Làng vẽ lợn đất đón Tết

Nghề làm lợn đất cũng lắm công phu

Dẫn chúng tôi đi thăm lò sản xuất của mình, ông Dương Ngọc Tuấn - người “bén duyên” với nghề làm lợn đất đã hơn 20 năm ở thôn Đường Hồng - cho biết, làm nghề này không khó, nhưng phải tỷ mỉ, cần mẫn. Sau khi đổ khuôn, những con giống thạch cao sẽ được đưa lên các giàn phơi để đợi khô rồi đánh giáp cho thật mịn, bóng. Sau đó, chúng được phun sơn nền và đưa ra phơi khô lần thứ hai. Tiếp đó, những công nhân lành nghề sẽ phun màu từng họa tiết nhỏ, tạo nên những hoa văn sặc sỡ. Công đoạn cuối cùng là vẽ các chi tiết như lông mày, tròng mắt… để sản phẩm thêm sinh động trước khi xuất xưởng.

Nghe ông Tuấn kể vậy, chắc hẳn nhiều người sẽ nghĩ, để tạo ra một con lợn đất quá đơn giản. Thế nhưng, do nghề này phụ thuộc vào thời tiết nên nhiều khi, để hoàn thành tác phẩm cũng lắm gian nan, trắc trở. Gặp trời nắng thuận lợi, mất 1 tuần để hoàn thiện mẻ lợn thạch cao; còn nếu gặp trời mưa, có khi mất trắng. Trong suốt những ngày chờ đàn lợn đất đủ điều kiện để đóng gói mang đi tiêu thụ, gia chủ phải giám sát chặt từng khâu, bảo đảm sản phẩm không bị rạn nứt, không phai màu về sau, đặc biệt là không bị ẩm, làm ảnh hưởng đến những tờ tiền để tiết kiệm trong những con lợn đất.

Nhọc nhằn là thế, nhưng ông Tuấn chỉ mong ước “trời ban cho sức khỏe” để gắn bó lâu dài với nghề. “Cái nghề không đơn thuần mang lại hiệu quả kinh tế mà còn mang đến niềm vui cho những đứa trẻ mỗi dịp Tết đến để bỏ tiền lì xì vào đó” - ông Tuấn trải lòng.

“Nặn” tiếp giấc mơ xuất ngoại

Vừa trò chuyện với chúng tôi, ông Tuấn bận rộn trả lời điện thoại các đơn đặt hàng. Ông cho biết, từ khoảng tháng 8 năm trước đến tháng 3 âm lịch năm sau là thời điểm công nhân trong xưởng nhà ông luôn tay sản xuất con giống, nhưng nhiều khi vẫn không kịp cho thương lái nhận hàng. Đặc biệt, năm nay là năm Kỷ Hợi, mặt hàng lợn thạch cao “cháy” hàng. Có khi công nhân phải làm đến 12 giờ đêm, rồi 4 giờ sáng hôm sau đã phải tiếp tục hoàn thiện sản phẩm để trả hàng cho khách. “Tính riêng mấy tháng cuối năm 2018, trung bình cứ 3 ngày, lại có 1 ôtô vào nhận từ 1.200 - 1.500 con lợn đất, trị giá khoảng 20 triệu đồng. Nếu trừ mọi chi phí, lãi suất 1 xe hàng khoảng 20 - 30%” - ông Tuấn hồ hởi cho biết và khẳng định, chưa năm nào lợn đất lại đắt hàng như năm nay, nếu có sức làm thì chỉ trong 2 ngày cũng đã có xe vào nhận hàng.

Theo ông Tuấn, với xưởng có quy mô 500m2, mỗi năm, trừ các khoản chi phí cũng cho thu nhập khoảng 300 triệu đồng. Bên cạnh đó, xưởng cũng tạo việc làm thường xuyên cho 10 lao động, với thu nhập bình quân 5 - 6 triệu đồng/người/tháng. Nhận thấy hiệu quả kinh tế từ những xưởng sản xuất con giống thạch cao, nhiều người dân xã Thanh Đa đã sang học nghề của anh em nhà ông Tuấn. Tính đến nay, toàn xã Thanh Đa có 7 cơ sở sản xuất con giống thạch cao được hình thành. Đáng nói hơn, những con giống bằng thạch cao của Thanh Đa không chỉ xuất đi khắp các tỉnh, thành phố trong cả nước mà đã được xuất khẩu sang Mỹ.

Xưởng sản xuất lợn đất của gia đình ông Dương Ngọc Tuấn

Nhắc đến câu chuyện lợn thạch cao sang trời Tây, ông Tuấn vui mừng kể, tháng 3/2015, một người cháu của ông chuyên làm về xuất khẩu đã giới thiệu sản phẩm lợn thạch cao lên trang bán hàng Alibaba. Ngay lập tức, sản phẩm nhận được sự chú ý từ những người bạn ngoại quốc và một vị khách người Mỹ ở tiểu bang Pennsylvania đã đặt mua 2.500 con lợn thạch cao với 7 màu khác nhau. “Ngay sau khi nhận được đơn hàng, cả công xưởng nhà anh em chúng tôi bắt đầu mở một đợt sản xuất lịch sử. Ngày tiễn “lứa lợn đầu xuất ngoại”, chúng tôi vô cùng hồi hộp. Chỉ đến khi, hàng nghìn chú lợn màu vượt đại dương sang nước bạn an toàn, mọi người mới nhẹ lòng” - ông Tuấn nói. Giá mỗi con heo đất xuất khẩu sang Mỹ có giá 22,8 USD/con, tương đương gần 500.000 đồng. Nếu so với giá xuất xưởng ra thị trường trong nước vài chục nghìn đồng/con, đây quả là mức lợi nhuận quá hấp dẫn.

Tuy nhiên, khi được hỏi gia đình có tính tiếp đến những chuyến xuất ngoại cho lợn đất, ông Tuấn cho biết, dù lợi nhuận tăng rất nhiều lần, nhưng do là mặt hàng cồng kềnh, đòi hỏi đầu tư thời gian và công sức lớn nên cần tính toán hợp lý, đồng thời tiếp tục nâng cao chất lượng, tính hấp dẫn của sản phẩm để tìm thêm cơ hội tiêu thụ.

Trời đông, chiều xế tà, Đường Hồng vẫn tấp nập những chuyến xe lớn, nhỏ hối hả đưa “từng đàn” lợn đất đi đón Xuân. Những chuyến xe đầy ắp lợn đất mang lại giá trị kinh tế lớn cho người dân Đường Hồng và đánh thức cả những ký ức tuổi thơ hồn nhiên và đẹp đẽ của mỗi người.