Một thỏa thuận hậu Brexit: Chơi vơi chờ đợi trong hy vọng

Sau vòng đàm phán đối mặt đầu tiên hậu Covid-19 tại Brussels trong tuần 29/6-3/7 phải kết thúc nhanh chóng do có quá nhiều bất đồng nghiêm trọng; vòng đối mặt thứ hai đang diễn ra tại London từ ngày 6/7 và các nhà đàm phán từ cả hai phía vẫn đang ở cách xa nhau đến mức viễn cảnh nước Anh sụp đổ khỏi châu Âu với những điều khoản tồi tệ trở nên chắc chắn hơn. Nhưng liệu điều không thể vẫn có thể xảy ra?

Nếu căng thẳng Brexit có thể được xoa dịu, đồng bảng Anh, thị trường chứng khoán và nợ sẽ được hưởng sự đảo chiều lớn về tài sản. Đã có những lý do chính đáng để suy nghĩ tích cực hơn về tương lai. Các quan điểm đàm phán có vẻ cố thủ, nhưng nhận thức ngày càng tăng về thiệt hại tiềm tàng mà một cú sốc Brexit cứng có thể gây ra cho triển vọng tăng trưởng, tạo việc làm và ổn định tài chính ở cả hai bên.

Tại một số điểm, chắc chắn sẽ có một hồi chuông cảnh tỉnh cho Liên minh châu Âu và Chính phủ Anh để làm dịu lập trường của họ và phá bỏ một số thỏa hiệp. Hy vọng về một bước đột phá đang bắt đầu được phản ánh trong các cuộc khảo sát của các nhà đầu tư, với một cuộc thăm dò gần đây cho thấy đồng bảng Anh có thể giao dịch cao hơn tới 4% trong 12 tháng tới nếu EU và Anh xoay sở để đạt được thỏa thuận kịp thời.

Ngay cả Ngân hàng Anh thường rất thận trọng cũng nghĩ rằng nền kinh tế Anh đang trên đà phục hồi nhanh chóng hình chữ V, có thể dự tính một kết quả tích cực cho Brexit vào cuối năm nay. Thật dễ hiểu vì sao những người bi quan vẫn quan tâm đến triển vọng của Anh nếu không có thỏa thuận thương mại hậu Brexit vào cuối năm 2020. Trong trường hợp xấu nhất, nền kinh tế Anh vẫn cực kỳ lo ngại về sự sụp đổ kéo dài từ đại dịch Covid-19, đặc biệt là nếu bị cộng gộp bởi một cú sốc Brexit cứng đột ngột trước khi nền kinh tế có bất kỳ cơ hội nào để phục hồi. Theo Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD), kịch bản bi quan hơn là suy thoái kinh tế toàn cầu gấp hai lần trong năm nay, nền kinh tế của Anh có thể bị ảnh hưởng nặng nề, có thể giảm tới 14% vào năm 2020.

Đó không phải là một rủi ro mà Brussels có thể đủ khả năng xử lý nhẹ nhàng với châu Âu đã quay cuồng trong đại dịch, suy thoái kinh tế và mối đe dọa giảm phát. Một nền kinh tế Anh chìm có thể kéo châu Âu vào những rắc rối thậm chí còn sâu sắc hơn. Đạt được thỏa thuận thương mại tự do với Anh sẽ là lựa chọn được ưa thích hơn, chi phí thấp hơn so với việc phải trả số tiền quá cao cho kích thích kinh tế để đưa châu Âu phục hồi trở lại đúng hướng. Brussels không xa lạ gì với các cuộc khủng hoảng chính trị sâu sắc và nổi tiếng vì đã thực hiện các thỏa thuận vào phút cuối để giải quyết chúng. Điều này xảy ra trong cuộc khủng hoảng nợ châu Âu năm 2012, với việc EU can thiệp để cứu Hy Lạp khỏi phá sản mặc dù có những lời lẽ gay gắt và các cuộc đàm phán cứng rắn giữa Brussels và Athens vào thời điểm đó.

Brussels biết rõ rằng “phát súng sẽ bắn” vào nền kinh tế châu Âu nếu đẩy Anh đi quá xa, gây ra một Brexit cứng và nguy cơ suy thoái sâu hơn, kéo dài hơn cho cả hai bên. Đó không phải là những gì Đức, Pháp hay Ý cần tại thời điểm mà các nền kinh tế của họ đang cảm thấy tổn thất sâu sắc từ đại dịch và tuyệt vọng tìm kiếm thời điểm tốt hơn. Nếu một hiệp định thương mại tự do Anh-EU khả thi có thể được thỏa thuận kịp thời, tác động đến các thị trường Anh có thể là cực đoan. Sự bi quan đối với đồng bảng Anh sẽ làm sáng tỏ nhanh chóng, đưa đồng tiền trở lại mức giá trị ở thời điểm trưng cầu dân ý Brexit trước năm 2016 là trên 1,50 so với đồng đôla Mỹ. Chỉ số cổ phiếu FTSE-100 có thể quay trở lại mức cao nhất trong 52 tuần gần đây là 7.727 và mức lãi suất 10 năm của Chính phủ Anh đối với Đức có thể về 0% so với mức 0,62% hiện tại.

Một hiệp định thương mại tự do được thỏa hiệp vẫn sẽ khiến Anh bị thiệt thòi bên ngoài châu Âu và trong mối quan hệ không chắc chắn với phần còn lại của thế giới. Nếu không có một chiến lược đáng tin cậy cho sự hồi sinh công nghiệp dài hạn, nền kinh tế Anh và thị trường tài chính vẫn sẽ gặp rủi ro.