Câu nói ''Ăn rau má phá đường tàu'' bắt nguồn từ đâu và mang hàm ý gì?

Nhắc đến người dân Thanh Hóa, người ta thường hay nói vui rằng 'Ăn rau má phá đường tàu', vậy câu nói trên bắt nguồn từ đâu và có hàm ý gì?
Tần Nguyễn phát ngôn: Người Thanh Hóa và cơ quan quản lý nói gì? Tần Nguyễn 'flex': Chúng tôi xuống sân bay, nhiều lãnh đạo Thanh Hoá gọi xe riêng ra đón

Cây rau má không còn xa lạ gì đối với người dân Việt Nam. Đặc biệt, khi gắn với người dân Thanh Hóa thì lại có câu gọi truyền miệng rằng “dân rau má”, “Ăn rau má phá đường tàu”. Nếu như không tìm hiểu kỹ và chỉ theo thói quen, không đi kèm với sự vô tư thì câu nói “Ăn rau má phá đường tàu” lại thường dùng để giễu cợt, chê bai người xứ Thanh, một ý nghĩ xấu xí đến khó chịu.

ăn rau má phá đường tàu
Cây ra má luôn gắn liền với người dân cả nước, đặc biệt là vùng đất Thanh Hóa. (Ảnh: bachhoaxanh.com)

Đa phần, mọi người đều hiểu câu nói trên theo ý nghĩa nói xấu người dân Thanh Hóa đói ăn đến mức độ phải bất chấp phá cả đường tàu để lấy rau má, duy trì sự sống. Hành động trên còn đồng nghĩa với việc hủy hoại tài sản. Tuy nhiên, mấy ai có thể hiểu được nguồn gốc, ý nghĩa tốt đẹp của câu nói này.

Theo nhà văn, nhà báo Từ Nguyên Tĩnh, câu nói “Ăn ra má phá đường tàu” đã có từ rất lâu, cũng không thể xác định ai là người đã sáng tác câu nói trên, nhưng có thể câu nói trên ra đời vào thời kỳ chiến tranh chống Mỹ, đó cũng là thời kỳ chiến tranh, đói kém, mất mùa nhất của tỉnh Thanh Hóa.

“Khi tôi đi bộ đội những năm 1965 – 1975 trên trận địa Hàm Rồng thì đã nghe đến câu nói đó. Có thể khi đó người dân trên cả nước nói chung và Thanh Hóa nói riêng rất đói kém nên người dân thường đi tìm kiếm các loại rau để làm thức ăn. Các khu vực rau thường mọc như bò cỏ, ruộng mương đã gần hết, chỉ còn các khu vực quanh đường tàu mới còn nhiều hơn người dân thường dùng liềm để lấy rau, trong đó có rau má.

Thế nhưng trên thực tế, không thể có chuyện lấy rau má mà phá cả đường tàu, vì cây rau má này chỉ mọc trên bề mặt, không có củ, rễ sâu để ăn xuống dưới đường ray mà phải phá cả đường ray để lấy rau má. Có thể một nghệ sĩ dân gian nào đó đã sáng tác ra câu nói trên, đó cũng chỉ là những câu nói trêu đùa như nhiều câu nói trào lọng, tếu táo khác khi thấy nhiều điều lạ thường ở Thanh Hóa”.

Nhà văn, nhà báo Từ Nguyên Tĩnh đã lấy ví dụ như đoạn thơ “Nước sông đổ lộn nước đồng/Con gái Thanh Hóa gọi chồng bằng mi”. Đây là câu hò mà anh lính Hàm rồng (hoặc có thể quê ngoài Bắc) hò trêu cô gái làng quê ở vùng Hàm Rồng vì khi kéo pháo vào đây thấy lạ, các cô gái dân quân lên trận địa đào đắp công sự lại gọi nhau bằng “mi, tau”.

