đường Nhuệ tại Thái Bình gây chấn động dư luận khi y và đồng bọn bị kết án tù vì cưỡng đoạt hàng tỷ đồng từ các đơn vị dịch vụ tang lễ. Những sự vụ này cho thấy một thực tế: Lòng tham không chừa bất kỳ lĩnh vực nào, kể cả khi đó là nơi tiễn đưa linh hồn về cõi vĩnh hằng.

Tôn trọng quyền lợi của người tiêu dùng

Tại Việt Nam, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng quy định, người tiêu dùng có quyền được cung cấp thông tin về hàng hoá, dịch vụ một cách đầy đủ. Tuy nhiên, tang lễ luôn là sự kiện bất ngờ và người tiêu dùng thường không có sự chuẩn bị trước. Điều này dẫn đến tình trạng mất kiểm soát, người tiêu dùng có thể phải ra quyết định trong trạng thái đau buồn hoặc căng thẳng. Đặc biệt là áp lực về thời gian theo tín ngưỡng càng khiến người tiêu dùng dễ rơi vào thế bị động.

Hơn hết, một trong những vấn đề lớn nhất mà người tiêu dùng gặp phải khi sử dụng dịch vụ này là sự thiếu minh bạch trong giá cả. Các nhà cung cấp thường không công bố đầy đủ thông tin về giá hoặc chi tiết các gói dịch vụ. Điều này dẫn đến giá cuối cùng thường cao hơn giá ban đầu do các chi phí phát sinh trong quá trình tổ chức tang lễ.

Liên quan đến vấn đề về quản lý dịch vụ tang lễ, Uỷ ban Cạnh tranh Quốc gia (Bộ Công Thương) cho hay, trong một nghiên cứu được thực hiện bởi Ủy ban Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng Singapore (CCCS), phối hợp với Cơ quan Môi trường Quốc gia (NEA), cho thấy, khi sử dụng dịch vụ đặc biệt này, người tiêu dùng phải chịu các thách thức lớn: Áp lực về thời gian và cảm xúc, nhận thức sai lệch về giá cả và hành vi thương mại không công bằng của các nhà cung cấp dịch vụ.

Theo đó, một số nhà cung cấp đã lợi dụng trạng thái dễ tổn thương của người tiêu dùng thông qua các chiêu trò như: Quảng cáo sai lệch, cam kết cung cấp “dịch vụ trọn gói”, nhưng thực tế lại yêu cầu khách hàng làm việc với nhiều bên thứ ba. Ngoài ra, thu phí bổ sung không báo trước. Cụ thể, họ sử dụng chiến thuật “drip pricing” - thêm các chi phí không cần thiết vào hóa đơn cuối cùng. Và cuối cùng là cung cấp các sản phẩm mà khách hàng không yêu cầu nhưng vẫn tính phí.

“Ngành dịch vụ tang lễ tại Singapore hiện có sự đa dạng về lựa chọn, nhưng vẫn tồn tại những vấn đề lớn đối với người tiêu dùng như thiếu minh bạch giá cả và các thực hành thương mại không công bằng” - Uỷ ban Cạnh tranh Quốc gia cho hay.

Trước những tồn tại này, tại Singapore, CCCS sẽ tiến hành điều tra và xử phạt các nhà cung cấp dịch vụ tang lễ vi phạm quy định về minh bạch giá cả hoặc có hành vi lừa dối người tiêu dùng. Các biện pháp xử lý bao gồm phạt tiền, đưa ra lệnh cấm, hoặc thậm chí áp dụng án phạt hình sự nếu nhà cung cấp không tuân thủ.

Đồng thời, CCCS đã ban hành các hướng dẫn về minh bạch giá cả, yêu cầu các nhà cung cấp công bố rõ ràng mọi khoản phí liên quan. Tổ chức các chiến dịch giáo dục để người tiêu dùng nhận biết các hành vi không công bằng và biết cách bảo vệ quyền lợi của mình.

Cùng đó, CCCS khuyến khích người tiêu dùng báo cáo các trường hợp vi phạm để kịp thời xử lý… “Các khuyến nghị của CCCS nhằm cải thiện ngành dịch vụ tang lễ tại Singapore không chỉ tập trung vào việc bảo vệ người tiêu dùng mà còn thúc đẩy sự cạnh tranh lành mạnh giữa các nhà cung cấp dịch vụ” - Uỷ ban Cạnh tranh Quốc gia khẳng định.