Nhớ... bữa tiệc rừng xanh

Đã lâu mới có dịp thư thái một chút khi trở lại phố núi Sơn La. Mình và Nhật, hai anh em trai đèo nhau đi xe máy vòng vèo các lối to ngõ nhỏ, đi xem lại khắp những nơi mà  nhà mình xưa đã ở qua trong một chặng đời gian khó và đẹp đẽ… 

Hai anh em tìm về quán phở phố núi Lâm Giang xưa để ăn lại bát phở rừng 40 năm trước. Ngày đói kém ấy, được bát phở thì quá xơi quốc yến bây giờ, sao mà không sâu sắc cơ chứ?

Vào đầu tuổi trai, mình hay nhìn và thích nhiều cô gái Thái mới lớn ở các bản Phiêng Ngùa, Phiêng Hay, Bản Sẳng, Bó Ẩn, Nà Mường... Các nàng ấy, giờ đã thành những bà già ngồi đầu hè nhà, thái măng mua ở chợ về ngâm chua mà ngóng núi, ánh mắt đã mờ như mây kéo xuống cả rồi!

nho bua tiec rung xanh

Thị xã núi đã to rộng lên thành thành phố, các nhà sàn bản Thái giờ thành nhà gạch xây. Bếp lửa hồng giữa nhà nhóm lên và gìn giữ lửa từ lúc dựng nhà cho đến khi phá đi làm nhà mới, đã không còn nữa, giờ được thay bằng bếp ga, bếp từ. Suối Nậm La giờ bê tông hóa thành kè cạn... Nhiều thứ đã mất đi, không bao giờ thấy lại được. Như bốn thứ "bảo bối" truyền đời cha phải để lại cho con: Gươm đẳm, ninh đồng, chân chài, súng kíp; như những đêm "hát khắp" quanh bếp lửa hồng; những đêm theo trai bản chọc sàn tán gái...

Mấy cô em gái lấy chồng ở lại sinh sống với Sơn La, hỏi mình muốn gì để sắm cho anh ăn trong bữa cơm chia tay. Mình bảo, có kiếm được những thứ từ rừng và chỉ ở gần rừng mới được ăn như xưa không, chứ sơn hào hải vị to tát đắt đỏ, anh chán lắm rồi. Mấy cô em túm lại bàn bạc, rồi nói, sẽ cố kiếm để đãi ông anh bữa cơm rừng nhá. Phải đi chợ sớm, chợ bản xa, may ra mới toại nguyện.

Bữa chia tay, ba cô em gái làm toàn từ đồ rừng: Nộm hoa ban, măng nứa om tỏi, măng đắng đồ lên ăn cùng lá đắng, măng sặt giã cối xào với lá bù khai, gỏi cá bóp lẫn hoa chuối rừng gói trong lá pác mạ non, canh rau sắng rừng đầu mùa... Lại có cả chả nhái làm từ những con nhái bén vừa vợt được ngoài ruộng về và món pịa dê nấu với các loại rau gia vị hái bòn quanh vườn nhà...

***

Mình ngồi vào mâm, cả một ký ức thức dậy, ùa về…

Cả một thời đói kém, ở đâu cũng đói, ai cũng đói. Nhưng riêng những đứa trẻ con đã bắt đầu lớn như mình, đã biết đường vào rừng tìm cái ăn, thì chẳng bao giờ chịu đói. Ngược lại, còn sướng và khoái. Học buổi sáng trên lớp xong, về nhà và vội bát cơm độn rồi giắt con dao bên mình, lần xuống bếp dúm gói muối, cầm mấy que diêm hay bọc hòn than vào giữa nùi rơm để ra chỗ hẹn, cùng nhau vào rừng. Việc đầu tiên là chuẩn bị "thiết kế" bữa tiệc rừng. Trước hết là xem cái bẫy gà rừng đặt từ hôm trước xem có con nào dính bẫy không. Có thằng nhanh tay còn ném đá được con gà nhép mép bản ngay bìa rừng, ôm đi theo. Lên núi cao, chọn một khoảnh đất bằng phẳng dưới chân vách đá để "dàn trận". Chọc cây chuối rừng hoặc lắc bụi nứa, chọn cây cụt ngọn lấy nước ngào với đất thành bùn nhão bọc nguyên con gà cả lông đặt giữa, xếp củi xung quanh. Ngô non để cả bẹ, sắn núi để cả vỏ xếp cạnh. Nhấc được củ sắn đá nào trong hốc đá thì gọt vỏ, cho vào ống tre non, đổ chút nước vào làm món sắn đá lam như xôi lam. Xong xuôi thì nổi lửa.

