Tác động thương mại của Hiệp định RCEP: Những thay đổi tích cực

Kể từ khi được ký kết vào tháng 11/2020 và chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2022, các tác động thương mại của Hiệp định RCEP đã thu hút sự chú ý và quan tâm.
Hiệp định RCEP tạo dựng các mối quan hệ mới cho ngành dệt may Hiệp định RCEP có thể vượt qua những trở ngại đối với cải cách thương mại?

Kể từ khi được ký kết vào tháng 11/2020 và chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2022, các tác động thương mại của Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (Hiệp định RCEP) đã thu hút sự chú ý và quan tâm lớn trên thế giới.

Điều này là vì các điều khoản của hiệp định, trọng tâm thương mại của hầu hết cácHiệp định Thương mại tự do (FTA), và thực tế là khối lượng dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) cũng như giữa các quốc gia ASEAN và các quốc gia ký kết RCEP khác như Trung Quốc và Nhật Bản kém hơn so với dòng vốn FDI vào từ bên ngoài khu vực RCEP.

Tác động thương mại của Hiệp định RCEP: Những thay đổi tích cực

Thông điệp chung nhất là RCEP sẽ tăng cường đáng kể khối lượng thương mại trong và ngoài khu vực RCEP, đặc biệt vì đây là hiệp định thương mại đầu tiên liên quan đến Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Tuy nhiên, các tác động trong tương lai của RCEP không quá rõ ràng. Hơn nữa, các nhà bình luận thường bỏ qua nhiều vấn đề quan trọng khác như sự phân nhánh của RCEP đối với các quốc gia ký kết cụ thể và tác động của RCEP đối với các lĩnh vực cụ thể như tài chính, sản xuất, thương mại điện tử và công nghệ.

Kịch bản lạc quan

Kịch bản lạc quan được xây dựng dựa trên một số cải cách thương mại của RCEP như: xóa bỏ và /hoặc cắt giảm thuế quan, cải cách hạn ngạch, môi trường nâng cao cho thương mại dịch vụ, cắt giảm các quy tắc xuất xứ phức tạp và tốn kém (ROO), và hợp nhất nhiều hiệp định thương mại song phương hiện có. Ngoài ra, người ta tin rằng các cải cách thương mại RCEP như hài hòa hóa các tiêu chuẩn, các biện pháp vệ sinh và kiểm dịch động thực vật bớt nặng nề hơn, cũng như các thủ tục hải quan được đơn giản hóa và các yêu cầu thông quan nhanh hơn sẽ thúc đẩy thương mại.

Những điều tích cực về RCEP cũng lưu ý rằng các điều khoản thỏa thuận khác nhau, như cải thiện phổ biến thông tin về RCEP, sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) tham gia hoặc tham gia sâu rộng hơn vào các hoạt động thương mại của khu RCEP. Quan điểm này cũng lập luận rằng xu hướng ủng hộ toàn cầu hóa của RCEP có thể có giá trị không chỉ trong việc gửi đi một thông điệp tích cực vào thời điểm chủ nghĩa bảo hộ và chủ nghĩa dân túy gia tăng trong nhiều lĩnh vực kinh tế quốc tế, mà còn tạo cơ sở cho việc thiết kế sáng tạo hơn và / hoặc các hiệp định kinh tế thân thiện với sự phát triển.

Tuy nhiên, khiếm khuyết của kịch bản lạc quan là các cải cách thuế quan và hạn ngạch RCEP không quá ấn tượng (đặc biệt là vì nhiều nước ký kết RCEP đã có thỏa thuận với các nước ký kết khác và/hoặc đã cam kết tự do hóa thương mại ở mức độ cao hơn thông qua CPTPP), đã rất lâu.

Khung thời gian thực hiện, nhiều miễn trừ hoặc không chắc chắn về tự do hóa thương mại và bỏ qua hoặc làm giảm lợi thế chuỗi cung ứng của Trung Quốc (điều này sẽ hạn chế việc di dời các chuỗi giá trị) và thiếu sân chơi bình đẳng do sự lan tỏa của các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc.

