Dứa được mùa, mất giá

Năm 2019, tổng diện tích trồng dứa của Lào Cai là 1.180 héc-ta, được trồng tập trung chủ yếu tại các xã: Bản Lầu, Nậm Chảy, Lùng Vai (huyện Mường Khương), Bản Phiệt, Bản Cầm (huyện Bảo Thắng), Cốc Mỳ (huyện Bát Xát) và một số xã của thành phố Lào Cai. Hiện tại, dứa đã vào vụ thu hoạch, tuy nhiên, người dân ở hầu hết các địa phương trồng dứa không bán được hoặc bỏ mặc trên nương với số lượng lên đến hàng nghìn tấn quả mà không thu hoạch. Trong đó, xã Bản Lầu - thủ phủ dứa của tỉnh Lào Cai đến thời điểm này, lượng dứa tiêu thụ mới dừng lại ở mức 60% sản lượng. Những năm trước, giá dứa thấp nhất ở bản Lầu từ 3.000 – 5.000 đồng/kg. Năm nay, giá dứa xuống quá thấp, tiền bán dứa không đủ để trả tiền thuê nhân công nên bà con nông dân không muốn thu hoạch. Thậm chí thu hái về cũng chẳng bán được vì rất ít người mua. Trong khi đó, theo tính toán của bà con, giá dứa ít nhất cũng phải từ 2.800 – 3.400 đồng/kg mới đủ tiền phân, giống và thuê nhân công. Nhiều năm nay, thị trường chủ yếu vẫn là xuất bán cho tư thương Trung Quốc (chiếm 70% sản lượng) và một số nhà máy chế biến hoa quả trong nước. Tuy nhiên, vụ này, giá dứa bên kia biên giới xuống thấp nên tư thương Trung Quốc cũng hạn chế nhập về. Một số nhà máy chế biến nước hoa quả như ở Đồng Giao (Ninh Bình) hay ở Hưng Yên (Thanh Hóa) cũng có về thu mua nhưng không đáng kể vì sản phẩm dứa quả ở các tỉnh nhà máy đóng chân cũng cơ bản đáp ứng nhu cầu nguyên liệu sản xuất nên rất khó khăn cho bà con nông dân.

Bà con không nên mở rộng diện tích trồng dứa

Theo thống kê sơ bộ của huyện Mường Khương, lâu nay, diện tích trồng dứa trên địa bàn xã Bản Lầu chủ yếu bà con trồng tự phát chứ chưa có quy hoạch (10/21 thôn với 460 hộ trồng dứa). Chỉ tính riêng vụ dứa năm nay cũng có trên 50 héc-ta được trồng mới. Trước tình trạng hàng nghìn tấn dứa đang vào thời điểm cho thu hoạch mà không thể tiêu thụ được, xã Bản Lầu đã phải báo cáo UBND huyện Mường Khương liên hệ các nhà máy, cửa hàng siêu thị lớn về thu mua dứa cho bà con.

Tại huyện Bảo Thắng, tình trạng dứa đến vụ thu hoạch nhưng không bán được cũng đang diễn ra ở 2 xã trọng điểm là Bản Phiệt và Bản Cầm. Trong đó, xã Bản Phiệt có hơn 210 héc-ta dứa, hiện đang đến kỳ cho thu hoạch có sản lượng ước gần 1.000 tấn. Tuy nhiên, đến nay người dân mới bán được hơn nửa, số còn lại chưa có ai thu mua. Nhiều hộ tiếc của đã tự thu hoạch, sau đó mang ra thành phố Lào Cai và ven đường Quốc lộ 70, 4D, 4E để bán lẻ, nhưng lượng tiêu thụ không được nhiều. Đang là thời điểm giữa vụ thu hoạch dứa, nhưng giá dứa chỉ khoảng 1.500 đến 2.500 đồng/kg.

Theo số liệu thống kê, 70% sản lượng dứa của người dân chủ yếu xuất bán sang Trung Quốc, còn lại cung cấp cho các nhà máy trong nước. Năm nay, giá cả bên Trung Quốc xuống thấp, tư thương hạn chế mua về trong khi ở trong nước, mức thu mua không đáng kể. Từ đầu vụ tới nay, tiểu thương mới chỉ thu gom bán cho các siêu thị và chợ đầu mối các tỉnh thành, còn các nhà máy chế biến dứa thì lượng tiêu thụ không lớn do nguồn dứa nhiều nơi chưa đáp ứng được các tiêu chí theo yêu cầu.

Trước tình trạng này, Lào Cai đang tích cực tuyên truyền, vận động bà con tập trung chăm sóc bền vững đối với diện tích dứa hiện có và không mở rộng thêm. Ngoài ra, các huyện phải có kế hoạch chuyển đổi cây trồng mới có hiệu quả kinh tế và mang tính bền vững hơn như cây lâm nghiệp, cây chè…