Thái Nguyên đầu tư hạ tầng chợ: Mở lối giao thương đồng bào vùng cao

Chợ vùng cao nối dài sinh kế đồng bào miền núi

Từ nhiều năm nay, Tràng Xá, một xã vùng cao nơi sinh sống của nhiều đồng bào các dân tộc anh em Kinh, Mông, Tày, Nùng, Dao. Một vùng đất giàu sản vật nhưng lại từng bị bó hẹp bởi điều kiện giao thương khó khăn. Trước năm 2014, nông sản nhiều khi không tìm được đầu ra thuận lợi, bà con phải gùi hàng sang xã khác hoặc bày bán ngay bên đường, vừa vất vả, vừa tiềm ẩn rủi ro mất an toàn giao thông.

Bởi vậy, sự xuất hiện của chợ Liên Minh, được đầu tư bài bản gần 5 tỷ đồng từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia và xã hội hóa năm 2023 đã mở ra bước chuyển quan trọng cho đời sống kinh tế của người dân. Với diện tích hơn 4.000m², có đình chợ, 4 ki-ốt, khu vệ sinh, hai sân rộng theo tiêu chuẩn chợ hạng III, công trình này trở thành điểm giao thương ổn định, giúp nông sản Tràng Xá có nơi tiêu thụ chính thức, sạch sẽ và an toàn hơn.

Không chỉ dừng ở Tràng Xá, giai đoạn 2022-2024, Thái Nguyên đã nâng cấp và xây mới gần 10 chợ từ nguồn vốn các chương trình mục tiêu quốc gia, gồm: Bảo Linh, Lam Vỹ, Quy Kỳ, Cúc Đường, Liên Minh, Phú Thịnh, Phúc Lương… Hệ thống chợ mới giúp hình thành những điểm giao thương có tổ chức, phù hợp địa hình miền núi, tăng kết nối hàng hóa và hoàn thiện hạ tầng thương mại nông thôn.

Các xã, phường trong tỉnh cũng đang triển khai xây dựng “mô hình chợ bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm”, hướng đến tiêu chuẩn hóa không gian kinh doanh, đồng thời tiếp tục đầu tư cải tạo chợ nông thôn, miền núi.

Công tác quản lý và phát triển chợ thời gian qua được Sở Công Thương tỉnh Thái Nguyên đánh giá là “có nhiều chuyển biến tích cực”, góp phần đẩy mạnh sản xuất, lưu thông hàng hóa, phát triển du lịch và phục vụ đời sống nhất là tại vùng sâu, vùng xa.

Tăng cường quản lý chất lượng chợ, chỉnh trang và tiếp tục nâng cấp hạ tầng

Báo cáo của Sở Công Thương Thái Nguyên cho thấy, hệ thống chợ truyền thống hiện “cơ bản đáp ứng nhu cầu trao đổi hàng hóa của nhân dân”; hàng hóa đa dạng, phong phú, nhất là nhóm thiết yếu và đặc sản địa phương. Tuy vậy, việc rà soát tại một số chợ vẫn ghi nhận những tồn tại ở hạ tầng, điện chiếu sáng, hệ thống thoát nước, vệ sinh môi trường, thiết bị phòng cháy chữa cháy… chưa đạt quy định, ảnh hưởng hoạt động mua bán của người dân.

Chính vì vậy, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh Thái Nguyên, thời gian tới, các địa phương tập trung tăng cường quản lý chất lượng chợ, chỉnh trang và tiếp tục nâng cấp hạ tầng. Sở Công Thương đề nghị quy hoạch chợ theo nhu cầu thực tế, khuyến khích mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư, vận hành; sắp xếp lại các ngành nghề kinh doanh để khai thác tối đa công suất chợ và giảm lãng phí diện tích.

Một trong những nhiệm vụ trọng tâm là xử lý dứt điểm các điểm bán hàng tự phát quanh chợ; đẩy mạnh chuyển đổi mô hình quản lý theo hướng doanh nghiệp vận hành chợ, hợp tác xã chợ văn minh thương mại, chợ 4.0 nhằm nâng cao sức cạnh tranh. Song song, việc tuyên truyền giúp tiểu thương nắm rõ quy định, chính sách và tăng kiểm tra, xử lý vi phạm cũng đang được triển khai.

Sự chuyển động của Tràng Xá và các địa phương miền núi Thái Nguyên tạo thành điểm giao thoa giữa nỗ lực của tỉnh và mục tiêu lớn của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: 2021 - 2025. Trong chương trình này, phát triển hạ tầng thương mại nông thôn được xem là trụ cột để thúc đẩy sản xuất, nâng thu nhập, mở rộng giao thương và đưa hàng hóa vùng cao vào dòng chảy thị trường.

Việc đầu tư một hệ thống chợ bài bản, đúng quy hoạch không chỉ hình thành “điểm mua - điểm bán” mà còn tạo nền tảng để phát triển sản phẩm OCOP, du lịch cộng đồng, dịch vụ hậu cần và các ngành nghề phụ trợ. Khi chợ Liên Minh hoạt động, sự thay đổi được thể hiện rõ, bà con không phải đi xa bán hàng, người tiêu dùng có nơi lựa chọn nông sản an toàn, thương lái có điểm thu gom ổn định, từ đó hình thành chuỗi giá trị bền vững hơn.

Theo các chuyên gia, phát triển mạng lưới chợ và trung tâm thương mại tại Thái Nguyên là yêu cầu cấp thiết để phù hợp với quy hoạch đất đai, giao thông, đô thị và xây dựng nông thôn mới. Đây đồng thời là công cụ để kích thích tiêu dùng, nâng thu nhập, tạo nền tảng cho sản xuất hàng hóa ở khu vực nông thôn, miền núi, nơi đồng bào dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ lớn.

Trong giai đoạn tới, tỉnh Thái Nguyên đặt mục tiêu thu hút đầu tư hạ tầng thương mại, đẩy mạnh xúc tiến, quảng bá đến các thị trường truyền thống trong nước và mở rộng ra quốc tế. Theo Quy hoạch phát triển mạng lưới chợ Thái Nguyên đến năm 2025, định hướng 2030, tỉnh sẽ giữ nguyên nhiều chợ hiện có, đồng thời cải tạo, nâng cấp và xây mới các chợ đáp ứng nhu cầu mua sắm trong bối cảnh đô thị hóa và phát triển công nghiệp. Đặc biệt, các xã chưa đạt mục tiêu xây dựng nông thôn mới sẽ được ưu tiên triển khai chợ, coi đây như một tiêu chí quan trọng trong thúc đẩy thương mại cơ sở.

Từ một chợ Liên Minh nhỏ bé trên đất Tràng Xá, chính sách đã đi vào nhịp thở của đời sống, biến đổi sinh kế người dân vùng cao bằng những thay đổi cụ thể, hữu hình và bền vững. Khi mạng lưới chợ miền núi được mở rộng, khi những mô hình an toàn thực phẩm được nhân rộng, khi tiểu thương được tập huấn bài bản và dòng vốn của các chương trình mục tiêu quốc gia tiếp tục chảy về đúng nơi, thương mại vùng cao Thái Nguyên sẽ có thêm một lực đẩy quan trọng để bứt lên, đúng vị thế trung tâm trung du miền núi phía Bắc.