Phát triển sinh kế cho đồng bào dân tộc, miền núi: Cần thay đổi cách làm

Bài 3: Hướng tới chuỗi giá trị toàn diện

Để ngành nghề thủ công mỹ nghệ phát triển cần bắt nguồn từ người dân. Họ phải sống tốt với cây luồng, cây vầu, khi đó mới đảm bảo được vùng nguyên liệu
Bài 2: Những nút thắt lớn và bài toán thiếu nguồn cung nguyên liệu Bài 1: Vì sao sống ở 'thủ phủ' luồng mà người dân vẫn không giàu?

Vẫn thiếu các tiêu chuẩn và hành lang pháp lý

Tre, trúc là một loại lâm sản ngoài gỗ, một bộ phận rất quan trọng của các hệ sinh thái rừng, nhất là rừng tự nhiên nhiệt đới. TS. Phan Văn Thắng - Trung tâm Nghiên cứu lâm sản ngoài gỗ, Viện Khoa học lâm nghiệp Việt Nam nhận định, cây tre không chỉ là cây “ATM”, nguồn thu nhập, sinh kế của người dân, góp phần xóa đói giảm nghèo cho vùng nông thôn miền núi, không chỉ giữ vị trí quan trọng về kinh tế mà cả về lĩnh vực văn hóa và môi trường.

Phát triển sinh kế cho đồng bào dân tộc, miền núi: Cần thay đổi cách làm
Phát triển sinh kế vùng đồng bào dân tộc thiểu số, cần hướng tới chuỗi giá trị toàn diện

Với vị trí rất quan trọng trong nền kinh tế, ngoài việc đầu tư cho nghiên cứu, phát triển vùng trồng, công nghệ chế biến tre trúc, như: Ấn Độ áp dụng công nghệ sinh học - nuôi cấy invitro để tre ra hoa sớm, lấy hạt phục vụ lai giống, cải thiện giống tre và phát triển công nghệ năng lượng từ tre; Trung Quốc phát triển công nghệ chế biến tre trúc tạo ra những sản phẩm thay thế gỗ và các sản phẩm được sản xuất từ vật liệu không thân thiện với môi trường phục vụ con người.

Ở Việt Nam, tổng diện tích tre vào khoảng hơn 1,4 triệu ha, trong đó có khoảng 220.600 ha rừng tre tự nhiên thuần loài, hơn 118.900 ha rừng tre trồng, hàng năm mang lại giá trị sản xuất hàng tỷ USD, trong đó, giá trị kim ngạch xuất khẩu một số năm gần đây vào khoảng 250 - 350 triệu USD.

Tuy nhiên, do khai thác, sử dụng rừng tre không bền vững, nhiều diện tích tre trong tự nhiên ngày càng trở nên cạn kiệt, do không có giống đạt chuẩn để gây trồng, nhiều diện tích tre gây trồng có năng suất thấp, đang bị suy thoái nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến nguồn cung nguyên liệu tre có chất lượng, đáp ứng yêu cầu cung cấp nguyên liệu cho ngành công nghiệp chế biến tre ở Việt Nam.

“Trên thế giới, nhiều nước đã đưa ra các quy định về tiêu chuẩn cây giống tre đem trồng. Điển hình ở Ấn Độ, Thái Lan đã quy định tiêu chuẩn cây giống tre đem trồng cho hơn 50 loài. Ở Việt Nam, trước đây chỉ có một số quy trình nhân giống có đưa ra tiêu chuẩn cây giống tre đem trồng. Nhưng từ khi có Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn, cho đến nay chưa có một Tiêu chuẩn quốc gia nào quy định về giống cây tre đạt chất lượng đem trồng”, TS. Phan Văn Thắng chia sẻ.

Về vấn đề này, ông Lê Đức Thịnh - Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, cả nước hiện có khoảng 251 doanh nghiệp ngoài nhà nước hoạt động sản xuất trong ngành tre, trong đó có khoảng 222 doanh nghiệp trực tiếp xuất khẩu. Trong giai đoạn từ năm 2017-2021, giá trị xuất khẩu sản phẩm từ tre bình quân đạt 83,3 triệu USD/năm.

Với quy mô thị trường toàn cầu sẽ đạt xấp xỉ 83 tỷ USD vào năm 2028, cùng tốc độ tăng trưởng hàng năm là 5,7% thị trường cho sản phẩm từ cây tre, đây được đánh giá là ngành hàng vô cùng tiềm năng cho nông nghiệp nước ta.