Bên cạnh đó, các hạn chế đối với dòng chảy thương mại từ các chính sách công nghiệp của chính phủ sẽ ảnh hưởng lợi nhuận tiềm năng. Cuối cùng, Campuchia, Myanmar, Lào và Thái Lan sẽ phải đối mặt với những thách thức trong việc thu lợi từ RCEP do các vấn đề chính trị, năng lực nhà nước và cơ sở hạ tầng không đầy đủ.

Bên cạnh những thiếu sót này, RCEP không yêu cầu cải cách thực chất đối với lĩnh vực nông nghiệp và dịch vụ để giải quyết các vấn đề liên quan đến cạnh tranh và doanh nghiệp nhà nước, hoặc giải quyết tốt các vấn đề thương mại điện tử. Như nhiều người đã nhấn mạnh, RCEP cũng không đề cập đến các vấn đề môi trường hoặc lao động.

Một số đánh giá về tác động thương mại của RCEP dường như chỉ đơn thuần chỉ ra rằng nhiều quốc gia như Úc, Myanmar và New Zealand sẽ chỉ trở thành những nhà cung cấp nông sản và nguyên liệu lớn hơn cho Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Những lợi ích này chắc chắn có ý nghĩa, nhưng hầu như không chỉ ra RCEP đang chuyển đổi thành phần thương mại hoặc xúc tác cho việc tái định vị chuỗi cung ứng như một số dự đoán

Về mặt liên quan, thâm hụt thương mại có thể tăng cao do Trung Quốc, với nền kinh tế vượt trội, có vị thế tốt thương mại trong khi nhiều nước ký kết RCEP đang phát triển thì không, ngay cả khi cuối cùng sẽ nhận được lợi ích năng động từ thương mại. Ngoài ra, cần lộ trình dài để RCEP sẽ tạo ra những lợi ích như mong đợi trong lĩnh vực dịch vụ. Chính phủ Úc tuyên bố rằng “các cánh cửa sẽ mở ra cho việc xuất khẩu dịch vụ, dẫn đến việc Úc có được quyền tiếp cận mới quan trọng đối với lĩnh vực tài chính, ngân hàng, chăm sóc sức khỏe, giáo dục và nhiều loại ngành khác liên quan đến dịch vụ”.

Tuy nhiên, thực tế là các nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài trong các lĩnh vực này và các lĩnh vực như vận tải hàng không, dịch vụ chuyên môn và kỹ thuật sẽ phải đối mặt với những thách thức đáng kể ở Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc do các chính sách của chính phủ còn tồn tại và vị thế cố thủ của các công ty trong nước trong các ngành dịch vụ này. Khung thời gian thực hiện dài của RCEP, cắt giảm hạn ngạch và thuế quan bị ràng buộc cũng như những thiếu sót và bất cập là những mối quan tâm chính đáng.

Những thay đổi tích cực trong tương lai

Trên thực tế, RCEP mang lại những thay đổi tích cực và cuối cùng sẽ dẫn đến một khu vực RCEP bao gồm nhiều khả năng tiếp cận thị trường hơn, ít rào cản thương mại hơn và cơ hội xuất khẩu mới, ngay cả khi bị ràng buộc nhiều hơn. Thứ nhất, rõ ràng là Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc sẽ thu được nhiều lợi ích nhất từ ​​RCEP vì các lý do từ lợi thế chi phí cho đến các tập đoàn đa quốc gia (MNC) có năng lực, từ vai trò vượt trội của họ trong thương mại trong và ngoài khu vực RCEP cho đến thực tế là Trung Quốc-Nhật Bản và Nhật Bản-Hàn Quốc chưa có các FTA.

Thứ hai, các quốc gia như Indonesia, Malaysia và Việt Nam sẽ đạt được lợi ích, bất chấp sự cạnh tranh gay gắt và các thành viên RCEP khác, nếu chấp nhận các chính sách kinh tế và chính trị cần thiết.

Thứ ba, các nước kém phát triển hơn như Campuchia, Lào và Myanmar sẽ gặp khó khăn trong việc thu lợi đầy đủ từ RCEP nếu không có những cải thiện về khả năng cạnh tranh, cơ sở hạ tầng và/hoặc môi trường trong nước.

