Yêu cầu năng lượng cho kỷ nguyên vươn mình

Sau 5 năm thực hiện Nghị quyết 55/NQ-TW ngày 11/02/2020 của Bộ Chính trị đã đặt ra yêu cầu cần phải có một Nghị quyết mới của Đảng về đảm bảo an ninh năng lượng. Từ đó, Nghị quyết 70-NQ/TW ra đời thể hiện những chủ trương, chính sách đồng bộ, đột phá để đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia đáp ứng yêu cầu phát triển mới của đất nước.

Cần đặc biệt nhấn mạnh: Đây là vấn đề hệ trọng của đất nước ta trong 20 năm tới đây!

Thực tế cho thấy, ngành năng lượng đang đứng trước nhiều thách thức lớn trong bối cảnh tình hình quốc tế và trong nước có nhiều thay đổi nhanh chóng. Sự phát triển của khoa học, công nghệ và chuyển đổi số đã làm thay đổi mọi mặt đời sống xã hội. Cạnh tranh địa chính trị, xung đột vũ trang làm đứt gãy chuỗi cung ứng, gây rủi ro cho thị trường năng lượng toàn cầu.

Cùng với đó, các vấn đề về chuyển đổi “kép” xanh - số là xu thế phát triển mới; năng lượng tái tạo, năng lượng sạch phát triển mạnh mẽ. Chương trình chuyển đổi năng lượng công bằng (JETH) được nhiều nước tham gia, cam kết ủng hộ. Việc thực hiện cam kết quốc tế giảm phát thải khí nhà kính gặp nhiều khó khăn khi một số nước lớn thay đổi chính sách, làm giảm nguồn lực hỗ trợ quốc tế.

Ngoài ra, phát triển điện hạt nhân là yêu cầu cấp bách để đảm bảo nguồn điện sạch. Tuy nhiên, các dự án điện cần nguồn vốn rất lớn, trong khi việc huy động vốn còn nhiều khó khăn. Thiên tai, thời tiết cực đoan và biến đổi khí hậu tác động ngày càng nặng nề hơn đến an ninh năng lượng. Yêu cầu đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, nhất là có đủ điện phục vụ mục tiêu tăng trưởng hai con số trong kỷ nguyên mới ngày càng trở nên quan trọng và cấp bách.

Đặc biệt, nếu ngành năng lượng tiếp tục vận hành theo kịch bản thông thường như thời gian qua thì nguy cơ thiếu hụt năng lượng là hiện hữu.

Nghị quyết 70 đã đưa ra những chủ trương, chính sách, giải pháp căn cơ, đồng bộ cho việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Từ việc phát triển, bổ sung nguồn năng lượng, đặc biệt là dầu khí, điện đến đảm bảo hài hòa giữa mục tiêu tăng trưởng kinh tế và thực hiện cam kết quốc tế về mục tiêu Net Zero; tạo thị trường năng lượng, đẩy mạnh đầu tư cũng như huy động nguồn lực tài chính để phát triển năng lượng; thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo; quyết liệt triển khai dự án điện hạt nhân; đẩy mạnh thăm dò, khai thác nguồn năng lượng mới; tăng cường chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, đổi mới sáng tạo, tiết kiệm trong lĩnh vực năng lượng…đều được Nghị quyết 70 “vạch đường chỉ lối”.

Tính đúng đắn, cần thiết của Nghị quyết 70 là hết sức rõ ràng. Vấn đề đặt ra lúc này là cần được nhận thức đầy đủ, quán triệt sâu rộng để sớm lan tỏa, thực hiện thành công những mục tiêu lớn mà nghị quyết đặt ra.

Trong kỷ nguyên mới, muốn đột phá phát triển, tăng trưởng kinh tế, năng lượng phải đi trước một bước, phải là điểm tựa, là căn cứ điểm cho đất nước và kinh tế quốc gia.

Bên cạnh đó, một vấn đề cũng hết sức quan trọng là: Để đáp ứng yêu cầu của kỷ nguyên vươn mình, cần phải có chỉ đạo, lãnh đạo mới của Đảng về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia với tầm nhìn đến 2045. Muốn đạt được thành công, lịch sử phát triển đất nước đã chứng minh: Cần phải có sự lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng. Trong lĩnh vực năng lượng, Đảng lãnh đạo toàn diện; Nhà nước kiến tạo thể chế, chính sách đột phá; người dân và doanh nghiệp là trung tâm, động lực phát triển năng lượng quốc gia.

Cần phải bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, thực sự là nền tảng, là tiền đề quan trọng để phát triển đất nước, là bộ phận quan trọng của an ninh quốc gia.

Không để thiếu năng lượng trong bất kỳ tình huống nào; phát triển năng lượng cần được ưu tiên cao nhất để đáp ứng yêu cầu tăng trưởng GDP hai con số. Quy hoạch phát triển năng lượng quốc gia phải được lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện tập trung, thống nhất, đồng bộ, nghiêm túc, hiệu quả.

Bên cạnh đó, phát triển năng lượng phải phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, gắn với thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo đảm an ninh quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường và linh hoạt thực hiện cam kết quốc tế và giảm phát thải khí nhà kính.

Xây dựng thị trường năng lượng đồng bộ, cạnh tranh, minh bạch, đa dạng hóa hình thức sở hữu và phương thức kinh doanh, áp dụng giá thị trường đối với mọi loại hình năng lượng, xóa bỏ cơ chế bù giá chéo giữa các nhóm khách hàng. Khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi để các thành phần kinh tế, nhất là kinh tế tư nhân tham gia phát triển hạ tầng năng lượng.

Phát triển đồng bộ, hợp lý và đa dạng hóa các loại hình năng lượng; ưu tiên khai thác, sử dụng triệt để và hiệu quả các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới, năng lượng sạch; khai thác và sử dụng hợp lý các nguồn năng lượng hóa thạch trong nước, chú trọng bình ổn, điều tiết và đảm bảo dự trữ năng lượng quốc gia; ưu tiên phát triển điện hạt nhân, điện khí, có lộ trình giảm tỷ trọng điện than một cách hợp lý.

Cùng với đó, tạo đột phá về ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong tất cả các phân ngành để thúc đẩy phát triển nhanh, bền vững ngành năng lượng; từng bước làm chủ công nghệ hiện đại, tiến tới tự chủ sản xuất được phần lớn các thiết bị năng lượng…

Nghị quyết này một lần nữa cho thấy để hiểu rõ chủ trương, chính sách phát triển năng lượng của Việt Nam, cần phải tìm hiểu kỹ lưỡng và có thông tin đầy đủ, chính xác. Những nhận định lệch lạc về phát triển năng lượng ở Việt Nam, đặc biệt là điện gió, điện mặt trời, về thị trường điện, giá điện… sẽ chỉ như “thầy bói xem voi” nếu giữ những quan điểm định kiến, thiếu tính xây dựng.