Mặc dù có diện tích trồng tre cùng với các giống tre chất lượng cao ngang bằng với các quốc gia trên thế giới nhưng hiện ngành tre Việt vẫn chưa thể phát huy hết tiềm năng của mình. Do đó, rất cần 1 tiêu chuẩn riêng và hành lang pháp lý để phát triển ngành tre Việt Nam.

Cần hướng chuỗi giá trị toàn diện

Ngành thủ công mỹ nghệ hiện xuất khẩu khoảng 3 tỷ USD mỗi năm. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang rất quyết liệt trong việc tiếp cận chuỗi giá trị, trong đó nguyên liệu là vấn đề đầu tiên. Tuy nhiên, để có được sự phát triển bền vững, ông Lê Bá Ngọc - Phó Chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam cho rằng, cần phải thay đổi cách tiếp cận. Ví dụ, việc cùng hợp tác giữa cơ quan nhà nước và doanh nghiệp trong việc xây dựng kế hoạch, cần phát huy vai trò liên kết trong chuỗi giá trị, trong đó, doanh nghiệp cần là nhân tố trong chuỗi giá trị.

Phát triển sinh kế cho đồng bào dân tộc, miền núi: Cần thay đổi cách làm
Ngành thủ công mỹ nghệ hiện xuất khẩu khoảng 3 tỷ USD mỗi năm

Bên cạnh đó, cần phải đáp ứng nhanh một số yêu cầu của thị trường quốc tế trong bối cảnh thị trường quốc tế thay đổi liên tục. Thời điểm hiện tại, thị trường quốc tế yêu cầu về nguồn gốc xuất xứ của vùng nguyên liệu, nhằm tránh tình trạng chúng ta phá rừng, khai thác bất hợp pháp. Đây là những yêu cầu rất chính đáng mà Chính phủ Việt Nam đang theo đuổi.

Tuy nhiên, yêu cầu thị trường đang thay đổi rất nhanh. Họ yêu cầu đến tháng 12 này nguyên liệu nếu không có nguồn gốc thì rất nhiều khách hàng sẽ dừng mua hàng tại Việt Nam. Do đó, rất cần sự đồng hành của các bộ, ngành, cơ quan nhanh chóng vào cuộc cùng với các doanh nghiệp để giải quyết vấn đề này. “Chúng ta cần 10 nghìn ha mây có chứng chỉ rừng, việc này cần làm ngay. Nếu quyết tâm thì chỉ mất khoảng 15 - 18 tháng là chúng ta có vùng nguyên liệu này”, ông Lê Bá Ngọc đề xuất.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Đỗ Quốc Thái - Chủ tịch HĐQT Công ty Bamboo King Vina cho hay, để thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành tre luồng nói chung, việc triển khai mô hình chuỗi giá trị tre, luồng toàn diện trong đó nhấn mạnh vào sự phối hợp chặt chẽ giữa bốn “nhà”, bao gồm nhà nông, nhà máy, nhà nghiên cứu và Nhà nước.

Trong đó, để mô hình chuỗi giá trị tre luồng toàn diện có thể hoạt động hiệu quả, vai trò của các cơ quan chức năng và chính quyền các cấp là rất quan trọng.

Với sự bao hàm tất cả các tác nhân chính trong ngành tre, luồng và kế hoạch hành động được phát triển chi tiết, bám sát vào thực trạng tre, luồng của các địa phương sẽ đóng góp vào sự phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội, góp phần xóa đói giảm nghèo, nâng cao thu nhập cho đồng bào dân tộc và góp phần tích cực trong bảo vệ môi trường.

Ông Trần Thanh Nam - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, thực trạng hiện nay nhiều nơi chưa xác định hết được vai trò, vị trí giá trị của cây tre. Bên cạnh đó, sự gắn kết giữa các doanh nghiệp với người trồng và doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu và tiêu thụ trong nước còn rời rạc chưa tập trung, đặc biệt là xây dựng các vùng nguyên liệu lớn phục vụ cho tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Do đó, bên cạnh xây dựng lại vùng nguyên liệu tre tập trung, việc xây dựng chuỗi giá trị là hết sức quan trọng, trong đó, nhấn mạnh vai trò của các doanh nghiệp.