Thứ tư, đối với các tác động theo ngành, một đánh giá của Ngân hàng JP Morgan phỏng đoán rằng ô tô, điện tử và máy móc công nghiệp sẽ được hưởng lợi đáng kể từ RCEP, và sẽ có sự gia tăng thương mại đối với hàng tiêu dùng, nhựa và nguyên liệu thô do những thay đổi về thuế quan, hạn ngạch và ROO.

Cuối cùng, lĩnh vực dịch vụ có thể chứng kiến ​​sự nổi bật ngày càng tăng của các MNC từ các quốc gia như Úc, New Zealand và Singapore do các quốc gia này có thế mạnh về dịch vụ.

Hành động của doanh nghiệp và hoạch định chính sách

Tuy vậy, các doanh nghiệp và các nhà hoạch định chính sách không nên quá lạc quan hoặc bi quan về các tác động thương mại của RCEP.

Thứ hai là các nhà lãnh đạo chính phủ và chính trị nên mong đợi trật tự kinh tế khu vực hầu như không thay đổi, mặc dù Indonesia, Malaysia và Việt Nam có thể tăng đáng kể ảnh hưởng.

Thứ ba là tất cả các bên ký kết RCEP phải thông qua các chính sách tài chính, giáo dục, cơ sở hạ tầng, FDI, thuế và thương mại phù hợp, để các nước và các doanh nghiệp có thể tối đa hóa lợi ích của RCEP. RCEP sẽ không tự động mang lại lợi ích nếu các nước không cải cách.

Thứ tư là, trong nhiều trường hợp, các MNC sẽ làm tốt việc tập trung vào những người chơi kinh tế cấp một hoặc cấp hai vì đó là nơi mà hành động đang và sẽ diễn ra.

Cuối cùng, các doanh nghiệp không nên cho rằng những thay đổi, hài hòa và đơn giản hóa từ RCEP có nghĩa là ít cần phân tích thị trường. Những thách thức và cơ hội liên quan đến RCEP có thể làm tăng thời gian cần thiết để đánh giá đúng đắn về những việc cần làm trong môi trường thương mại mới do hiệp định thương mại tạo ra.

Việt Dũng
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: Hiệp định RCEP

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Đà Nẵng: Trao đổi trực tiếp với doanh nghiệp dệt may về hệ sinh thái tận dụng FTA thế hệ mới

Đà Nẵng: Trao đổi trực tiếp với doanh nghiệp dệt may về hệ sinh thái tận dụng FTA thế hệ mới

Sáng 19/11, tại TP. Đà Nẵng diễn ra ‘Tọa đàm trao đổi trực tiếp với lãnh đạo doanh nghiệp về hệ sinh thái tận dụng FTA thế hệ mới trong lĩnh vực dệt may’.
Các FTA - ‘đòn bẩy’ thúc đẩy tăng trưởng thương mại giữa Việt Nam và đối tác châu Mỹ

Các FTA - ‘đòn bẩy’ thúc đẩy tăng trưởng thương mại giữa Việt Nam và đối tác châu Mỹ

Hiệp định CPTPP, FTA Việt Nam - Chile đã và đang góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy quan hệ thương mại giữa Việt Nam và các đối tác châu Mỹ.
Củng cố quan hệ chính trị, tạo đột phá thương mại giữa Việt Nam - Brazil và các đối tác

Củng cố quan hệ chính trị, tạo đột phá thương mại giữa Việt Nam - Brazil và các đối tác

Chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính tới Brazil sẽ tiếp tục củng cố quan hệ chính trị, là cơ hội để tăng cường hợp tác về kinh tế, thương mại...
4 năm ký kết Hiệp định RCEP: Cánh cửa mới mở ra cho doanh nghiệp Việt

4 năm ký kết Hiệp định RCEP: Cánh cửa mới mở ra cho doanh nghiệp Việt

Sau 4 năm chính thức ký kết và gần 3 năm thực thi, Hiệp định RCEP đang tác động tích cực đến xuất nhập khẩu của Việt Nam.
Mỹ: Ngành công nghiệp ô tô thay đổi ra sao sau khi ông Donald Trump đắc cử Tổng thống

Mỹ: Ngành công nghiệp ô tô thay đổi ra sao sau khi ông Donald Trump đắc cử Tổng thống

Sau khi ông Donald Trump đắc cử vị trí Tổng thống Mỹ, nhiều mức thuế mới đối với ô tô nhập khẩu thay đổi, đồng thời đảo ngược chính sách ủng hộ ô tô điện.

