Thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm có trọng tâm, trọng điểm

Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng phát biểu khai mạc Hội thảo

Chủ động với công tác an toàn thực phẩm

Phát biểu khai mạc tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng cho biết, Bộ Công Thương là một trong ba cơ quan được Chính phủ giao triển khai công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm (ATTP). Thời gian qua, Bộ Công Thương đã quyết liệt triển khai đồng bộ với nhiều giải pháp các nhiệm vụ quản lý nhà nước để hỗ trợ cho các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thực phẩm khẳng định thương hiệu cũng như góp phần xây dựng, phát triển thị trường thực phẩm an toàn. Đồng thời, Bộ cũng đã và đang rất tích cực trong việc triển khai các chính sách hỗ trợ các đối tượng thuộc phạm vi quản lý nhằm đảm bảo công tác ATTP vì quyền lợi người tiêu dùng.

“Bộ Công Thương đã chủ động, tích cực phối hợp với các Bộ/ ngành thực hiện chương trình phối hợp giữa Chính phủ và Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam về tuyên truyền, vận động, giám sát bảo đảm an toàn thực phẩm; Chương trình phối hợp giữa Chính phủ với Hội nông dân Việt Nam, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam về tuyên truyền, vận động sản xuất, kinh doanh nông sản thực phẩm an toàn về sức khoẻ cộng đồng” - Thứ trưởng Cao Quốc Hưng nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, Bộ cũng đã hỗ trợ các địa phương xây dựng mô hình thí điểm chợ an toàn thực phẩm và hỗ trợ các doanh nghiệp xây dựng mô hình các cơ sở thực phẩm kinh doanh thực phẩm an toàn; đẩy mạnh công tác kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm. “Tuy nhiên, tại một số địa phương, tình trạng vi phạm pháp luật về ATTP còn khá phổ biến; sử dụng chất cấm trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm vẫn diễn ra. Theo đó, một lượng lớn thực phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ, thực phẩm nhập lậu, thực phẩm giả, thực phẩm kém chất lượng, không bảo đảm an toàn vẫn lưu thông trên thị trường” - Thứ trưởng cảnh báo.

Tổng hợp từ báo cáo của các Cục Quản lý thị trường (QLTT) các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cho thấy, trong 5 tháng năm 2019 lực lượng QLTT cả nước đã kiểm tra 3.256 vụ, xử lý 2.103 vụ việc vi phạm về an toàn thực phẩm, xử phạt vi phạm hành chính hơn 6,1 tỷ đồng, trị giá tang vật thu giữ hơn 9,6 tỷ đồng.

Đại diện Tổng cục QLTT bà Phạm Thị Vĩnh Hà cho biết thêm, các hành vi vi phạm chủ yếu là vi phạm về điều kiện ATTP, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng quá hạn sử dụng, hàng hoá không rõ nguồn gốc xuất xứ; vận chuyển, buôn bán gia súc, gia cầm bị bệnh hoặc không rõ nguồn gốc; vi phạm về nhãn mác hàng hóa, đặc biệt là tình trạng làm giả nhãn mác hàng hóa của các doanh nghiệp có thương hiệu mạnh gây ảnh hưởng đến uy tín, doanh thu của doanh nghiệp và thiệt hại cho người tiêu dùng. Những nơi thường xảy ra các vụ vi phạm lớn chủ yếu tập trung ở địa bàn thành phố và vùng phụ cận nơi tập trung đông dân cư, nhu cầu về thực phẩm lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh; các cửa khẩu nơi tập trung hoạt động xuất nhập khẩu hàng thực phẩm đông lạnh như Móng Cái, Lạng Sơn, Lào Cai; các cảng biển, cảng sông như Hải Phòng, Cát Lái...

Thực phẩm sạch phải được kiểm soát theo chuỗi

Để bảo đảm chất lượng ATTP thì tất cả các khâu trong chuỗi bảo đảm chất lượng thực phẩm (từ khâu nuôi trồng, đánh bắt, đến sản xuất, chế biến, bảo quản, vận chuyển, kinh doanh, sử dụng) đều phải đạt vệ sinh và an toàn. Nếu bất kỳ khâu nào không đạt yêu cầu thì mất ATTP đều có thể xảy ra.