“Người nông dân trồng tre đang bị áp lực vì có nhiều cây trồng khác có giá trị kinh tế cao. Nếu cây tre không có đầu ra tốt thì họ sẽ chuyển sang trồng cây khác. Do đó, doanh nghiệp phải tham gia cùng chính quyền địa phương để xây dựng vùng nguyên liệu lớn đảm bảo cho sản xuất, chế biến, đồng thời nâng cao đời sống của người dân”, ông Trần Thanh Nam nói.

Bên cạnh xây dựng lại vùng nguyên liệu tre tập trung, ông Trần Thanh Nam cho hay, hiện Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang đề xuất lên Bộ Nội vụ thành lập Hiệp hội Tre luồng Việt Nam. Đây sẽ là một trong những tiền đề và cơ sở đầu tiên gắn kết ngành tre Việt trong giai đoạn mới này.

Ngày 18/2/2011, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 11/2011/QĐ-TTg về chính sách khuyến khích phát triển ngành mây tre. Trong thời gian tới các đơn vị của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng sẽ đưa cây tre vào trong các kế hoạch, đề án để triển khai thực hiện Quyết định số 11/2011/QĐ-TTg.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ phối hợp với các địa phương, doanh nghiệp trong việc triển khai để đảm bảo hiệu quả, tạo chuyển biến thực sự với ngành mây tre và để cây tre mang lại giá trị thật trong đời sống hiện nay.

Phát triển sinh kế cho đồng bào dân tộc, miền núi: Cần thay đổi cách làm

Để ngành nghề thủ công thực sự phát triển thì cần bắt nguồn từ người dân

Lâm sản ngoài gỗ nói chung, hay các nguyên liệu tre, luồng, vầu,… nói riêng không chỉ là nguyên liệu đầu vào cho ngành sản xuất thủ công mỹ nghệ mà còn là nguồn nguyên liệu đặc sắc có thể sử dụng trong các công trình kiến trúc với ưu điểm về độ bền, kết cấu, có thể uốn cong.

Các chuyên gia nhận định, để ngành nghề thủ công thực sự phát triển thì cần bắt nguồn từ người dân. Vấn đề cốt lõi đó là họ phải sống tốt với cây luồng, cây vầu,… Cần nâng tầm giá trị cây trồng phục vụ cho ngành thủ công mỹ nghệ. Đây là vấn đề mà chúng ta cần phải đạt tới. Khi đó, mới có thể đảm bảo được an ninh vùng nguyên liệu.

Và để thu hẹp khoảng cách phát triển giữa đồng bào dân tộc thiểu số và các vùng khác, trong giai đoạn tới, các nhà nghiên cứu cho rằng, Việt Nam cần có những chính sách, chương trình, định hướng tiếp cận mới. Một trong số đó là hướng tiếp cận sản xuất theo chuỗi giá trị, tập trung vào sản phẩm của đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là nhóm các sản phẩm lâm sản ngoài gỗ.

Nguyễn Hạnh
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: đồng bào dân tộc

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

TP. Hồ Chí Minh: 198 doanh nghiệp nợ thuế 8.080 tỷ đồng, có nhiều "ông lớn" bất động sản

TP. Hồ Chí Minh: 198 doanh nghiệp nợ thuế 8.080 tỷ đồng, có nhiều "ông lớn" bất động sản

Tính đến 30/10, trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh có 198 doanh nghiệp nợ thuế, tổng số tiền là 8.080 tỷ đồng, đa phần là các "ông lớn" trong lĩnh vực bất động sản.
Chi tiết giá pháo hoa Z121 người dân có thể sử dụng trong dịp Tết

Chi tiết giá pháo hoa Z121 người dân có thể sử dụng trong dịp Tết

Thời điểm này, nhiều người quan tâm giá bán pháo hoa Z121 bao nhiêu và những loại pháo hoa nào được sử dụng dịp Tết 2024?
Thời tiết miền Bắc tuần tới sẽ diễn biến ra sao?

Thời tiết miền Bắc tuần tới sẽ diễn biến ra sao?

Dự báo thời tiết những ngày tới, miền Bắc sẽ tăng nhiệt, ban ngày có nắng, trời chỉ còn rét về đêm và sáng trong khi mưa lớn ở Trung bộ giảm dần.
Ông Phan Văn Bản - Chủ tịch Công đoàn Công Thương Việt Nam trúng cử Ủy viên Đoàn Chủ tịch Tổng LĐLĐVN

Ông Phan Văn Bản - Chủ tịch Công đoàn Công Thương Việt Nam trúng cử Ủy viên Đoàn Chủ tịch Tổng LĐLĐVN

Ông Phan Văn Bản - Chủ tịch Công đoàn Công Thương Việt Nam trúng cử Uỷ viên Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam khóa XIII, nhiệm kỳ 2023 - 2028.
Tiền thưởng Tết 2024 có phải chịu thuế thu nhập cá nhân hay không?