Tin cùng chuyên mục

Tăng tốc xuất khẩu sang Indonesia nhờ khai thác cơ hội từ RCEP

Tăng tốc xuất khẩu sang Indonesia nhờ khai thác cơ hội từ RCEP

Doanh nghiệp Việt cần khai thác những lợi thế từ Hiệp định RCEP để nâng cao lợi thế cạnh tranh, từ đó gia tăng xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Indonesia.
RCEP tạo

RCEP tạo 'con đường tơ lụa' cho hàng Việt khai thác thị trường ASEAN

Sau gần 3 năm triển khai, Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) được đánh giá mang lại hiệu quả cao cho hàng Việt xuất khẩu.
RCEP thúc đẩy mạnh mẽ giao thương ASEAN - Trung Quốc

RCEP thúc đẩy mạnh mẽ giao thương ASEAN - Trung Quốc

Hiệp định RCEP thúc đẩy mạnh mẽ giao thương ASEAN - Trung Quốc, tạo cơ hội mới cho doanh nghiệp và tăng trưởng kinh tế khu vực.
Nhiều chuyên gia quốc tế lạc quan về Hiệp định RCEP trong thời gian tới

Nhiều chuyên gia quốc tế lạc quan về Hiệp định RCEP trong thời gian tới

Nhiều chuyên gia quốc tế cho rằng, trong thời gian tới, Hiệp định RCEP sẽ tiếp tục thúc đẩy hợp tác và gia tăng lợi ích kinh tế cho các quốc gia thành viên.
Hãng thông tấn Nhà nước UAE có bài nêu bật ý nghĩa chiến lược của Hiệp định CEPA

Hãng thông tấn Nhà nước UAE có bài nêu bật ý nghĩa chiến lược của Hiệp định CEPA

Sau khi CEPA được ký kết, WAM - hãng thông tấn Nhà nước UAE đã có bài ghi nhận ý kiến nhiều quan chức, coi đây tiến quan trọng trong chiến lược của UAE.
Báo chí trong nước đưa tin đậm nét mốc lịch sử Việt Nam và UAE ký kết Hiệp định CEPA

Báo chí trong nước đưa tin đậm nét mốc lịch sử Việt Nam và UAE ký kết Hiệp định CEPA

Báo chí trong nước đưa tin đậm nét việc ký kết Hiệp định CEPA, nhấn mạnh tầm quan trọng của hiệp định trong thúc đẩy thương mại, đầu tư và hợp tác Việt Nam-UAE.
Chính phủ ban hành biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt của Việt Nam để thực hiện Hiệp định VIFTA

Chính phủ ban hành biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt của Việt Nam để thực hiện Hiệp định VIFTA

Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt của Việt Nam để thực hiện Hiệp định VIFTA áp dụng đối với hơn 11 nghìn dòng hàng.
Lâm Đồng: Tập huấn hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận các nguồn thông tin về hội nhập quốc tế

Lâm Đồng: Tập huấn hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận các nguồn thông tin về hội nhập quốc tế

Sở Công Thương Lâm Đồng tập huấn hỗ trợ doanh nghiệp cập nhật thông tin và tận dụng hiệu quả các cơ hội từ những Hiệp định thương mại tự do (FTA).
Miền Trung - Tây Nguyên tăng cường thực thi các hiệp định thương mại tự do

Miền Trung - Tây Nguyên tăng cường thực thi các hiệp định thương mại tự do

Các FTA thúc đẩy thương mại các địa phương miền Trung – Tây Nguyên tăng trưởng liên tục, tỷ lệ thực hiện C/O tại các thị trường có FTA tăng 200 - 500%.
Các FTA đã giúp hàng hóa Việt Nam đi sâu vào thị trường lớn trên thế giới

