Tin Khu Vực 
Hàn Quốc - thông tin tư vấn cho doanh nghiệp được cá nhân hóa
Nhằm tối ưu hóa lợi ích đem lại từ các FTA và hỗ trợ doanh nghiệp tham gia vào thương mại quốc tế, Bộ Công Thương đang tích cực phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tiến hành khảo sát, nghiên cứu nhằm xây dựng hệ sinh thái tận dụng hiệp định thương mại tự do (hệ sinh thái FTA) nhằm khai thác tốt hơn nữa ưu đãi từ các FTA, nhất là FTA thế hệ mới.
Được biết, mô hình này đã được nhiều quốc gia trên thế giới xây dựng thành công và hỗ trợ rất lớn cho doanh nghiệp trong việc tham gia vào thương mại quôc tế.
Hàn Quốc xây dựng mô hình Trung tâm hỗ trợ FTA của Hàn Quốc (KCS FTA Support Center)
Như với thị trường Hàn Quốc, quốc gia này đã xây dựng mô hình Trung tâm hỗ trợ FTA của Hàn Quốc (KCS FTA Support Center).
Được thành lập vào năm 2004, Cơ quan Hải quan Hàn Quốc công bố Trung tâm hỗ trợ FTA, cung cấp một hệ thống một cửa để hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng các FTA. Trung tâm bao gồm: Cổng thông tin toàn diện để hỗ trợ doanh nghiệp truy cập một cách trực quan các thông tin khác nhau trong quá trình tận dụng FTA; cơ quan một cửa cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cho doanh nghiệp.
Cổng thông tin cung cấp các nội dung tổng quan như toàn văn các hiệp định, mã HS, quy trình thông quan, danh sách các đơn chứng nhận nguồn gốc xuất xứ. Đồng thời cung cấp các cảnh báo sớm, công cụ tính toán lợi ích về thuế quan và tự đánh giá tình trạng tuân thủ các quy định về nguồn gốc xuất xứ.
Bên cạnh đó, trung tâm hỗ trợ sẽ cung cấp các dịch vụ như tư vấn cá nhân hóa tại chỗ cho doanh nghiệp về nguồn gốc xuất xứ, quản trị, tập huấn, kết nối sinh viên có năng lực. Để triển khai các công tác tư vấn cho doanh nghiệp, trung tâm có hơn 70 cán bộ quản lý nhằm phục vụ danh mục khách hàng đa dạng.
Trung tâm hỗ trợ FTA được thành lập để phục vụ tất cả các doanh nghiệp Hàn Quốc có hoạt động xuất nhập khẩu và tận dụng các FTA. Các doanh nghiệp đã sử dụng dịch vụ của Trung tâm bao gồm cả doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) cũng như các doanh nghiệp lớn.
Giá trị lớn nhất mà Trung tâm cung cấp cho doanh nghiệp là chất lượng thông tin tư vấn được cá nhân hóa dựa vào nhu cầu thực tế của từng ngành, từng doanh nghiệp. Cơ chế này giúp cho doanh nghiệp được tư vấn sát sao bởi các chuyên gia đàm phán và thực thi FTA, giải quyết hai vướng mắc lớn nhất của doanh nghiệp Hàn Quốc trong thực thi FTA là thiếu hiểu biết về FTA và gánh nặng tuân thủ.
Bên cạnh đó, các cổng thông tin trực tuyến trên nền tảng di động tạo thuận lợi hơn nữa cho doanh nghiệp Hàn Quốc trong tiếp cận thông tin, trực tiếp được kết nối với các cán bộ hải quan để giải đáp vướng mắc, chủ động tự đánh giá để xác định lợi ích mà doanh nghiệp nhận được từ các FTA và khả năng có thể tuân thủ các quy định của FTA.
Việc cơ quan hải quan Hàn Quốc đầu tư nguồn lực để nâng cấp dịch vụ công và triển khai chiến lược thực thi các FTA là một cải biên đáng kể trong cách cơ quan quản lý tiếp xúc và hỗ trợ doanh nghiệp trong hoạt động tận dụng FTA.
Thay vì cung cấp thông tin một cách một chiều và thụ động, Chính phủ Hàn Quốc chủ động tiếp cận doanh nghiệp để nắm bắt nhu cầu và xây dựng các nội dung hỗ trợ phù hợp với yêu cầu của từng bên.
Mô hình dịch vụ công này mang đến lợi ích cho cả hai phía khi doanh nghiệp vừa được nhận các sự giúp đỡ chất lượng cao và cá nhân hóa với nhu cầu cụ thể của họ, trong khi đó cơ quan quản lý có thể thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu và tăng tỉ lệ tận dụng các FTA.
Vương quốc Anh hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ thực thi FTA
Trong khi đó, đối với mô hình Vụ thực thi các FTA của Vương quốc Anh, Bộ Thương mại và Doanh nghiệp (DBT) đã thành lập Vụ Thực thi các FTA (FTA Utilisation team) để hỗ trợ các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, nâng cao hiểu biết về các lợi ích của các FTA và tiếp cận các đối tác ở các thị trường nước ngoài.
Đơn vị hành chính này triển một số nhiệm vụ và hoạt động như xây dựng các tài liệu hướng dẫn thực thi các FTA cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, phối hợp với doanh nghiệp thông qua thu thập ý kiến về các vấn đề liên quan đến tạo thuận lợi thương mại và thâm nhập thị trường, nâng cao năng lực cho các cán bộ và cố vấn về FTA.
