Từ than đá đến khí đốt: Châu Âu ứng phó với khủng hoảng năng lượng

Vào tháng 11 năm ngoái, Vương quốc Anh, cùng với đối tác chủ chốt Italy, đã tổ chức Hội nghị thượng đỉnh khí hậu COP26, một sự kiện được nhiều người tin là cơ hội cuối cùng tốt nhất thế giới để kiểm soát sự thay đổi khí hậu.

Một kết quả chính của hội nghị thượng đỉnh là hàng chục quốc gia cam kết chấm dứt nạn phá rừng, kiềm chế CO2 và khí thải metan và cũng ngăn chặn đầu tư công vào năng lượng than. Cụ thể liên quan đến than, tổng cộng 46 quốc gia đã ký Tuyên bố chuyển đổi năng lượng toàn cầu, hứa hẹn sẽ tăng tốc chuyển đổi từ việc sản xuất năng lượng than không suy giảm, và ngừng cấp giấy phép mới cho các dự án sản xuất điện nhiệt mới không suy giảm.

Nhưng chưa đầy một năm sau, các nước phát triển hiện đang tranh giành để tiếp tục tạo ra năng lượng dựa trên than sau cuộc khủng hoảng Ukraine đã gây ra một cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu.

Theo một báo cáo của Tổ chức nghiên cứu quan sát viên, sự gián đoạn cung cấp năng lượng được kích hoạt bởi cuộc chiến Ukraine đã đưa giá khí đốt tự nhiên hóa lỏng LNG trở nên cao hơn nữa là lựa chọn duy nhất và giá cả phải chăng ở phần lớn châu Âu, bao gồm cả các thị trường khó khăn ở Tây Âu và Bắc Mỹ có chính sách rõ ràng để loại bỏ than.

Theo Tờ Bưu điện Washington, các mỏ than và các nhà máy điện đã đóng cửa 10 năm trước đã bắt đầu được sửa chữa ở Đức. Quốc gia này dự kiến ​​sẽ đốt ít nhất 100.000 tấn than mỗi tháng vào mùa đông. Đó là một bước ngoặt lớn khi xem xét rằng mục tiêu của Đức là loại bỏ tất cả các điện do than tạo ra vào năm 2038. Các quốc gia châu Âu khác như Áo, Ba Lan, Hà Lan và Hy Lạp cũng đã bắt đầu khởi động lại các nhà máy than.

Trong khi đó, nhập khẩu than của Trung Quốc đã tăng lên, tăng 24% hàng tháng trong tháng 7 khi các nhà sản xuất điện tăng mua để cung cấp nhu cầu điện mùa hè cao điểm. Trung Quốc có số lượng nhà máy điện than hoạt động lớn nhất với 3.037 trong khi Đức, nền kinh tế lớn nhất ở EU có 63.

Tình hình đã dẫn đến việc tiêu thụ than toàn cầu tăng vọt có thể đạt đến mức đã thấy trong một thập kỷ, mặc dù sẽ có giới hạn tăng trưởng khi xem xét đầu tư vào bất kỳ nhà máy chạy bằng than mới nào đã bị đình trệ. Nhưng điều đó chỉ làm cho thị trường than chặt hơn, đẩy nguồn năng lượng vào một loại vượt trội. Than nhiệt, giống được sử dụng để tạo ra năng lượng, đã tăng giá 170% kể từ cuối năm 2021, hầu hết những lợi ích đó đã đạt được sau cuộc chiến Ukraine. Đức là một trong những nước khó khăn nhất bởi cuộc khủng hoảng năng lượng ngày càng tăng.

Trong nhiều thập kỷ, các chính phủ ở Berlin đã theo đuổi chính sách tối đa hóa sự phụ thuộc của đất nước vào dầu khí Nga, và gần như hoàn toàn bỏ năng lượng hạt nhân với hai lò phản ứng chức năng cuối cùng được tắt vào năm 2022. Do đó, Đức đã trở nên phụ thuộc nhiều vào khí đốt tự nhiên, với nhiên liệu chiếm 25% tổng mức tiêu thụ năng lượng chính của đất nước. Mặc dù Đức có nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên đáng kể của riêng mình, nhưng phải nhập khẩu 97% khí đốt chủ yếu từ Nga, Hà Lan và Na Uy.

Trong trường hợp xấu nhất trong đó Nga dừng tất cả xuất khẩu đường ống, nhà kinh tế trưởng châu Âu của Goldman Sachs Sven Jari Stehn và nhóm nghiên cứu cho biết tăng trưởng GDP của khu vực Euro có thể sẽ giảm 2,2pp vào năm 2022, với những tác động khá lớn ở Đức (-3,4pp ) và Ý (-2.6pp). Khí tự nhiên là rẻ và đáng tin cậy, chỉ tạo ra một nửa lượng khí thải như than, và là một đầu vào quan trọng trong nhiều lĩnh vực.

Ở Đức, 44% khí được sử dụng để sưởi ấm các tòa nhà vào năm 2020, trong khi các quy trình công nghiệp tiêu thụ 28%. Gas là nguyên liệu tốt nhất và rẻ nhất để sản xuất phân bón nitơ tổng hợp, trong đó Đức là nhà cung cấp quan trọng. Gas cũng được sử dụng trong quá trình tinh chế, sản xuất hóa chất và nhiều loại sản xuất khác. Tất cả những điều này đều khó khăn-nếu không phải là không thể-để hoàn toàn thay thế bằng năng lượng xanh bất cứ lúc nào sớm.

Với một cuộc khủng hoảng năng lượng thảm khốc đang diễn ra, Đức sẽ tham gia vào nhóm các quốc gia xét lại các mục tiêu khí hậu của họ bằng cách tăng sử dụng than, đã vượt qua gió để trở thành đầu vào lớn nhất để sản xuất điện trên toàn cầu vào năm 2021. Để đốt cháy than non trong các nhà máy điện - được coi là một trong những nhiên liệu hóa thạch bẩn nhất và được chiết xuất trong các mỏ hố mở rộng lớn rải rác vùng nông thôn Đức.