VACOD: Từ vai trò kết nối đến động lực phát triển thị trường nội địa

Hiệp hội trong tâm thế đồng hành kiến tạo chính sách

Trong tiến trình phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, thương mại trong nước luôn được Đảng và Nhà nước xác định là “trụ đỡ của nền kinh tế”, là không gian để hàng Việt khẳng định vị thế và năng lực cạnh tranh. Bối cảnh hội nhập sâu rộng, cạnh tranh toàn cầu khốc liệt đang đặt ra yêu cầu cấp bách: thị trường nội địa không chỉ là nơi tiêu thụ mà phải trở thành động lực tự thân của tăng trưởng.

Chính trong dòng chảy ấy, Hiệp hội Phát triển Hàng tiêu dùng Việt Nam (VACOD) nổi lên như một cầu nối chính sách và là động lực thúc đẩy chuyển hóa mô hình tiêu dùng trong nước theo hướng hiện đại, nhân văn và bền vững. Phát biểu tại Diễn đàn Chính sách phát triển thương mại trong nước năm 2025 do Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước - Bộ Công Thương tổ chức chiều 28/10, bà Nguyễn Thị Thanh Hải, Phó Tổng Thư ký VACOD đã nêu rõ: “Chúng tôi không chỉ đại diện cho tiếng nói của doanh nghiệp, mà còn cùng Nhà nước đồng kiến tạo một môi trường thương mại lành mạnh, minh bạch và gắn kết với người tiêu dùng.”

Theo bà Hải, VACOD được thành lập trong giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ của nền kinh tế, khi xu hướng tiêu dùng Việt đang thay đổi nhanh chưa từng có. Người dân ngày càng hướng tới chất lượng, trải nghiệm, giá trị nhân văn và xuất xứ rõ ràng của sản phẩm. Vì thế, phát triển thị trường nội địa không thể chỉ dựa vào mở rộng quy mô tiêu thụ, mà phải dựa vào chuyển đổi văn hóa tiêu dùng, nơi doanh nghiệp, Nhà nước và người dân cùng chia sẻ trách nhiệm.

Trong hơn 15 năm hoạt động, VACOD đã khẳng định vai trò “trụ cột mềm” giữa khu vực doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước. Thông qua các chương trình như “Bữa sáng Doanh nhân thứ Bảy”, đối thoại chính sách và đào tạo năng lực quản trị cho hội viên, hiệp hội trở thành diễn đàn mở cho tiếng nói của cộng đồng doanh nghiệp Việt, nơi các đề xuất được lắng nghe, phản biện và chuyển hóa thành những chính sách gần gũi hơn với thực tiễn.

“Chúng tôi không chờ chính sách đến với doanh nghiệp; chúng tôi muốn đưa tiếng nói của doanh nghiệp đến với chính sách”, bà Nguyễn Thị Thanh Hải nhấn mạnh.

VACOD cũng không ngừng mở rộng mạng lưới hợp tác quốc tế: từ chương trình giao thương Việt - Nga, Việt - Hàn đến kết nối với cộng đồng doanh nghiệp ASEAN. Đó không chỉ là xúc tiến thương mại, mà là một cách xây dựng ‘thị trường trong nước mở rộng’, nơi sản phẩm Việt bước ra thế giới bằng chính năng lực của mình, chứ không bằng ưu đãi ngắn hạn.

Năm 2025 đánh dấu bước ngoặt quan trọng khi Chính phủ phê duyệt Quyết định số 2326/QĐ-TTg ngày 21/10/2025, ban hành Chiến lược phát triển thị trường bán lẻ Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, mục tiêu đến năm 2030 là tăng tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng bình quân 11 - 11,5%/năm, phát triển thương mại điện tử chiếm 20% doanh số, có ít nhất 45% doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia sàn thương mại điện tử.

Đáng chú ý, VACOD là một trong những tổ chức xã hội - nghề nghiệp đầu tiên được giao nhiệm vụ phối hợp triển khai Chiến lược này. Đây là sự ghi nhận vai trò của hiệp hội trong quá trình hỗ trợ doanh nghiệp, đồng thời khẳng định niềm tin của Chính phủ vào khu vực hiệp hội trong thực thi chính sách phát triển thị trường nội địa.