Ông Tĩnh chia sẻ thêm, câu nói “Ăn rau má phá đường tàu” đã được cường điệu hóa, nói quá về người Thanh Hóa. Cũng tùy vào mục đích của người nói, có thể mang hàm ý chê bai, nói xấu người Thanh Hóa, cũng có thể là mang ý nghĩa trào phúng, hài hước.

ăn rau má phá đường tàu
Rất ít người có thể hiểu nguồn gốc và hàm ý tốt đẹp của câu nói "ăn rau má phá đường tàu". (Ảnh: laodong.vn)

Còn chị Phạm Thị Thơ, giáo viên môn Ngữ Văn một trường cấp 3 trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa chia sẻ, theo cách hiểu của tôi, đây được xem là câu nói cửa miệng, dạng quán ngữ khi được lặp đi lặp lại nhiều lần. Nếu hiểu đúng thì câu nói đó chỉ là đùa vui, hóm hỉnh, còn nếu sử dụng với hàm ý xấu thì họ sẽ dùng để chê bai, mỉa mai người Thanh Hóa nghèo đói, phá hoại, đó thực sự là một cách dùng rất xấu.

Qua thời gian, câu nói trên càng được in sâu trong tâm trí người dân Việt Nam mỗi khi nhắc đến rau má và người Thanh Hóa. Tùy mỗi người, mỗi hoàn cảnh và mục đích sẽ có cách sử dụng với hàm ý khác nhau, có thể đùa vui, tếu táo hoặc dùng ám chỉ chê bai, nói xấu người Thanh Hóa.

Trong thời kỳ đổi mới, xây dựng đất nước, phát triển kinh tế, cây rau má vẫn luôn gắn liền với người Thanh Hóa. Từ đưa rau má sang “trời Tây” mà còn lấy rau má làm biểu tượng, niềm tự hào của người Thanh Hóa. Trong cuộc thi Miss World 2021, Hoa hậu Đỗ Thị Hà (một người con Thanh Hóa) đã tự tin diện áo dài truyền thống Việt Nam đến đất nước Puerto Rico. Điểm nhấn của trang phục lần này là hình ảnh “rau má” - niềm tự hào của những người con xứ Thanh.

Phần trên áo dài được thiết kế bằng vải lưới trong suốt để làm nổi bật những họa tiết lá rau má xứ Thanh. Phần tà áo dài được thiết kế bằng chất liệu vải nhung có màu sắc trùng với những họa tiết rau má phía trên khiến tổng thể bộ trang phục trở nên hài hòa.

“Dân Thanh Hóa, ăn rau má phá đường tàu. Chắc hẳn rất nhiều người đã từng nghe qua câu nói này nhưng không nhiều người biết được ý nghĩa thật sự đằng sau. Tại Miss World 2021, Hà sẽ mang hình ảnh rau má đặc trưng của vùng đất xứ Thanh đến gần hơn với các bạn khán giả Việt Nam cũng như bạn bè quốc tế. Đây cũng là ý tưởng mà đạo diễn Hoàng Nhật Nam đã gợi ý cho Hà trong việc chuẩn bị trang phục trước đó, để Hà có cơ hội được giải nghĩa về câu nói mà bao lâu nay mọi người vẫn lầm tưởng'', Hoa hậu Việt Nam năm 2020 chia sẻ với báo chí.

ăn rau má phá đường tàu
Hoa hậu Đỗ Thị Hà, một người con xứ Thanh diện áo dài với hình ảnh “rau má” - niềm tự hào của những người con xứ Thanh. (Ảnh: NVCC/laodong.vn)

Cũng theo Hoa hậu Đỗ Thị Hà, câu nói đó để nói về sự hy sinh thầm lặng của những người con Thanh Hoá trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc. Họ luôn mang trong mình sự cần cù, chịu thương chịu khó, luôn đứng vững giữa sự khó khăn, cằn cỗi của mảnh đất quê mà chuyển mình vươn dậy.