Các FTA đã giúp hàng hóa Việt Nam đi sâu vào thị trường lớn trên thế giới

Việc tham gia và thực thi các FTA xuất khẩu đã giúp hàng hóa Việt Nam đi sâu vào thị trường các nước đối tác, cán cân thương mại Việt Nam duy trì đà xuất siêu.
5 nút thắt của ngành da giày trong tận dụng hiệu quả các FTA

5 nút thắt của ngành da giày trong tận dụng hiệu quả các FTA

Chính phủ đã giao Bộ Công Thương phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương và các hiệp hội triển khai xây dựng Hệ sinh thái tận dụng FTA.
RCEP: Hơi thở mới cho tăng trưởng kinh tế châu Á

RCEP: Hơi thở mới cho tăng trưởng kinh tế châu Á

RCEP chính thức có hiệu lực hơn 2 năm và đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hội nhập kinh tế khu vực, nhưng cũng còn một số thách thức.
Những lưu ý về phòng vệ thương mại trong Hiệp định EVFTA và các FTA thế hệ mới

Những lưu ý về phòng vệ thương mại trong Hiệp định EVFTA và các FTA thế hệ mới

Đại diện Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương đã nêu ra 7 vấn đề khuyến nghị các doanh nghiệp, hiệp hội xử lý hiệu quả các biện pháp phòng vệ thương mại.
Đào tạo chuyên gia về Hiệp định EVFTA và các FTA thế hệ mới

Đào tạo chuyên gia về Hiệp định EVFTA và các FTA thế hệ mới

Chương trình đào tạo nhằm mục tiêu xây dựng đội ngũ chuyên gia về Hiệp định EVFTA và các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới.
Đẩy mạnh thông tin đối ngoại, hội nhập quốc tế nâng cao vị thế, uy tín của Bộ Công Thương

Đẩy mạnh thông tin đối ngoại, hội nhập quốc tế nâng cao vị thế, uy tín của Bộ Công Thương

Bộ Công Thương ban hành Kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết của Chính phủ, Kết luận của Bộ Chính trị nâng cao chất lượng công tác thông tin đối ngoại.
Thực thi FTA thúc đẩy các thành tựu cải cách kinh tế của Việt Nam

Thực thi FTA thúc đẩy các thành tựu cải cách kinh tế của Việt Nam

Các chuyên gia quốc tế đánh giá Việt Nam là một trong những câu chuyện thành công nhất về quá trình chuyển đổi kinh tế ở châu Á.
Xây dựng Hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp da giày tận dụng tốt hơn EVFTA

Xây dựng Hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp da giày tận dụng tốt hơn EVFTA

Hiệp định EVFTA đã và đang tạo ra nhiều cơ hội thuận lợi cho ngành da giày Việt Nam mở rộng thị trường xuất khẩu, tránh phụ thuộc quá mức vào một thị trường.
Hiệp định EVFTA hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu

Hiệp định EVFTA hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu

Bên cạnh xóa bỏ thuế quan, EVFTA mang lại nhiều lợi ích như tự do hóa dịch vụ và mua sắm, giảm các rào cản thương mại phi thuế quan, phát triển bền vững...
Xây dựng hệ sinh thái, tận dụng các FTA để thúc đẩy xuất khẩu da giày

Xây dựng hệ sinh thái, tận dụng các FTA để thúc đẩy xuất khẩu da giày

8 tháng năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu giày dép đi các thị trường có FTA của doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng tăng 8% so với cùng kỳ.
Hiệp định EVFTA mang lại những lợi ích đáng kể và đang dần chứng minh giá trị

Hiệp định EVFTA mang lại những lợi ích đáng kể và đang dần chứng minh giá trị

Hiệp định EVFTA là 1 trong những động lực quan trọng góp phần gia tăng thương mại đầu tư Việt Nam–Thuỵ Điển sau 55 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1969-2024)
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động