Từ vụ 4 chai rượu, chuyến bay giải cứu nghĩ về điều đảng viên không được làm thứ 15

Hành vi đưa, nhận hối lộ trá hình ẩn sau những món quà tặng đắt tiền. - Ảnh: Vietnamnet

Theo Bản án vụ án chuyến bay giải cứu vừa được TAND thành phố Hà Nội tuyên, có 21 bị cáo bị kết án tội nhận hối lộ. Điều đáng nói, trong quá trình xét xử phần lớn những bị cáo này đều khai không biết hành vi của mình là nhận hối lộ vì nghĩ những khoản tiền được doanh nghiệp biếu tặng đơn thuần chỉ là quà cảm ơn.

Hay như ngay giữa phiên tòa, để phản biện lại ý kiến của bị cáo Hoàng Văn Hưng bị cáo Nguyễn Anh Tuấn - nguyên Phó Giám đốc Công an Hà Nội vô tư cho biết: "Anh em mình cũng đã từng được biếu hàng trăm, hàng nghìn chai rượu, chưa ai bỏ rượu vào cặp kỹ thuật số mang đi biếu mình cả. Ngược lại mình cũng đi cho, đi biếu người khác hàng trăm chai rượu cũng chưa bao giờ có người nào bỏ rượu vào trong cặp số để mang đi cả”.

Qua đó có thể thấy, dường như họ coi việc tặng quà, nhận quà là chuyện bình thường, phổ biến.

Hiện nay việc tặng quà đã bị lợi dụng, biến tướng trở thành việc biếu xén, mua chuộc, làm quen cán bộ, công chức nhằm phục vụ ý đồ của nhiều người, nhiều cơ quan hay nói cách khác là một hình thức hối lộ, nhận hối trá hình.

Hàng loạt các vụ đại án lớn thời gian qua đã được phát hiện, nhiều lãnh đạo, quan chức đã được “lại quả” thông qua việc nhận quà tặng là tiền, nhà, xe và những tài sản có giá trị lớn vào những dịp lễ, tết… không phải là hiếm.

Điển hình và vụ đại án Việt Á, để trúng các gói thầu cung cấp vật tư, sinh phẩm, kít xét nghiệm phục vụ công tác phòng chống COVID-19 cho các cơ sở y tế, bệnh viện nhiều tỉnh thành, với giá trị hàng nghìn tỷ đồng, Phan Quốc Việt - Tổng giám đốc Công ty Cổ phần công nghệ Việt Á đã chỉ đạo nhân viên công ty chi tới gần 800 tỷ đồng “lại quả” cho lãnh đạo các cơ sở y tế.

Hay vụ án Mobifone mua AVG, sau khi thanh toán 95% giá trị hợp đồng cho AVG, Phạm Nhật Vũ đã đến nhà riêng của cựu Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Bắc Son để đưa 3 triệu USD. Ngoài ra, vào dịp lễ, tết, ông Son còn nhận của Cao Duy Hải, nguyên Tổng Giám đốc Mobifone số tiền 200 triệu đồng và nhận của Lê Nam Trà, nguyên Chủ tịch HĐTV Mobifone 200 ngàn USD...

Tuy nhiên, thực tế những hành vi như biếu xén, tặng quà, nhận quà “đi đêm” có sự tham gia của người có chức vụ quyền hạn rất khó phát hiện, và việc chứng minh việc biếu xén, nhận quà là hành vi hối lộ lại càng khó hơn.

Báo cáo kết quả phòng, chống tham nhũng của Chính phủ cho hay trong năm 2022 chỉ có bảy trường hợp nộp lại quà tặng với số tiền 135,3 triệu đồng.

Về pháp lý hiện nay, việc tặng, nhận quà đã được Luật phòng chống tham nhũng, Luật Thanh tra… quy định khá rõ. Cụ thể, người có chức vụ, quyền hạn không được trực tiếp hoặc gián tiếp nhận quà tặng dưới mọi hình thức của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có liên quan đến công việc do mình giải quyết hoặc thuộc phạm vi quản lý của mình.

Ngày 25/10/2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Quy định số 37-QĐ/TW về những điều đảng viên không được làm. Theo đó, quy định số 37-QĐ/TW nêu rõ 19 điều đảng viên không được làm và điều thứ 15 qui định rõ: "Đảng viên không được tặng, nhận quà dưới mọi hình thức để tác động đến tổ chức, người có trách nhiệm dẫn đến việc quyết định sai, có lợi riêng cho bản thân hoặc cá nhân, tổ chức, cơ quan, doanh nghiệp".

Nhưng qua nhiều vụ đại án có thể thấy, trước hết là hành vi đưa, nhận hối lộ thường biểu hiện tinh vi, trá hình, diễn ra kín đáo nên rất khó có người nhìn thấy, phát hiện để tố cáo, tố giác, xử lý. Thêm nữa là việc thực hiện quy định nhận quà tặng của một bộ phận cán bộ, Đảng viên chưa nghiêm.

Vì vậy, liệu có còn nhiều tội phạm tham nhũng, hối lộ vẫn ẩn mình sau những món quà tặng trị giá hàng chục tỷ đồng chưa bị phát hiện nữa không?