Cho dù câu nói trên có xuất phát từ đâu, do ai sáng tác nên, nhưng ý nghĩa, hàm ý tốt đẹp của nó là không thể chối cãi. Nó phản ánh thực trạng một thời gian rất khó khăn, vất vả nhưng cũng đã thể hiện được bản chất cần cù, chịu thương chịu khó và hết sức kiên cường của người dân Thanh Hóa.

Người Thanh Hóa có thể dùng liềm lấy rau má trên đường tàu để làm thực phẩm nhưng không hề phá hoại, mà thay vào đó, người dân xứ Thanh đã đóng góp rất nhiều sức người, sức của cho tiền tuyến. Từ đất liền đến những nơi hải đảo xa xôi như Trường Sa, đều có bóng dáng những người con Thanh Hóa đang chắc tay súng bảo vệ Tổ quốc. Vì vậy, xin đừng sử dụng bừa phứa, phản cảm và thiếu hiểu biết về câu nói trên để làm méo mó, sai lệch về người dân Thanh Hóa.

Quốc Huy
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: Tỉnh Thanh Hóa

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Doanh nghiệp dệt may phát huy sức sáng tạo của người lao động

Doanh nghiệp dệt may phát huy sức sáng tạo của người lao động

Đồng hành cùng người lao động nghiên cứu, cải tiến và ứng dụng các sáng kiến vào sản xuất, doanh nghiệp dệt may thu được nhiều lợi ích.
Câu lạc bộ Máu nóng Gia Lai: 7 năm làm cầu nối trao đi những

Câu lạc bộ Máu nóng Gia Lai: 7 năm làm cầu nối trao đi những 'giọt hồng' yêu thương

Hơn 7 năm qua, các thành viên của Câu lạc bộ Máu nóng Gia Lai không sao đếm xuể số bệnh nhân mình đã cho máu và đã hồi sinh sự sống cho bao người.
Giải pháp để ngành Công Thương tiến nhanh trên hành trình chuyển đổi số

Giải pháp để ngành Công Thương tiến nhanh trên hành trình chuyển đổi số

Diễn đàn chuyển đổi số ngành Công Thương 2024 đã tạo cơ hội để các doanh nghiệp chia sẻ thông tin, các giải pháp chuyển đổi số hiệu quả.
“Cấm” thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng: Có khả thi?

“Cấm” thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng: Có khả thi?

Mỗi năm Việt Nam có hơn 84.500 ca tử vong do hút thuốc chủ động, 18.800 ca tử vong do các bệnh bởi phơi nhiễm khói thuốc thụ động... là những con số nhức nhối!
Bộ Công Thương làm việc cùng Hội đồng ngũ cốc Hoa Kỳ về hợp tác phát triển nhiên liệu sinh học

Bộ Công Thương làm việc cùng Hội đồng ngũ cốc Hoa Kỳ về hợp tác phát triển nhiên liệu sinh học

Chiều 21/11, tại Bộ Công Thương, Vụ Thị trường trong nước có buổi làm việc cùng Hội đồng ngũ cốc Hoa Kỳ (USGC) về hợp tác phát triển nhiên liệu sinh học.

Tin cùng chuyên mục

Nhà giáo trong kỷ nguyên số cần biến thách thức thành cơ hội để ngành giáo dục vươn mình

Nhà giáo trong kỷ nguyên số cần biến thách thức thành cơ hội để ngành giáo dục vươn mình

Trong kỷ nguyên số, khoa học, công nghệ phát triển mạnh mẽ là thách thức nhưng cũng là cơ hội để nhà giáo nắm bắt, thúc đẩy ngành giáo dục vươn mình.
Trường Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ Công Thương Trung ương tổ chức Lễ kỷ niệm truyền thống 50 năm

Trường Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ Công Thương Trung ương tổ chức Lễ kỷ niệm truyền thống 50 năm

