Khi tiềm năng được phát huy

Năm 2012, khi chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) được triển khai ở Quản Bạ, phong trào xây dựng Làng du lịch văn hóa gắn với NTM cũng bắt đầu được phát động ở thôn Nặm Đăm. Ban đầu, khái niệm “Du lịch cộng đồng” còn khá xa lạ với đồng bào người Dao ở Nặm Đăm, vậy nhưng với sự tuyên truyền vận động của chính quyền, bà con đã phần nào thấy được những lợi ích về kinh tế, cũng như khả năng gìn giữ được các nét văn hóa của dân tộc nếu hoạt động xây dựng thôn văn hóa, phát triển du lịch cộng đồng được thực hiện.

Ban đầu, với sự hỗ trợ của Tổ chức Caritas (Thụy Sĩ), Nặm Đăm xây dựng được 1 nhà truyền thống người Dao; sửa chữa, nâng cấp 3 hộ gia đình đủ điều kiện phục vụ khách du lịch. Nhìn thấy lợi ích từ các hoạt động du lịch cộng đồng mang lại, một số hộ gia đình ở Nặm Đăm cũng bắt tay vào sửa sang nhà cửa, trồng hoa cây cảnh, may thêu các trang phục truyền thống...

Sản phẩm của HTX Dược liệu cộng đồng Nặm Đăm trưng bày tại Nhà Văn hoá thôn Nặm Đăm

Đến nay, sau 7 năm triển khai xây dựng thôn văn hóa du lịch tiêu biểu gắn với xây dựng nông thôn mới… 100% các hộ gia đình ở Nặm Đăm đã tu sửa những ngôi nhà trình tường bằng đất đỏ kiên cố, gọn gàng, các thiết bị đồ dùng được trang bị đầy đủ. Đến gia đình nào cũng thấy trong nhà ngoài ngõ sạch sẽ, công trình phụ hiện đại, hộ nào làm du lịch trước mỗi cổng đều treo biển “Homestay” sẵn sàng đón khách.

Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Quản Bạ Hạng Dương Thành, tính đến đầu năm 2019, Nặm Đăm đã có 19 hộ gia đình đủ điều kiện phục vụ trên 190 khách du lịch/ngày đêm. Thôn cũng đã thành lập và ban hành quy chế hoạt động của Ban quản lý cộng đồng; thành lập Câu lạc bộ các hộ làm dịch vụ lưu trú Homestay. Hiện tại, Nặm Đăm đang có thêm 8 hộ triển khai xây dựng nhà cửa, công trình vệ sinh và mua sắm trang thiết bị, dự kiến đi vào hoạt động trong quý III/2019.

Cùng với quá trình xây dựng Làng du lịch văn hóa, Nặm Đăm còn thành lập Hợp tác xã (HTX) Dược liệu cộng đồng Nặm Đăm chế biến dược liệu và mô hình tắm thuốc lá người Dao. Sau khi đi vào hoạt động, năm 2018, doanh thu của HTX là trên 1,6 tỷ đồng, tạo việc làm cho nhiều đồng bào Dao trong thôn. Hiện HTX đang tiếp tục được đầu tư, nâng cấp, mở rộng.

“Nhờ phát triển du lịch cộng đồng, 100% các hộ gia đình ở Nặm Đăm luôn làm tốt công tác bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống. Số khách đến thăm quan và nghỉ lại năm sau cao hơn năm trước với doanh thu mang lại ngày một lớn. Nếu như năm 2012, Nặm Đăm chỉ đón được 320 khách, doanh thu trên 70 triệu đồng, thì đến năm 2018, cả thôn đã đón được 5.380 khách, doanh thu trên 1,6 tỷ đồng. Đây cũng là nguyên nhân để hộ nghèo ở Nặm Đăm giảm rõ rệt. Cả thôn chỉ còn 1 hộ nghèo, thu nhập của các hộ gia đình đạt 50 triệu đồng/năm” - Phó Chủ tịch Hạng Dương Thành nhấn mạnh.

Đặc biệt, với sự đầu tư bài bản, tôn trọng những giá trị truyền thống, công trình “Dao homestay” ở Nặm Đăm còn dành được danh hiệu “Nhà ở có phòng cho khách Du lịch ASEAN thuê” do Tổng Thư ký ASEAN và Bộ trưởng Du lịch các quốc gia thành viên chứng nhận; là 1 trong 5 nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê được giải thưởng ASEAN do Tổng cục Du lịch trao tặng. Đây là vinh dự, là dấu ấn về chất lượng, tạo hiệu ứng, sức lan tỏa trong phát triển và tạo thương hiệu sản phẩm du lịch cộng đồng của Nặm Đăm nói riêng và các thôn văn hóa du lịch cộng đồng ở huyện Quản Bạ nói chung.

Câu chuyện của Nặm Đăm đang cho thấy, khi tiềm năng được nhìn nhận và phát huy; cơ hội phát triển của nhiều thôn bản là hoàn toàn có thể. Hơn thế, không chỉ giúp bà con tăng thu nhập, việc phát triển kinh tế, du lịch ngay tại địa phương còn góp phần không nhỏ vào việc gìn giữ bản sắc và nét văn hoá độc đáo của các dân tộc.