Tiền thưởng Tết 2024 có phải chịu thuế thu nhập cá nhân hay không?

Thời điểm cuối năm, bên cạnh niềm mong mỏi về số tiền thưởng Tết, không ít người lao động thắc mắc số tiền này có phải tính thuế thu nhập cá nhân hay không?

Tin cùng chuyên mục

Hà Nội: Thu hồi giấy phép kinh doanh vận tải của 6 đơn vị

Hà Nội: Thu hồi giấy phép kinh doanh vận tải của 6 đơn vị

Qua công tác rà soát, hàng loạt các đơn vị không kinh doanh vận tải trong giấy phép quy định đã bị Sở Giao thông vận tải Hà Nội thu hồi phù hiệu.
Hà Nội: Tạm ngừng dịch vụ gần 1.000 thuê bao di động vi phạm

Hà Nội: Tạm ngừng dịch vụ gần 1.000 thuê bao di động vi phạm

Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội đã đề nghị doanh nghiệp viễn thông tạm dừng cung cấp dịch vụ hai chiều với gần 1.000 số điện thoại vi phạm.
Trà sữa đất nung hot nhất mùa đông Hà Nội, khách xếp hàng cả tiếng để

Trà sữa đất nung hot nhất mùa đông Hà Nội, khách xếp hàng cả tiếng để 'đu trend'

Nhiều người ở Hà Nội sẵn sàng chờ 30 phút đến 1 tiếng để thưởng thức món trà sữa đất nung hot trên mạng xã hội.
Đề xuất lao động nữ được nghỉ hưu sớm so với lộ trình tuổi quy định

Đề xuất lao động nữ được nghỉ hưu sớm so với lộ trình tuổi quy định

Nêu ý kiến tại Đại hội, Công đoàn Dệt May Việt Nam đề xuất lao động nữ được nghỉ hưu sớm so với lộ trình tuổi quy định nhằm đảm bảo sức khỏe, an toàn lao động.
Bảo hiểm Xã hội Việt Nam tăng tốc hoàn thành các chỉ tiêu năm 2023

Bảo hiểm Xã hội Việt Nam tăng tốc hoàn thành các chỉ tiêu năm 2023

Ngành bảo hiểm xã hội Việt Nam đang tăng tốc hoàn thành các chỉ tiêu bao phủ chính sách năm 2023, nhất là bao phủ về bảo hiểm y tế.
COP28 đánh giá tiến trình thực hiện Thỏa thuận Paris

COP28 đánh giá tiến trình thực hiện Thỏa thuận Paris

Theo kế hoạch COP28 dự kiến công bố bản Đánh giá Toàn cầu đầu tiên về tiến trình thực hiện Thoả thuận Paris của cộng đồng quốc tế trong nỗ lực ứng phó với BĐKH.
TP. Hồ Chí Minh: 13 tuyến đường trung tâm bị cấm lưu thông trong 18 ngày

TP. Hồ Chí Minh: 13 tuyến đường trung tâm bị cấm lưu thông trong 18 ngày

13 tuyến đường ở trung tâm TP. Hồ Chí Minh bị cấm lưu thông trong 18 ngày để tổ chức diễn tập phòng cháy chữa cháy và cứu hộ cứu nạn.
Hà Nội chi 10 tỷ đồng thí điểm 2 tuyến đường dành cho xe đạp

Hà Nội chi 10 tỷ đồng thí điểm 2 tuyến đường dành cho xe đạp

Theo đề xuất của Sở Giao thông vận tải Hà Nội, 2 tuyến đường thí điểm dành cho xe đạp dọc sông Tô Lịch và quanh công viên Hòa Bình sẽ cần khoảng 10 tỷ đồng.
Thời tiết hôm nay 3/12/2023: Bắc Bộ trời rét, Trung Bộ tiếp tục mưa to

Thời tiết hôm nay 3/12/2023: Bắc Bộ trời rét, Trung Bộ tiếp tục mưa to

Dự báo thời tiết hôm nay 3/12/2023: Hà Nội trời tiếp tục rét; Bắc Bộ nhiệt độ phổ biến 15-19 độ; Trung Bộ hứng mưa vừa, có nơi mưa rất to và dông.
Dự báo thời tiết biển hôm nay 3/12/2023: Cảnh báo có sóng lớn và gió mạnh trên biển