Bà Nguyễn Thị Thanh Hải chia sẻ: “Chúng tôi xác định trách nhiệm này không chỉ là vinh dự, mà là cam kết. VACOD sẽ không chỉ tuyên truyền phổ biến Chiến lược, mà sẽ cụ thể hóa thành các chương trình hành động hằng năm, tạo nên sự lan tỏa thực chất trong cộng đồng doanh nghiệp.”

Từ hàng Việt đến bản sắc tiêu dùng Việt

Hiệp hội đang xúc tiến việc xây dựng mạng lưới tư vấn và đào tạo chuyển đổi số cho các doanh nghiệp hội viên, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ - đối tượng chịu ảnh hưởng mạnh nhất của xu hướng tiêu dùng mới. Đồng thời, VACOD sẽ phối hợp với Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam, Hiệp hội Thương mại điện tử và Hiệp hội Dịch vụ logistics Việt Nam để hình thành chuỗi liên kết dọc giữa sản xuất - phân phối - tiêu dùng. Mô hình liên kết này, theo bà Hải, sẽ giúp hình thành “nền thương mại nội địa tự cường, bền vững, cân bằng giữa giá trị kinh tế và xã hội”, đúng tinh thần của Chiến lược phát triển thị trường bán lẻ 2030.

VACOD cũng đề xuất Chính phủ tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý cho các mô hình bán lẻ hiện đại, khuyến khích thương mại điện tử xanh, đồng thời ban hành các gói hỗ trợ thuế, tín dụng ưu đãi cho doanh nghiệp Việt sản xuất hàng tiêu dùng bền vững. “Nếu có chính sách phù hợp, khu vực doanh nghiệp nội hoàn toàn có thể chiếm lĩnh tới 80% thị phần hàng tiêu dùng nội địa, đây là một con số khả thi và đáng tin cậy”, bà Hải khẳng định.

Ở góc nhìn sâu hơn, VACOD không chỉ nói về kinh tế, mà đang nói về một bản sắc tiêu dùng Việt mới: văn minh, hiện đại, nhân văn và tự tôn. Vì thế, mọi chương trình của Hiệp hội, từ xúc tiến thương mại đến truyền thông cộng đồng đều gắn liền với triết lý “phát triển thị trường bằng niềm tin”. Bà Hải cho rằng: “Niềm tin tiêu dùng là nguồn vốn xã hội quý giá nhất. Khi người dân tin tưởng hàng Việt, chính là lúc thương hiệu Việt được định vị bằng giá trị thật.”

VACOD đặt mục tiêu, trong 5 năm tới, sẽ hình thành mạng lưới doanh nghiệp hàng tiêu dùng Việt bản địa có năng lực cạnh tranh quốc tế, dựa trên ba trụ cột: chất lượng sản phẩm, năng lực thương hiệu và tính bền vững trong chuỗi cung ứng. Hiệp hội cũng đang thúc đẩy chương trình “Hàng Việt Nam đi cùng người Việt Nam”, kết nối với hệ thống bán lẻ hiện đại, thương mại điện tử và du lịch nội địa để hàng Việt không chỉ hiện diện trên kệ, mà còn trong trải nghiệm sống hằng ngày của người tiêu dùng.

“Thị trường trong nước chính là bệ phóng cho thương hiệu Việt. Nếu làm tốt ở đây, hàng Việt sẽ không còn là ‘lựa chọn thay thế’ mà trở thành ‘lựa chọn tự nhiên’ của người tiêu dùng”, bà Nguyễn Thị Thanh Hải nhấn mạnh.

Với những bước đi bài bản, tầm nhìn dài hạn và tinh thần kiến tạo, VACOD đang dần trở thành một thiết chế chính sách mềm, đồng hành cùng Bộ Công Thương trong công cuộc phát triển thương mại nội địa. Từ góc nhìn của doanh nghiệp, hiệp hội đã chứng minh rằng: muốn phát triển thị trường trong nước, cần khơi dậy niềm tin của người Việt - niềm tin vào sản phẩm Việt và doanh nhân Việt.