Sau một hồi kiếm củi, mỗi thằng được một gánh to, thì lại về nơi chân vách đá. Đống lửa đã vạc đi rồi. Gạt than tro ra. Con gà nướng cả lông được khéo léo tách đất ra, lông và da đi theo đất, còn một khối thịt trắng tinh thơm phức được đặt giữa tấm lá chuối rừng trải rộng. Ngô non nướng thơm lựng, sắn đá trong ống lam bở tơi, bày xung quanh. Trong lúc đi kiếm củi, còn kiếm được khối loại rau như rau chua chát, lá giang, lá nhội, rau dớn, rau tàu bay. Có thằng còn ngắt được cả mấy cành ớt chỉ thiên quả nhỏ xíu đỏ rực và cay rực lên. Tất cả bày ra như một mâm tiệc ngạt ngào hương vị của rừng xanh huyền bí. Sẵn muối đã mang theo đâm với ớt chỉ thiên và vài loại rau thơm rừng nữa, là vào tiệc.

Ăn xong tiệc ấy còn chưa về ngay, phải nằm khểnh trên đá núi một lát nữa, cho gió rừng mơn man da thịt, tai nghe tiếng suối chảy xa xa dưới lòng thung vọng lên, nghe chim kêu vượn hú râm ran, rồi mới gánh củi lặc lè xuống núi, thủng thẳng đi về nhà. Bữa tối, mẹ xới cơm cho, nhận lấy, rồi sẻ bớt cho em trai ăn. Mẹ nhìn, mặt rạng rỡ vì thấy thằng anh lớn đã có biểu hiện thương em, biết san sẻ cho em, dù vẫn nhắc yêu: "Thôi con, cứ ăn đi, để còn có sức mà đi rừng kiếm củi với học hành cho tốt, sau này mới ngẩng mặt lên với đời được chứ".

Mẹ đâu biết, thằng anh trai sẻ cơm cho em ấy đã lưng lửng cái bụng từ bữa tiệc rừng cuối chiều (!?).

***

Thời nay, thương mại điện tử đã phát triển, len lỏi khắp nơi. Đồ ăn thức uống, thực phẩm, tất tần tật phải có nguồn gốc, có kiểm định, phải "oganic" nuôi trồng trong nhà kính. Xu hướng này là không thể đảo ngược, là phù hợp với đời sống hiện đại. Nhưng cứ như thế mãi, thì mất hết những món ăn tự nhiên từ rừng xanh như của thời trẻ xưa mình sống ở rừng ư? Không hẳn vậy! Lên Sơn La, vẫn có những nhà hàng bên cạnh mó nước ở đầu bản Thái, do những ông bà chủ người Thái nấu để phục vụ khách hoài cổ. Vẫn nhiều món ăn mang hương vị xưa. Những pa pỉnh tộp, là món cá nướng, xẻ lưng quay ngược ướp đủ các loại rau thơm với mắc khén cùng ớt khô giã nhỏ rồi nướng kiên nhẫn rất lâu trên than hồng. Là món nộm da trâu giòn ngọt, món vịt suối đồ trong chõ gỗ, là canh bon, là cà dại lẫn rau rừng, là mắm tô hén cay rụt lưỡi, là nấm mối, măng mạy loi, là trứng kiến, nhộng ong trộn xôi nếp nương…

Đi khắp các vùng của đất nước, có nhiều nơi vẫn giữ được những quán ăn với những món đặc sản lạ lùng chỉ có vùng ấy còn lưu giữ được. Trong các tỉnh vùng Tây Bắc, riêng ở Sơn La là còn nhiều quán ăn giữ được như thế nhất, dù biết rằng, chưa chắc giữ được mãi mãi…

Thế là thấy, vẫn còn may, vì vẫn còn nhiều thứ không bị mất nhanh và ngay đi, khi đô thị hóa và thương mại điện tử sầm sập ngay trước mắt…

Sơn La - Hà Nội, đầu Xuân Kỷ Hợi

Nguyễn Thành Phong
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★

Tin mới nhất

Khai mạc Triển lãm mỹ thuật Sắc quê 2 của họa sĩ Quỳnh Thơm

Khai mạc Triển lãm mỹ thuật Sắc quê 2 của họa sĩ Quỳnh Thơm

Chiều 23/11, tại Nhà Triển lãm số 16 Ngô Quyền, Quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) đã diễn ra lễ khai mạc triển lãm mỹ thuật Sắc quê 2 của họa sĩ Quỳnh Thơm.
Thừa Thiên Huế: Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng cung Huế là Di sản tư liệu thế giới

Thừa Thiên Huế: Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng cung Huế là Di sản tư liệu thế giới

Tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức lễ đón nhận bằng của UNESCO công nhận di sản “Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng cung Huế” là Di sản tư liệu thế giới.
Link xem trực tiếp bóng đá Leicester City và Chelsea, 19h30 ngày 23/11, vòng 12 Ngoại hạng Anh

Link xem trực tiếp bóng đá Leicester City và Chelsea, 19h30 ngày 23/11, vòng 12 Ngoại hạng Anh