Sáng 20/11, Trường Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ Công Thương Trung ương tổ chức Lễ Kỷ niệm 50 năm ngày truyền thống nhà trường và mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam.
Gia Lai: Hỗ trợ cô giáo nghèo vượt qua gia cảnh khó khăn vươn lên trong cuộc sống

Gia Lai: Hỗ trợ cô giáo nghèo vượt qua gia cảnh khó khăn vươn lên trong cuộc sống

Vượt qua gia cảnh khó khăn, cô giáo Ksor H’Hiền (thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai) vẫn ngày ngày miệt mài làm tốt công việc chăm lo cho trẻ mầm mon.
Tiếp tục đề xuất giảm 2% thuế: Trợ lực

Tiếp tục đề xuất giảm 2% thuế: Trợ lực 'tiếp sức' cho doanh nghiệp, kích cầu nền kinh tế

Việc tiếp tục giảm 2% thuế sẽ giúp thúc đẩy đầu tư, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, giúp sản xuất - kinh doanh sớm phục hồi.
Bí quyết ‘cơ động’ của thầy Cường ‘động cơ’

Bí quyết ‘cơ động’ của thầy Cường ‘động cơ’

Bí quyết làm nên thành công của Chủ nhiệm Bộ môn Động cơ, Khoa Máy bay - Động cơ, Trường Sĩ quan Không quân là luôn cơ động, linh hoạt trong công việc.
Bộ Công Thương ban hành công điện về việc chủ động ứng phó với bão số 9 (bão Man-yi)

Bộ Công Thương ban hành công điện về việc chủ động ứng phó với bão số 9 (bão Man-yi)

Ngày 18/11, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã ký Công điện số 9307/CĐ-BCT về việc chủ động ứng phó với bão số 9 (bão Man-yi).
Từ thông điệp chống lãng phí của Tổng Bí thư suy ngẫm về việc xử lý thành công các dự án tồn đọng

Từ thông điệp chống lãng phí của Tổng Bí thư suy ngẫm về việc xử lý thành công các dự án tồn đọng

Thông điệp chống lãng phí của Tổng Bí thư Tô Lâm đã đặt ra nhiều vấn đề quan trọng, trong đó có việc xử lý các đại dự án thua lỗ, tồn đọng.
Tặng quà nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam: Tôn vinh thực sự hay áp lực hình thức?

Tặng quà nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam: Tôn vinh thực sự hay áp lực hình thức?

Những năm gần đây, vấn đề tặng quà nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam trở thành tâm điểm tranh luận về việc thế nào là tôn vinh đúng? Thế nào là tặng quà hợp lý?
Khu thương mại tự do Đà Nẵng: Đâu là lời giải cho "bài toán" thu hút đầu tư?

Khu thương mại tự do Đà Nẵng: Đâu là lời giải cho "bài toán" thu hút đầu tư?

Để thu hút đầu tư vào Khu thương mại tự do Đà Nẵng, theo các chuyên gia, cần tăng cường vai trò của cơ quan hải quan trong tạo thuận lợi thương mại.
TP. Hồ Chí Minh: Tiệm mì 0 đồng lan tỏa yêu thương của những chàng trai Hóc Môn

TP. Hồ Chí Minh: Tiệm mì 0 đồng lan tỏa yêu thương của những chàng trai Hóc Môn

Khởi đầu từ một ý tưởng nhỏ bé đầy ý nghĩa, nhóm những chàng trai Hóc Môn đã xây dựng tiệm mì 0 đồng, trao tặng những bữa ăn miễn phí đến với người khó khăn.
Trách nhiệm thi hành Thông tư quy định về quản lý, sử dụng vật liệu nổ công nghiệp, tiền chất thuốc nổ

Trách nhiệm thi hành Thông tư quy định về quản lý, sử dụng vật liệu nổ công nghiệp, tiền chất thuốc nổ

Bộ Công Thương vừa ban hành Thông tư quy định về quản lý, sử dụng vật liệu nổ công nghiệp, tiền chất thuốc nổ thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ Công Thương.
Giải ngân vốn đầu tư công bứt tốc cuối năm để về đích