Theo bà Lê Việt Nga - Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương đã giao Vụ Thị trường trong nước đầu mối, phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai các cơ chế chính sách, chương trình hỗ trợ các đối tượng kinh doanh thực phẩm thuộc phạm vi quản lý.

Bà Lê Việt Nga - Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước phát biểu tại Hội thảo

Cụ thể, thực hiện tư vấn hỗ trợ các địa phương và doanh nghiệp xây dựng mô hình thí điểm chợ bảo đảm ATTP và mô hình chuỗi cửa hàng, cơ sở bảo đảm ATTP ngành Công Thương. Mục tiêu của hoạt động là khuyến khích và hướng dẫn các chợ, cơ sở kinh doanh thực phẩm áp dụng các phương thức quản lý tiên tiến, các quy định phù hợp với quy định của pháp luật và bảo đảm ATTP trong kinh doanh như HACCP, ISO, tiêu chuẩn Việt Nam. Trong thời gian vừa qua, Bộ Công Thương đã hướng dẫn, phối hợp xây dựng mô hình thí điểm chợ bảo đảm ATTP tại 55 địa phương và 13 mô hình chuỗi cửa hàng kinh doanh bảo đảm an toàn thực phẩm đạt tiêu chuẩn HACCP, ISO 22000:2005 đối với siêu thị tổng hợp, cửa hàng sữa, cửa hàng bánh ngọt. Trong năm 2019, Bộ Công Thương phấn đấu hoàn thành mục tiêu 100% các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có mô hình chợ bảo đảm ATTP.

“Sau khi được Bộ Công Thương hỗ trợ triển khai mô hình thí điểm chợ ATTP, một số địa phương đã quan tâm bố trí ngân sách địa phương để triển khai nhân rộng mô hình, tiêu biểu như Thanh Hóa (đã nhân rộng 02 mô hình và hỗ trợ 35 chợ hoàn thành để công bố chợ đạt chuẩn TCVN 11856:2017 – Chợ Kinh doanh thực phẩm), Ninh Bình (nhân rộng 03 mô hình), Hòa Bình (đã nhân rộng 05 mô hình), Tiền Giang (đã nhân rộng 02 mô hình), Bà rịa – Vũng Tàu (đã nhân rộng 03 mô hình), TP Hồ Chí Minh (năm 2019 cũng đã lựa chọn mỗi huyện 01 chợ để nhân rộng mô hình)”- bà Lê Việt Nga thông tin.

Từ thực tế địa phương, ông Lữ Minh Thư- Phó giám đốc Sở Công Thương Thanh Hóa chia sẻ, cùng với sự quyết tâm của Sở Công Thương cùng sự vào cuộc của các cấp, các ngành, đến hết năm 2018, trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá đã có 35 chợ được đánh giá đạt các tiêu chí chợ kinh doanh thực phẩm theo TCVN 11856:2017, hoàn thành công bố hợp chuẩn theo quy định, với mức kinh phí hỗ trợ từ ngân sách tỉnh là 11,5 tỷ đồng. “Từ đó, Thanh Hoá trở thành tỉnh có số lượng chợ được công bố hợp chuẩn chợ kinh doanh thực phẩm cao nhất trong cả nước”- ông Lữ Minh Thư bày tỏ.

Kết quả, trong 6 tháng đầu năm 2019, trên địa bàn Thanh Hóa đã có 31 chợ hoàn thành công bố hợp chuẩn chợ kinh doanh thực phẩm theo quy định. Nâng tổng số chợ đạt chuẩn chợ kinh doanh thực phẩm theo TCVN 11856:2017 trên địa bàn tỉnh lên 66 chợ.

Còn theo chia sẻ của ông Trần Quốc Việt - Giám đốc khu vực miền Bắc Liên hiệp HTX Thương mại TP. Hồ Chí Minh (Saigon Co.op), các sản phẩm được chứng nhận chuỗi thực phẩm được kiểm soát tốt từ sản xuất đến lưu thông, đảm bảo truy xuất nguồn gốc, không tồn dư hóa chất cấm sử dụng, hóa chất ngoài danh mục được phép sử dụng. Quan trọng hơn, những hàng hóa đạt tiêu chuẩn xuất khẩu quốc tế của các nhà cung cấp Việt Nam sẽ được Saigon Co.op thiết lập lộ trình cụ thể để từng bước xâm nhập thị trường bán lẻ khu vực.

