Vì sao các dự án trọng điểm TP. Hồ Chí Minh chậm tiến độ?

Giải ngân đầu tư công chậm… kéo dài thời gian hoàn thành

Trong năm 2019, TP. Hồ Chí Minh triển khai thực hiện khoảng trên 70 dự án trọng điểm, hiện có 58 dự án đầu tư công trọng điểm trên địa bàn TP đã hoàn thành hoặc dự kiến đến tháng 9/2020 sẽ hoàn thành với tổng mức đầu tư khoảng 46.500 tỷ đồng.

Theo ghi nhận, thời gian qua việc triển khai thực hiện các dự án trọng điểm của TP. Hồ Chí Minh gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc, dẫn đến kéo dài thời gian hoàn thành. Đặc biệt, đối với các dự án đầu tư công, việc chậm giải ngân là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng tiến độ thực hiện.

Bí thư Thành ủy TP. Hồ Chí Minh - ông Nguyễn Thiện Nhân - cho hay, trong 6 tháng đầu năm 2019, tỷ lệ giải ngân của TP chỉ đạt 20% là quá thấp, nguy cơ không đạt chỉ tiêu cả năm. Trong đó, có nhiều quận có tỷ lệ giải ngân rất thấp như: Quận 1 (12%), Bình Thạnh (7%), Quận 5 (6,7%), Quận 9 (10%)… Quận 4 có tỷ lệ giải ngân cao nhất của TP cũng chỉ đạt 42%.

Lý giải về nguyên nhân chủ yếu ảnh hưởng đến kế hoạch giải ngân vốn trong 6 tháng đầu năm, UBND TP. Hồ Chí Minh cho rằng, các chủ đầu tư chưa quyết liệt đẩy nhanh thực hiện, giải ngân vốn vào thời điểm đầu năm do tâm lý chủ quan, tiến độ thực hiện các công trình bị gián đoạn do các đợt nghỉ lễ kéo dài….

Bên cạnh đó, việc bồi thường giải phóng mặt bằng của các đơn vị chủ đầu tư trên địa bàn TP còn thực hiện chậm, kéo dài, đôi khi chưa nhận được sự đồng thuận của người dân, người dân phản ứng quyết liệt và ít hợp tác trong quá trình thực hiện các bước bồi thường như: không cho thực hiện cắm mốc, kê khai thiệt hại, cung cấp giấy tờ pháp lý nhà, đất…

Cần thay đổi tư duy trong đầu tư công

Để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện các dự án trọng điểm, UBND TP. Hồ Chí Minh đã đề ra nhiều giải pháp. Cụ thể, các quận huyện, đơn vị liên quan cần thay đổi tư duy trong đề xuất, triển khai các dự án đầu tư công theo hướng xã hội hóa các hoạt động đầu tư.

Theo ước tính, các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm ở TP. Hồ Chí Minh cần nguồn vốn khoảng 22 tỷ USD. Nguồn ngân sách Nhà nước chỉ có thể đảm trách khoảng 1/3, số còn lại sẽ phải huy động từ các nguồn khác.

Do đó, trừ những dự án mà Nhà nước bắt buộc phải đứng ra đầu tư do tính chất quan trọng hay do quy định của pháp luật, còn lại cần xây dựng cơ chế để thu hút nhà đầu tư, doanh nghiệp (DN) và người dân thực hiện. TP không trực tiếp giữ vai trò là "nhà phát triển dự án" mà chỉ là "người kiến tạo" thông qua xây dựng chính sách thu hút đầu tư, lập quy hoạch, tạo lập quỹ đất, lựa chọn nhà đầu tư, giám sát triển khai đầu tư xây dựng.

Theo các chuyên gia kinh tế, bên cạnh sử dụng nguồn vốn ngân sách triển khai các dự án trọng điểm, việc TP. Hồ Chí Minh kêu gọi thêm nguồn vốn đầu tư trong xã hội là hoàn toàn hợp lý.

Theo UBND TP, đối với công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư sẽ ưu tiên chuyển các dự án đầu tư công sang đầu tư tư nhân. Ngoài ra, TP cũng đang đẩy nhanh việc rà soát chuyển đổi 26 nghìn ha đất nông nghiệp sang đất công nghiệp, dịch vụ.

Đặc biệt, nhằm tháo gỡ các dự án trọng điểm chậm triển khai, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh - ông Nguyễn Thành Phong - vừa kiến nghị Chính phủ sớm thông qua nghị quyết cho phép TP thực hiện cơ chế, quy trình đặc thù để rút ngắn thời gian bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và bàn giao mặt bằng dự án có thu hồi đất trên địa bàn.