Giải ngân vốn đầu tư công bứt tốc cuối năm để về đích

Giải ngân vốn đầu tư công cả nước hiện đạt 52,29% kế hoạch, thấp hơn cùng kỳ 2023 (56,74%) đặt ra cho các tháng cuối năm những thách thức không nhỏ.
Bộ Công Thương ban hành Thông tư về quản lý, sử dụng vật liệu nổ công nghiệp, tiền chất thuốc nổ

Bộ Công Thương ban hành Thông tư về quản lý, sử dụng vật liệu nổ công nghiệp, tiền chất thuốc nổ

Bộ Công Thương vừa ban hành Thông tư số 23/2024/TT-BCT ngày 7/11/2024 quy định về quản lý, sử dụng vật liệu nổ công nghiệp, tiền chất thuốc nổ.
Bộ Công Thương đề xuất nghiên cứu đầu mối quản lý về công nghiệp thực phẩm

Bộ Công Thương đề xuất nghiên cứu đầu mối quản lý về công nghiệp thực phẩm

Thứ trưởng Trương Thanh Hoài nhấn mạnh, Bộ Công Thương sẽ quản lý về sản xuất, lưu thông hàng hóa là thực phẩm... theo đúng chức năng, nhiệm vụ của Bộ.
Bộ Công Thương rà soát, đánh giá kết quả thực hiện lộ trình phối trộn nhiên liệu sinh học

Bộ Công Thương rà soát, đánh giá kết quả thực hiện lộ trình phối trộn nhiên liệu sinh học

Bộ Công Thương vừa có kết luận cuộc họp rà soát, đánh giá tình hình, kết quả thực hiện lộ trình phối trộn nhiên liệu sinh học theo Quyết định 53/2012/QĐ-TTg.
Cấm phân lô, bán nền có kiểm soát được thị trường bất động sản?

Cấm phân lô, bán nền có kiểm soát được thị trường bất động sản?

Các chuyên gia cho rằng trước mắt, việc cấm phân lô, bán nền sẽ khiến thị trường khan hiếm nguồn cung, nhưng sẽ ổn định về lâu dài.
Bộ Công Thương làm việc với Trung tâm Nhiên liệu Xanh Toàn cầu về phát triển nhiên liệu sinh học

Bộ Công Thương làm việc với Trung tâm Nhiên liệu Xanh Toàn cầu về phát triển nhiên liệu sinh học

Ngày 13/11, Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương) có buổi làm việc cùng Trung tâm Nhiên liệu Xanh Toàn cầu (GCGF) về phát triển nhiên liệu sinh học.
Bộ Công Thương kiểm tra công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại Hải Dương

Bộ Công Thương kiểm tra công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm tại Hải Dương

Ngày 13/11, Đoàn kiểm tra của Bộ Công Thương đã thực hiện kiểm tra công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm năm 2024 tại Hải Dương.
Đề xuất người bị sa thải không được trợ cấp thất nghiệp: Công nhân lớn tuổi thêm nỗi lo

Đề xuất người bị sa thải không được trợ cấp thất nghiệp: Công nhân lớn tuổi thêm nỗi lo

Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) đề xuất người lao động bị sa thải hoặc kỷ luật buộc thôi việc không được hưởng trợ cấp thất nghiệp, đang gây nhiều tranh luận.
Thủy điện Quảng Trị: Anh Nguyễn Trí Thức - Người lãnh đạo gương mẫu, tận tâm

Thủy điện Quảng Trị: Anh Nguyễn Trí Thức - Người lãnh đạo gương mẫu, tận tâm

Anh Nguyễn Trí Thức là lãnh đạo gương mẫu, luôn đi đầu trong việc đổi mới và nâng cao chất lượng công việc, là tấm gương sáng tại Công ty Thủy điện Quảng Trị.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động