Vương quốc Anh xây dựng mô hình Vụ thực thi các FTA hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng tối đa ưu đãi từ các hiệp định thương mại tự do
Là một đơn vị hành chính công, các hoạt động của Vụ Thực thi các FTA hướng tới cộng đồng doanh nghiệp Anh trong nước và ở hải ngoại, trong đó nhóm các doanh nghiệp vừa và nhỏ là một trọng tâm lớn. Doanh nghiệp có thể tiếp cận tất cả các chương trình do cơ quan này cung cấp và có thể đóng góp ý kiến xây dựng hoạt động thông qua các kênh trao đổi chính sách thông thường.
Đơn vị này được trực tiếp quản lý bởi Bộ Thương mại, cũng như có mối quan hệ gần gũi với Trưởng đoàn đàm phán thương mại của Vương quốc Anh và các chuyên gia đã tham gia vào các vòng đàm phán.
Điều này giúp cho Vụ thực thi các FTA có đủ thẩm quyền để kêu gọi sự hỗ trợ của các cơ quan liên quan đến thực thi FTA, tập trung các hoạt động liên quan đến thực thi vào một đầu mối chính phủ trung ương để giảm thiểu các quy trình nội bộ và nguồn lực cho hoạt động phối hợp.
Bên cạnh đó, khả năng huy động số lượng chuyên gia có kiến thức về các hiệp định và khoảng cần với doanh nghiệp giúp định hướng để các sản phẩm truyền thông, nâng cao năng lực và các hoạt động hỗ trợ thâm nhập thị trường được sát nhất với thực tế của doanh nghiệp và giúp doanh nghiệp nắm bắt các nội dung của các hiệp định có ảnh hưởng đến hoạt động của mình một cách rõ nhất và đơn giản nhất.
Suốt quá trình là thành viên của Liên minh châu Âu, chính phủ Anh đã không tự đàm phán và thực thi các FTA do trước đây quyền hạn này do Ủy ban châu Âu đảm nhiệm.
Do vậy, chính phủ Anh thiếu đi các thể chế cần thiết để thực hiện các đàm phán và hỗ trợ quá trình thực thi một cách toàn diện nhất. Việc thành lập Vụ Thực thi FTA giúp lãnh đạo Chính phủ và lãnh đạo Bộ Thương mại chỉ đạo và giám sát tốt hơn quá trình hỗ trợ của cơ quan trung ương đến doanh nghiệp Anh.
Một số bài học cho Việt Nam
Các kinh nghiệm quốc tế đã chỉ ra các điểm mạnh và điểm yếu của từng mô hình và phương thức ứng dụng chúng vào từng bối cảnh kinh tế, chính trị cụ thể. Về tổng thể, Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương cho biết, các kinh nghiệm quốc tế cho Việt Nam một số bài học chung.
Một là, các mô hình liên kết giúp kết hợp hiệu quả nguồn lực của tất cả các bên và tạo nên sức mạnh cộng sinh.
Trong bối cảnh các FTA ngày càng đa dạng về nội dung, thương mại quốc tế đối diện với các vấn đề đa lĩnh vực, việc giải quyết đơn lẻ các vấn đề của doanh nghiệp không còn phù hợp nữa.
Thực tế này yêu cầu sự tham gia của tất cả các tác nhân, có sự thay đổi căn bản về cách tiếp cận với thương mại quốc tế và tận dụng thương mại. Bên cạnh các vấn đề truyền thống như giảm thuế quan, phòng vệ thương mại, các vướng mắc mới doanh nghiệp gặp phải khi tận dụng các FTA như tiếp cận thị trường, đa dạng hóa nguồn cung ứng liên quan cùng một lúc đến cơ quan quản lý, doanh nghiệp thương mại và các bên cung cấp dịch vụ.
Do vậy, sự tham gia của nhiều tác nhân, đặc biệt là các bên cung cấp dịch vụ và giải pháp thương mại khác làm tăng giá trị của các giải pháp hỗ trợ, tập trung các đầu mối vào một cửa duy nhất giúp cho doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận hơn.
Hai là, Chính phủ có vai trò cầu nối để tạo lập một mô hình kết nối toàn diện và duy trì hoạt động bền vững của một mô hình kết nối. Sự tham gia sát sao từ ban đầu của Chính phủ tăng tính chính danh cho mô hình kết nối và kêu gọi được sự tham gia của nhiều bên liên quan. Các cơ quan Chính phủ đại diện cho gần một nửa số lượng đầu mối cần phối hợp để triển khai hiệu quả các hoạt động kết nối.
Ba là, khả năng tích hợp nhiều dịch vụ và giải pháp giúp cho các mô hình duy trì tốt hơn kết nối giữa các chủ thể và tính lâu dài của mình. Các đối tượng tận dụng FTA khác nhau về quy mô kinh doanh, thị trường xuất khẩu, do vậy các yêu cầu của họ về giải pháp cũng khác nhau.
Các mô hình tập trung vào một số ít giải pháp sẽ thu hút được ít bên tham gia, khung hợp tác cũng bị giới hạn và không có đủ tính linh hoạt để tích hợp thêm ở giai đoạn sau.
Trên thực tế, một số mô hình đã không phát huy được hết công dụng của mình vì kiến trúc ban đầu tập trung giải quyết khâu sản xuất bằng cách kết nối giữa doanh nghiệp và nông dân nhưng chưa có biện pháp phù hợp để giúp nông dân giải quyết được vấn đề tiếp cận vốn.
Ở chiều ngược lại, mô hình được thiết kế cho phép tất cả các bên cùng xây dựng và tham gia vào các chương trình hành động sẽ đáp ứng được chính xác các nhu cầu của doanh nghiệp, giúp chống lãng phí nguồn lực và tạo điều kiện tốt nhất cho hoạt động thương mại quốc tế.