Dự báo thời tiết biển hôm nay 3/12/2023: Cảnh báo có sóng lớn và gió mạnh trên biển

Thời tiết biển hôm nay 3/12, vùng biển từ Quảng Trị đến Thừa Thiên Huế có gió Đông Bắc mạnh cấp 6, giật cấp 7-8, sóng biển cao 3,0-5,0m, biển động
Dự báo thời tiết Hà Nội hôm nay 3/12/2023: Hà Nội tiếp tục rét và có mưa vài nơi

Dự báo thời tiết Hà Nội hôm nay 3/12/2023: Hà Nội tiếp tục rét và có mưa vài nơi

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia dự báo thời tiết Hà Nội hôm nay 3/12/2023, Hà Nội tiếp tục duy trì hình thái thời tiết có mưa vài nơi, trời rét.
Cải cách tiền lương cùng với tăng lương hưu, các khoản trợ cấp từ 1/7/2024

Cải cách tiền lương cùng với tăng lương hưu, các khoản trợ cấp từ 1/7/2024

Từ 1/7/2024 sẽ thực hiện cải cách tiền lương theo Nghị quyết số 27 của Trung ương; điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hàng tháng.
Từ ngày 3/12, đối tượng tham gia bảo hiểm y tế của nhóm ngân sách nhà nước đóng cần lưu ý gì?

Từ ngày 3/12, đối tượng tham gia bảo hiểm y tế của nhóm ngân sách nhà nước đóng cần lưu ý gì?

Từ ngày 3/12, sẽ sửa đổi, bổ sung nhiều mã đối tượng trên thẻ bảo hiểm y tế của nhóm do ngân sách nhà nước đóng.
Người dân sẽ được nghỉ thêm 2 ngày dịp Quốc khánh 2/9?

Người dân sẽ được nghỉ thêm 2 ngày dịp Quốc khánh 2/9?

Công đoàn Việt Nam kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét bổ sung thêm 2 ngày nghỉ trong dịp lễ Quốc khánh như hiện nay.
Tháng 12 có những trận mưa sao băng nào?

Tháng 12 có những trận mưa sao băng nào?

Theo Hội Thiên văn Hà Nội (HAS), tháng 12, bầu trời có nhiều sự kiện thiên văn nổi bật. Đáng chú ý là các trận mưa sao băng rực rỡ.
Giá vé tàu dịp Tết về Vinh tăng từ 10 – 20%

Giá vé tàu dịp Tết về Vinh tăng từ 10 – 20%

Giá vé tàu SE từ các tỉnh, thành phố về TP. Vinh dịp Tết Nguyên đán 2024 tăng hơn so với Tết năm 2023, nhưng đến nay đã được bán hết.
Những món ăn vặt không thể bỏ lỡ vào mùa đông Hà Nội

Những món ăn vặt không thể bỏ lỡ vào mùa đông Hà Nội

Là món ăn vặt được bán quanh năm nhưng bánh trôi tàu, bánh khoai, bánh chuối rán hay ốc luộc… lại đặc biệt được yêu thích mỗi dịp đông về.
Lá đu đủ tốt như thế nào và tác dụng của nó đối với sức khỏe?

Lá đu đủ tốt như thế nào và tác dụng của nó đối với sức khỏe?

Lá đu đủ cung cấp một nguồn vitamin phong phú như vitamin A, B, C, D, E và canxi tốt cho sức khỏe.
Vĩnh Long: Nhà vườn đứng ngồi không yên khi giá cam sành "xuống đáy"

Vĩnh Long: Nhà vườn đứng ngồi không yên khi giá cam sành "xuống đáy"

Cam sành ở Vĩnh Long - nơi có diện tích trồng cam lớn nhất vùng Đồng bằng sông Cửu Long - đang rớt giá thê thảm, thậm chí có lúc chỉ còn 1.500 đồng/kg.
Đi bộ hay chạy bộ - hoạt động nào tốt hơn?

Đi bộ hay chạy bộ - hoạt động nào tốt hơn?

“Đơn giản-Dễ thực hiện-Hiệu quả” là lý do khiến đi bộ, chạy bộ trở thành một trong những phương pháp tập thể dục phổ biến nhất trên thế giới.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động