Hội nhập kinh tế quốc tế: Từ tham gia đến “định hình, dẫn dắt” các khuôn khổ hợp tác

Sau 80 xây dựng và phát triển đất nước, công tác hội nhập quốc tế ngày càng trở thành động lực quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội. Việt Nam không chỉ “tham gia”, “gia nhập” mà đã xác định vị thế của quốc gia “xây dựng”, “định hình” và “dẫn dắt” các khuôn khổ hợp tác phù hợp với điều kiện và năng lực mới của đất nước.

“Xoay chuyển tình thế” tạo đột phá hội nhập

Ngay từ những ngày đầu lập nước, Đảng và Nhà nước đã xác định công tác hội nhập kinh tế quốc tế không chỉ là một chủ trương lớn, xuyên suốt mà còn là xu thế tất yếu trong quá trình phát triển.

Đặc biệt, từ công cuộc Đổi mới năm 1986, Đảng và Nhà nước đã kịp thời đổi mới tư duy, xác định hội nhập cùng thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI) là động lực then chốt thúc đẩy tăng trưởng và chuyển đổi mô hình phát triển.

Kết quả, giai đoạn 1991 - 2000 tăng trưởng GDP bình quân 7%/ năm; lạm phát từ mức 453,5% năm 1986 giảm còn 37,7% năm 1992; Việt Nam thu hút hơn 40 tỷ USD vốn FDI, kim ngạch xuất khẩu năm 2000 đạt 14,45 tỷ USD - gấp 18,3 lần so với năm 1986.

Đặc biệt, việc gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) vào năm 2007 đã đưa Việt Nam hội nhập toàn diện vào kinh tế toàn cầu, đồng thời mở rộng không gian phát triển thông qua các hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó có nhiều FTA thế hệ mới như: CPTPP, EVFTA, RCEP...

Từ thế bị động, Việt Nam đã chủ động tham gia và từng bước khẳng định vai trò trong đàm phán thương mại quốc tế. Đến nay, Việt Nam đã ký hơn 90 hiệp định thương mại song phương, gần 60 hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư; đàm phán, ký kết và thực thi 19 FTA song phương và đa phương với hầu hết các nền kinh tế lớn trên thế giới; trong đó 16 FTA đã có hiệu lực với hơn 60 đối tác, phủ rộng khắp các châu lục với tổng GDP chiếm gần 90% GDP toàn cầu, đưa Việt Nam trở thành một trong những nước dẫn đầu khu vực về tham gia các khuôn khổ hợp tác kinh tế song phương và đa phương.

Còn nhớ, trong Hội nghị Tham tán Thương mại khu vực châu Âu diễn ra vào tháng 7/2024, tại Italia, đánh giá cao những nỗ lực của hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên từng nhấn mạnh, hội nhậ kinh tế quốc tế không chỉ giúp mở rộng thị trường, thu hút vốn, tiếp nhận công nghệ mà còn thay đổi căn bản tư duy kinh doanh.

“Hiện nay, doanh nghiệp Việt Nam đã chuyển từ “bán cái mình có” sang “bán cái thị trường cần”, gắn xuất khẩu với các chuẩn mực quốc tế về môi trường, lao động, sở hữu trí tuệ. Đây là bước chuyển quan trọng từ “mở cửa” sang “hội nhập chủ động, toàn diện và sâu rộng”, phục vụ mục tiêu phát triển bền vững” - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Chính nhờ sự chuyển mình trong công tác hội nhập, năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt gần 800 tỷ USD, góp phần đưa Việt Nam vào nhóm 20 nền kinh tế thương mại hàng đầu thế giới.

Đánh giá về những chỉ đạo, điều hành của Bộ Công Thương trong công tác hội nhập kinh tế quốc tế của ngành Công Thương thời gian qua, đặc biệt giai đoạn 2021 - 2025, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn ghi

nhận, Bộ Công Thương đã chủ động “đi trước mở đường”, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành nghiên cứu, tạo đột phá trong việc khai mở thị trường tiềm năng lớn; kết hợp với việc đàm phán, ký kết thành công FTA mới, tạo dư địa thuận lợi để mở rộng và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, thu hút các nguồn lực cho phát triển.

Nghị quyết số 59-NQ/TW - kim chỉ nam trong hội nhập quốc tế

Đất nước đang trải qua những thay đổi mang tính thời đại, song đây cũng là thời kỳ chiến lược quan trọng của cách mạng Việt Nam để bước vào kỷ nguyên phát triển hùng mạnh của dân tộc. Công tác hội nhập kinh tế quốc tế được xác định là động lực quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, huy động các nguồn lực, điều kiện bên ngoài cho phát triển đất nước. Bộ Chính trị đã ban hành

Nghị quyết số 59-NQ/TW, nhấn mạnh hội nhập quốc tế là “trình độ phát triển cao của hợp tác quốc tế”, là động lực quan trọng để giữ vững hòa bình, ổn định, tranh thủ nguồn lực bên ngoài cho phát triển, đồng thời nâng cao vị thế quốc gia.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh rằng, Nghị quyết 59-NQ/TW là quyết sách chiến lược góp phần kiến tạo cơ hội, điều kiện thuận lợi cho mục tiêu phát triển mạnh mẽ, bứt phá của đất nước.

Đánh dấu bước ngoặt về đổi mới tư duy, cách tiếp cận trong quá trình hội nhập của đất nước. Theo đó, hội nhập quốc tế vừa được xác định là “trọng yếu, thường xuyên” vừa là “động lực quan trọng” đưa đất nước vào kỷ nguyên mới. Hội nhập quốc tế giờ đây không chỉ dừng lại ở việc định vị Việt Nam là quốc gia “đến sau”, “tham gia”, “gia nhập” mà xác định vị thế của quốc gia “xây dựng”, “định hình” và “dẫn dắt” các khuôn khổ hợp tác phù hợp với điều kiện và năng lực mới của đất nước.

Hiện thực hóa các nhiệm vụ chiến lược trong Nghị quyết số 59, đồng thời góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025 đạt 8,3 - 8,5%, tạo đà tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo, ngành

Công Thương xác định lấy Nghị quyết 59 làm kim chỉ nam cho hội nhập quốc tế. Trọng tâm là: Hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, tận dụng tối đa lợi thế từ các FTA, tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu; đẩy mạnh xúc tiến thương mại, cả trực tiếp và trực tuyến, mở rộng sang những thị trường tiềm năng...

Ngành Công Thương đồng hành cùng đất nước, hỗ trợ doanh nghiệp, góp phần đưa "khát vọng hùng cường năm 2045" thành hiện thực.