Đưa ra những yêu cầu, ông Trần Quốc Việt cho hay, giai đoạn đầu Saigon Co.op xây dựng các yêu cầu tăng cường về kỹ thuật cho 25 nhóm rau, củ, quả và và các tiêu chí đánh giá chọn lọc nhà cung ứng gồm hơn 200 tiêu chí tiên quyết bắt buộc và các điều kiện khuyến khích cải tiến giúp nhà cung cấp kiểm soát từ khâu trồng trọt đến sơ chế, bảo quản và vận chuyển.

Đồng thời, cũng đưa ra các yêu cầu quy định về phương tiện, nhiệt độ, cách thức chất xếp, bảo quản…. khi nhà cung cấp vận chuyển hàng hóa đến các điểm phân phối của siêu thị.

Tăng cường giám sát, kiểm tra, thanh tra về ATTP

Nhằm đảm bảo công tác ATTP của ngành Công Thương trong thời gian tới, Thứ trưởng Cao Quốc Hưng chỉ đạo, cần tập trung triển khai hoạt động thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm có trọng tâm, trọng điểm; đánh giá trách nhiệm đơn vị, cá nhân trong thực hiện quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý các trường hợp vi phạm về ATTP. “Trên cơ sở đó các đơn vị trong ngành Công Thương tiếp tục triển khai đầy đủ các chính sách pháp luật của Nhà nước về ATTP, các chương trình hỗ trợ, thúc đẩy các đơn vị kinh doanh thực phẩm an toàn để cung cấp cho thị trường”- Thứ trưởng lưu ý.

Đại diện các doanh nghiệp và khách mời trao đổi bên lề Hội thảo

Đại diện Tổng cục QLTT cũng đưa giải pháp, cụ thể chỉ đạo lực lượng QLTT cả nước làm tốt công tác dự báo tình hình, theo dõi sát diễn biến của thị trường, phối hợp với các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm việc vận chuyển, kinh doanh thực phẩm giả, không rõ nguồn gốc đối với tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh các mặt hàng thực phẩm, tập trung vào một số mặt hàng như: rượu, hương liệu, chất phụ gia, chất hỗ trợ chế biến; ngăn chặn gia cầm, thịt gia súc gia cầm và phụ phẩm nhập lậu, không rõ nguồn gốc và các hành vi vi phạm trong hoạt động kinh doanh thương mại điện tử và bán hàng đa cấp. “Bên cạnh đó, QLTT cũng rà soát, tổng hợp các vướng mắc tại các văn bản quy phạm pháp luật về ATTP để kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung nhằm nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, xử lý vi phạm về ATTP của lực lượng QLTT”- Tổng cục QLTT đề xuất.

Bên cạnh đó, Tổng cục QLTT cũng tăng cường công tác hướng dẫn, tuyên truyền pháp luật cho tổ chức, cá nhân kinh doanh về tác hại của việc kinh doanh và sử dụng thực phẩm không đảm bảo vệ sinh ATTP. Nâng cao ý thức chấp hành pháp luật và tự bảo vệ quyền lợi chính đáng của các tổ chức, cá nhân kinh doanh không vì lợi ích cá nhân trước mắt mà gây hại cho người dân và cả nền kinh tế. Thông qua các phương tiện truyền thông kịp thời đưa tin tình hình kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm, biểu dương các tổ chức, cá nhân thực hiện tốt các quy định của luật pháp cũng như phê phán nghiêm khắc các hành vi vi phạm pháp luật.

Về trách nhiệm của doanh nghiệp đối với người tiêu dùng trong lĩnh vực ATTP, ông Trịnh Anh Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng - Bộ Công Thương cho biết, doanh nghiệp cần có trách nhiệm cung cấp thông tin, cung cấp bằng chứng giao dịch, bảo vệ thông tin, trách nhiệm bên thứ ba, bồi thường thiệt hại, giải quyết khiếu nại.

Đồng tình với quan điểm trên, bà Lê Việt Nga đề nghị, các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thực phẩm cần nâng cao tính tự chủ trong sản xuất, kinh doanh, chịu trách nhiệm về hoạt động sản xuất, kinh doanh của chính doanh nghiệp mình, đồng thời cũng phải thực hiện các hoạt động truyền thông, Marketing, xây dựng thương hiệu nhằm khẳng định sự uy tín của sản phẩm và phát triển thị trường một cách bền vững.