Báo Công Thương cập nhật link xem trực tiếp bóng đá Leicester City và Chelsea tại vòng 12 Ngoại hạng Anh sẽ diễn ra lúc 19h30 ngày 23/11.
Thừa Thiên Huế: Công nhận Tri thức may, mặc áo dài Huế là di sản văn hoá phi vật thể

Thừa Thiên Huế: Công nhận Tri thức may, mặc áo dài Huế là di sản văn hoá phi vật thể

Tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức Lễ đón nhận Danh hiệu di sản văn hóa phi vật thể quốc gia “Tri thức may, mặc áo dài Huế”.
10 năm Quần thể danh thắng Tràng An là di sản thế giới - Bài 3: Khơi thông nguồn lực phát triển

10 năm Quần thể danh thắng Tràng An là di sản thế giới - Bài 3: Khơi thông nguồn lực phát triển

Quần thể danh thắng Tràng An được xem là nguồn lực phát triển du lịch của Ninh Bình, nhưng ngành kinh tế xanh này vẫn phát triển chưa tương xứng với tiềm năng.

Tin cùng chuyên mục

Nhận định bóng đá Man City và Tottenham, 00h30 ngày 24/11, Ngoại hạng Anh 2024/2025

Nhận định bóng đá Man City và Tottenham, 00h30 ngày 24/11, Ngoại hạng Anh 2024/2025

Báo Công Thương nhận định bóng đá Man City và Tottenham tại vòng 12 giải Ngoại hạng Anh 2024/2025 sẽ diễn ra lúc 00h30 ngày 24/11.
Di sản văn hoá: Định hình bản sắc, thúc đẩy phát triển của Việt Nam trong kỷ nguyên mới

Di sản văn hoá: Định hình bản sắc, thúc đẩy phát triển của Việt Nam trong kỷ nguyên mới

Di sản văn hóa không chỉ là ký ức, mà là sức mạnh sống động giúp định hình bản sắc, truyền cảm hứng và thúc đẩy sự phát triển của Việt Nam trong kỷ nguyên mới.
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/11, rạng sáng 24/11: Tâm điểm Man City và Tottenham, vòng 12 Ngoại hạng Anh

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/11, rạng sáng 24/11: Tâm điểm Man City và Tottenham, vòng 12 Ngoại hạng Anh

Báo Công Thương cập nhật lịch thi đấu bóng đá hôm nay 23/11, rạng sáng 24/11, tâm điểm là trận đấu giữa Man City và Tottenham tại vòng 12 Ngoại hạng Anh.
Lai Châu: Khai mạc Lễ hội PuTaLeng “Về miền Đỗ Quyên”

Lai Châu: Khai mạc Lễ hội PuTaLeng “Về miền Đỗ Quyên”

Tối ngày 22/11, UBND huyện Tam Đường, Lai Châu tổ chức khai mạc Lễ hội PuTaLeng huyện Tam Đường lần thứ I, năm 2024…
Thị trường đồ trang trí Noel 2024: Đa dạng mẫu mã, không biến động giá

Thị trường đồ trang trí Noel 2024: Đa dạng mẫu mã, không biến động giá

Còn hơn 1 tháng nữa mới đến Noel nhưng không khí đã ngập tràn trên khắp phố Hàng Mã (Hà Nội). Thị trường đồ trang trí đa dạng, nhưng không biến động giá.
Khai mạc Tuần Văn hóa – Du lịch Lai Châu tại TP. Đà Nẵng năm 2024

Khai mạc Tuần Văn hóa – Du lịch Lai Châu tại TP. Đà Nẵng năm 2024

Tối 22/11, tại TP. Đà Nẵng, UBND tỉnh Lai Châu tổ chức Lễ khai mạc Tuần Văn hóa – Du lịch Lai Châu tại Đà Nẵng năm 2024.
Nhiều đổi mới tại giải Vô địch các câu lạc bộ Võ cổ truyền quốc gia lần thứ XIII

Nhiều đổi mới tại giải Vô địch các câu lạc bộ Võ cổ truyền quốc gia lần thứ XIII

Tối 22/11, tại TP. Vũng Tàu (tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu), giải Vô địch các câu lạc bộ Võ cổ truyền quốc gia lần thứ XIII năm 2024 đã chính thức khai mạc.
Xúc tiến, liên kết phát triển du lịch Đà Nẵng - Lai Châu

Xúc tiến, liên kết phát triển du lịch Đà Nẵng - Lai Châu

Chiều 22/11, tại TP. Đà Nẵng, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lai Châu phối hợp với Sở Du lịch Đà Nẵng tổ chức Hội nghị xúc tiến, quảng bá du lịch Lai Châu.
Khai mạc

