Kinh tế đêm Hà Nội: 'Mỏ vàng' chưa được khai thác hiệu quả

Kinh tế đêm từ lâu đã trở thành chìa khóa thúc đẩy du lịch và tăng trưởng kinh tế ở nhiều quốc gia. Đối với Việt Nam, kinh tế đêm Hà Nội có tiềm năng bứt phá, nhưng thiếu chiến lược và cú hích đủ mạnh biến thành “mỏ vàng” thực sự.

Hà Nội không ngủ, nhưng chưa thực sự “thức”

Hà Nội về đêm không tĩnh lặng. Từ những con phố cổ sầm uất đến các khu chợ đêm tấp nập, nhịp sống về đêm của thành phố luôn tràn đầy năng lượng. Nhưng giữa những ánh đèn rực rỡ và tiếng nhạc xập xình, vẫn tồn tại một nghịch lý: Thành phố này chưa thực sự “thức” để khai thác trọn vẹn tiềm năng của mình.

Gần 1 giờ sáng, phố bia Tạ Hiện vẫn chật kín du khách. Tiếng cười nói, những cốc bia cụng nhau vang lên trong không khí náo nhiệt. Anh Quân, chủ một quán bia lâu năm, thoăn thoắt rót từng ly, cười: “Khách nước ngoài thích Tạ Hiện lắm, bảo đây là một trong những nơi đáng nhớ nhất Hà Nội về đêm. Nhưng cứ tầm 2 giờ sáng là phải đóng cửa, dù khách vẫn chưa muốn về.”

Chỉ cách đó không xa, chợ hoa Quảng An lại mang một sắc thái đối lập - không ồn ào, không bia rượu, nhưng vẫn nhộn nhịp theo cách rất riêng. Dưới ánh đèn vàng hắt hiu, những bó hoa ly, cúc, hồng rực rỡ được xếp chồng lên nhau trên những chiếc xe đẩy. Người bán, kẻ mua trao đổi trong màn sương đêm.

Chị Mây, một tiểu thương gắn bó với chợ hơn 20 năm, vừa xếp hoa vừa nói: “Chợ lúc nào cũng đông, nhất là gần rằm hay lễ, Tết. Hoa vừa bày ra đã có người chọn, hết lượt này đến lượt khác, không lúc nào ngớt.”

Hà Nội về đêm không thiếu những điểm sáng, nhưng tất cả vẫn chỉ là những mảnh ghép rời rạc, thiếu một chiến lược tổng thể để bứt phá. Thành phố đã “thức”, nhưng chưa thực sự bừng tỉnh để khai thác hết tiềm năng khổng lồ ấy.

“Mỏ vàng” chưa được khai thác hiệu quả

Trên thế giới, kinh tế đêm là động lực quan trọng đóng góp đáng kể vào GDP của nhiều quốc gia. Ở Anh, ngành này chiếm 6% GDP, tại Mỹ là 7,4%, còn Trung Quốc lên tới gần 10%. Những thành phố như Bangkok, Tokyo hay Seoul đã biến đêm thành “cỗ máy in tiền”, thu hút hàng triệu du khách mỗi năm.

Hà Nội cũng có những tiềm năng tương tự, nhưng việc khai thác kinh tế đêm vẫn còn nhiều hạn chế. Ngoại trừ một số điểm đến quen thuộc như Tạ Hiện, chợ đêm phố cổ hay chợ hoa Quảng An, phần lớn các hoạt động về đêm vẫn nhỏ lẻ, thiếu tính liên kết. Những địa điểm đáng lẽ có thể trở thành “thỏi nam châm” hút khách như ven sông Hồng, hồ Tây hay các khu phố nghệ thuật vẫn chưa được khai thác bài bản.

Một trong những rào cản lớn nhất là chính sách quản lý khung giờ. Hầu hết các cơ sở kinh doanh phải đóng cửa trước 2 giờ sáng, dù nhu cầu vui chơi, giải trí và mua sắm về đêm của du khách vẫn còn rất lớn. Giao thông công cộng ngừng hoạt động từ 11 giờ đêm, khiến việc di chuyển trở thành thách thức. Trong khi đó, giá xe công nghệ tăng cao và vấn đề an ninh về đêm cũng là một yếu tố khiến nhiều người e ngại.

So với các thành phố lớn trong khu vực, Hà Nội đang chậm chân trong việc biến kinh tế đêm thành ngành kinh tế mũi nhọn. Nếu không có chiến lược phát triển bài bản, thành phố sẽ tiếp tục bỏ lỡ một nguồn thu khổng lồ từ du lịch và dịch vụ.

Hà Nội cần một cú hích mạnh mẽ

Chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương, ông Phạm Hải Quỳnh - Viện trưởng Viện Phát triển du lịch châu Á - nhấn mạnh: “Hà Nội có đầy đủ điều kiện để phát triển kinh tế đêm, từ cảnh quan, văn hóa, ẩm thực đến nhu cầu của du khách. Tuy nhiên, điểm yếu nằm ở cơ chế quản lý còn cứng nhắc, thiếu sự linh hoạt trong việc cấp phép và tổ chức hoạt động kinh doanh về đêm.”

Thực tế, sự thận trọng của Hà Nội trong việc phát triển kinh tế đêm không phải là không có cơ sở. Việc kéo dài thời gian hoạt động của các tụ điểm vui chơi có thể kéo theo những lo ngại về an ninh trật tự, ô nhiễm tiếng ồn và ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân. Nhưng nếu chỉ nhìn vào mặt hạn chế mà bỏ qua những lợi ích kinh tế tiềm năng, Hà Nội sẽ tiếp tục chậm chân so với các đô thị khác trong khu vực.

Theo ông Quỳnh, thành phố cần quy hoạch rõ ràng các khu vực phát triển kinh tế đêm. Thay vì để các hoạt động diễn ra rải rác và thiếu kiểm soát, Hà Nội nên xác định những địa điểm có thể trở thành trung tâm kinh tế đêm như phố cổ mở rộng, ven sông Hồng hoặc các khu sáng tạo. Những khu vực này có thể hoạt động thâu đêm nhưng vẫn đảm bảo trật tự, hạn chế tác động đến khu dân cư.

Bên cạnh đó, Hà Nội cần đa dạng hóa sản phẩm du lịch đêm. “Kinh tế đêm không chỉ là quán bar, pub hay chợ đêm. Chúng ta hoàn toàn có thể khai thác các tour du lịch về đêm, biểu diễn nghệ thuật, không gian văn hóa, các khu chợ ẩm thực đêm mang đậm bản sắc Hà Nội”, ông Quỳnh phân tích.

Hạ tầng giao thông cũng cần được cải thiện. Nếu thành phố triển khai hệ thống xe buýt đêm, dịch vụ taxi giá rẻ hoặc mở rộng thời gian hoạt động của tàu điện, việc di chuyển sẽ trở nên thuận tiện hơn, tạo điều kiện để kinh tế đêm phát triển mạnh mẽ.

Quan trọng hơn cả, Hà Nội cần tìm ra bản sắc riêng cho kinh tế đêm của mình. Không chỉ là bia hơi Tạ Hiện, mà còn là những khu chợ hoa độc đáo, những khu phố nghệ thuật sáng tạo, những không gian văn hóa mang đậm hồn phố cổ. Một Hà Nội về đêm không cần phải giống Bangkok hay Tokyo, mà phải là một Hà Nội vừa hiện đại, vừa giữ được nét riêng biệt của mình.