Ngành dệt may: 3 thập kỷ vàng son

Dấu mốc trưởng thành qua từng chặng đường

Dệt may, theo lời ông Lại Xuân Lâm - Phó Bí thư Đảng ủy Chính phủ, là một ngành công nghiệp đặc biệt, được hình thành lâu đời với lực lượng lao động đông đảo, góp phần quan trọng trong ổn định việc làm, đảm bảo an sinh xã hội. Ngành dệt may gắn liền với lịch sử đấu tranh kiên cường của giai cấp công nhân Việt Nam, khẳng định vai trò tiên phong, sức sáng tạo, tinh thần đoàn kết và ý chí tự cường của người lao động.

Là một trong những bậc lão thành của Hiệp hội Dệt may Việt Nam, ông Lê Quốc Ân, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas), chia sẻ, đã 3 thập kỷ trôi qua kể từ khi Tổng công ty Dệt May Việt Nam nay là Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) ra đời vào năm 1995, Hiệp hội Dệt may Việt Nam thành lập sau đó, ít ai có thể quên giai đoạn đầu đầy gian khó, khi thị trường truyền thống tan rã, nhiều doanh nghiệp đứng bên bờ vực phá sản. “Trong bối cảnh ấy, ngành dệt may nỗ lực tái cấu trúc, phục hồi và từng bước vươn lên, tạo nền móng cho sự phát triển bền vững về sau”, ông Ân nói.

Nhìn lại bức tranh phát triển của ngành suốt dặm dài lịch sử, ông Ân chia sẻ, từ con số kim ngạch xuất khẩu chỉ khoảng 1,7 tỷ USD ngày mới thành lập Vitas, đến năm 2005, dệt may Việt Nam bước vào giai đoạn hội nhập mạnh mẽ. Việc bình thường hóa quan hệ thương mại với Hoa Kỳ, gia nhập ASEAN và ASEM mở ra những cánh cửa lớn, đưa hàng dệt may Việt Nam đến với thị trường toàn cầu.

Từ 2015 đến nay, ngành tiếp tục hành trình trưởng thành, các doanh nghiệp chú trọng đầu tư công nghệ, phát triển nguồn nhân lực, từng bước chinh phục phương thức sản xuất (FOB, ODM, OBM) và từng bước vươn lên những nấc thang cao hơn trong chuỗi giá trị. “Nếu như đầu những năm 2000, chúng ta còn đứng sau Thái Lan, Indonesia, Philippines, thì chỉ 2 thập kỷ sau, ngành đã vươn lên vị trí top 3 thế giới, chỉ sau Trung Quốc và Bangladesh. Và đến năm 2024, vượt qua muôn vàn thách thức, ngành dệt may Việt Nam đạt 44 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu. Sản phẩm dệt may Việt Nam được bán sang 104 quốc gia và vùng lãnh thổ, từ châu Á sang châu Âu, từ châu Phi sang châu Mỹ... Thành quả này là niềm tự hào của ngành dệt may cũng là niềm tự hào của những con người đã gắn bó với ngành từ những ngày đầu gian khó, đến thế hệ lao động đang viết tiếp lịch sử ngày của hôm nay và ngày mai”, nguyên lãnh đạo Vitas tự hào.

Vươn tới mục tiêu tự chủ trong giai đoạn mới

Bước sang giai đoạn phát triển mới, theo đánh giá của ông Lại Xuân Lâm, ngành dệt may Việt Nam đứng trước những vận hội và thách thức chưa từng có. Đất nước ta đang bước vào kỷ nguyên phát triển với những cơ hội và thách thức đan xen. Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và xu thế chuyển đổi số, chuyển đổi xanh đang tác động mạnh mẽ tới mọi ngành, mọi lĩnh vực, trong đó ảnh hưởng lớn nhất và cũng trực diện nhất là dệt may.

Đảng và Nhà nước đã đề ra chiến lược phát triển đột phá, đặt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 tối thiểu 8%, tạo nền tảng vững chắc để đạt tốc độ tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026 - 2030, trở thành quốc gia có công nghiệp hiện đại, thu nhập cao vào năm 2045.

Để đạt được những mục tiêu lớn, lãnh đạo Chính phủ cho rằng, ngành dệt may tiếp tục phát huy truyền thống, không ngừng đổi mới sáng tạo, thực hiện tốt một số định hướng trọng tâm. Trong đó, lấy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo làm nền tảng chủ yếu để nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, chuyển đối năng lượng, kinh tế tuần hoàn, thực hiện các cam kết và sáng kiến về môi trường, xã hội, quản trị công ty.

Đột phá trong công nghệ và sản phẩm giá trị cao, coi đây là yếu tố then chốt trong việc tạo ra sự khác biệt của doanh nghiệp để phát triển năng lực cạnh tranh mới. Chú trọng công tác đào tạo đội ngũ cán bộ, nguồn nhân lực chất lượng cao nhằm đáp ứng yêu cầu mới của thị trường và công nghệ. Đảm bảo khả năng lãnh đạo doanh nghiệp trong điều kiện bất định của kinh tế thế giới.

Riêng với Vinatex, ông Lê Tiến Trường - Chủ tịch HĐQT Vinatex, cho biết, bước vào giai đoạn mới cùng những biến động mạnh mẽ về công nghệ, địa chính trị và xu hướng tiêu dùng, Vinatex sẽ kiên định chiến lược “Một điểm đến - cung ứng giải pháp trọn gói về dệt may và thời trang xanh” với tầm nhìn đến năm 2045, trở thành một trong những Tập đoàn dệt may có giá trị gia tăng lớn, năng lực cạnh tranh cao, là đối tác tin cậy trong chuỗi dệt may toàn cầu, là cổ phiếu đáng quan tâm để đầu tư.

Ba mươi năm đã qua, dệt may Việt Nam từ “người đi sau” đã trở thành một trong những trụ cột xuất khẩu của nền kinh tế. Và chặng đường phía trước, với hành trang là truyền thống kiên cường, tinh thần đổi mới cùng khát vọng xanh hóa, số hóa, ngành hoàn toàn có thể viết tiếp những trang vàng son mới để không chỉ “dệt tinh hoa, may gấm vóc” mà còn góp phần nâng tầm thương hiệu quốc gia, khẳng định vị thế Việt Nam trong dòng chảy hội nhập toàn cầu.

Gần 3 thập kỷ hình thành và phát triển, ngành dệt may Việt Nam từ một dòng nước nhỏ trở thành mạch nguồn lớn mạnh trên thị trường dệt may thế giới. Thành quả này là sự khẳng định giá trị của lịch sử và là niềm động viên, khuyến khích cho ngành bước vào tương lai.