Khai mạc 'Ngày hội di sản văn hóa Đà Nẵng' năm 2024

Sáng 22/11, tại Bảo tàng Đà Nẵng, Sở Văn hóa và Thể thao TP. Đà Nẵng tổ chức khai mạc chương trình 'Ngày hội di sản văn hóa Đà Nẵng năm 2024'.
TP. Hồ Chí Minh: Đón hơn 39,3 triệu lượt khách du lịch, thu gần 174.000 tỷ đồng

TP. Hồ Chí Minh: Đón hơn 39,3 triệu lượt khách du lịch, thu gần 174.000 tỷ đồng

Trong 11 tháng năm 2024, ngành Du lịch TP. Hồ Chí Minh đón hơn 39,3 triệu lượt khách quốc tế và trong nước, tổng doanh thu ước đạt gần 174 nghìn tỷ đồng.
Quảng Nam: Hội nghị quốc tế về Du lịch nông thôn của UN Tourism sẽ diễn ra từ 9 – 11/12

Quảng Nam: Hội nghị quốc tế về Du lịch nông thôn của UN Tourism sẽ diễn ra từ 9 – 11/12

Hội nghị quốc tế về Du lịch nông thôn diễn ra từ ngày 9 – 11/12 tại tỉnh Quảng Nam là sự kiện mang tính toàn cầu đầu tiên của UN Tourism về du lịch nông thôn.
10 năm Quần thể danh thắng Tràng An là di sản thế giới-Bài 2: Cộng đồng

10 năm Quần thể danh thắng Tràng An là di sản thế giới-Bài 2: Cộng đồng 'hạt nhân' bảo tồn di sản

10 năm Quần thể danh thắng Tràng An trở thành di sản thế giới đã thực sự là của cộng đồng và cộng đồng là 'hạt nhân' bảo tồn di sản, hưởng lợi từ di sản.
Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Bayern Munich và Augsburg, 2h30 ngày 23/11, Bundesliga 2024/2025

Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Bayern Munich và Augsburg, 2h30 ngày 23/11, Bundesliga 2024/2025

Báo Công Thương nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Bayern Munich và Augsburg tại vòng 11 Bundesliga sẽ diễn ra lúc 2h30 ngày 23/11 trên sân vận động Allianz Arena
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 22/11, rạng sáng 23/11: Đại chiến PSG và Toulouse tại Ligue 1

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 22/11, rạng sáng 23/11: Đại chiến PSG và Toulouse tại Ligue 1

Báo Công Thương cập nhật lịch thi đấu bóng đá hôm nay 22/11, sáng 23/11 sẽ diễn ra trận đấu tâm điểm giữa PSG và Toulouse tại vòng 12 Ligue 1.
Sôi động các hoạt động xúc tiến, quảng bá du lịch Đồng bằng sông Cửu Long tại Quảng Ninh

Sôi động các hoạt động xúc tiến, quảng bá du lịch Đồng bằng sông Cửu Long tại Quảng Ninh

Hơn 100 đơn vị, doanh nghiệp du lịch đồng bằng sông Cửu Long và một số tỉnh, thành phía Bắc tham gia xúc tiến, quảng bá du lịch.
Cà Mau: Khai mạc Hội đua vỏ lãi tại thị trấn biển lớn nhất Đồng bằng sông Cửu Long

Cà Mau: Khai mạc Hội đua vỏ lãi tại thị trấn biển lớn nhất Đồng bằng sông Cửu Long

Ngày 21/11, tại thị trấn Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau đã diễn ra ngày hội đua vỏ lãi tỉnh Cà Mau mở rộng năm 2024.
Lai Châu: Khai mạc Giải thi đấu dù lượn đường trường PuTaLeng

Lai Châu: Khai mạc Giải thi đấu dù lượn đường trường PuTaLeng

Trong khuôn khổ Lễ hội PuTaLeng huyện Tam Đường lần thứ I, sáng 21/11, UBND huyện Tam Đường (tỉnh Lai Châu) tổ chức Khai mạc Giải dù lượn đường trường PuTaLeng.
Triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam

Triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam

Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam.
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 21/11, rạng sáng 22/11

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 21/11, rạng sáng 22/11

Báo Công Thương cập nhật lịch thi đấu bóng đá hôm nay 21/11, sáng 22/11 sẽ diễn ra nhiều trận đấu hấp dẫn trên khắp các sân cỏ châu Âu và châu Á.
Quảng Ninh: Hơn 300 doanh nghiệp cam kết giảm giá dịch vụ 50% để kích cầu du lịch

Quảng Ninh: Hơn 300 doanh nghiệp cam kết giảm giá dịch vụ 50% để kích cầu du lịch

Chương trình kích cầu du lịch chủ đề “Quảng Ninh - Điểm đến bốn mùa” được triển khai đến hết tháng 3/2025, với hàng loạt sản phẩm, dịch vụ giảm giá.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động