Kết nối doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng công nghiệp hàng không

Thị trường sản xuất linh kiện hàng không toàn cầu có thể đạt 1.233 tỷ USD

Ngày 15/12, tại Hà Nội, Sở Công Thương phối hợp với Công ty Advanced Business Events (Cộng hòa Pháp) tổ chức Hội thảo quốc tế về công nghiệp hàng không, với sự tham dự của các cơ quan quản lý, chuyên gia quốc tế và doanh nghiệp trong nước. 

Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Nguyễn Đình Thắng cho biết, đây là sự kiện nằm trong chuỗi các Chương trình, sự kiện về lĩnh vực Công nghiệp hàng không diễn ra trong năm 2025 trên toàn cầu của Công ty ABE - Cộng hoà Pháp.

Hội thảo nhằm giới thiệu, tạo môi trường thuận lợi để giúp các doanh nghiệp tiềm năng của thành phố Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung nắm bắt các thông tin để tham gia vào mạng lưới chuỗi cung ứng sản phẩm dịch vụ hàng không cao cấp quốc tế, hỗ trợ các doanh nghiệp trở thành đơn vị cung ứng dịch vụ; tiếp cận cơ hội liên doanh, tăng lợi nhuận xuất khẩu.

Đồng thời, kiến tạo môi trường phát triển mạng lưới bền vững cao cấp áp dụng công nghệ có hàm lượng tri thức cao, sản xuất sạch hơn, vận chuyển đường hàng không gắn với người tiêu dùng góp phần nâng cao hình ảnh, vị thế của Việt Nam thành nhân tố chính quan trọng trong mạng lưới sản xuất, cung ứng, tiêu dùng bền vững ngành hàng không khu vực châu Á và toàn cầu.

Tại sự kiện, các cơ quan quản lý và chuyên gia đã giới thiệu về thị trường, tiềm năng phát triển ngành công nghiệp hàng không của Việt Nam tới các doanh nghiệp trong mạng lưới sản xuất và tiêu dùng bền vững cao cấp của ngành hàng không trên thế giới và các doanh nghiệp Việt Nam; phổ biến, giới thiệu sản phẩm, mô hình, trang thiết bị, công nghệ, năng lực sản xuất, đào tạo nhân lực, hạ tầng kỹ thuật, logistics… của thành phố Hà Nội và cả nước trong việc sẵn sàng tham gia vào chuỗi cung ứng lĩnh vực công nghiệp hàng không cao cấp toàn cầu.

Ông Lưu Chí Cường, Giám đốc phát triển kinh doanh Trung tâm Hàng không vũ trụ - Tổng công ty Sản xuất Thiết bị Viettel (VMC) - chia sẻ, năm 2025, tổng giá trị hàng không thương mại toàn cầu đạt khoảng 358 tỷ USD, dự kiến tăng lên 520 tỷ USD vào năm 2030, tốc độ tăng trưởng 7-8%/năm. Trong khi đó, hàng không quân sự ước đạt 225 tỷ USD, tăng lên 350 tỷ USD vào 2030. Tổng nhu cầu máy bay mới giai đoạn 2022-2042 dự kiến vượt 48.000 chiếc, cho thấy tiềm năng phát triển rất lớn.

Bên cạnh sản xuất máy bay mới, thị trường bảo dưỡng, sửa chữa và khai thác máy bay (MRO) cũng được đánh giá rất tiềm năng. Năm 2025, giá trị thị trường MRO toàn cầu đạt 119-120 tỷ USD, dự kiến tăng lên 157 tỷ USD vào năm 2035. Các hạng mục chính gồm: bảo dưỡng động cơ, thân vỏ, hệ thống khoang, thiết bị trên mặt đất và đường băng. Tỷ lệ thay thế và bảo dưỡng cho động cơ và thân vỏ chiếm tỷ trọng lớn, phản ánh xu hướng kéo dài vòng đời đội bay hiện hữu.

Trong khi đó, thị trường sản xuất linh kiện hàng không toàn cầu được đánh giá là một phân khúc khổng lồ. Năm 2023, giá trị ước đạt khoảng 950 tỷ USD, tập trung vào linh kiện thay thế (spare parts) phục vụ khai thác và vận hành máy bay. Dự báo đến 2030, quy mô thị trường này có thể đạt 1.233 tỷ USD, tốc độ tăng trưởng trung bình 4,2%/năm. Đây là phân khúc giàu tiềm năng, đặc biệt cho các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp hỗ trợ, tập trung vào kết cấu thân vỏ, vật liệu composite, linh kiện cơ khí chính xác và các bộ phận cấu thành chính của máy bay.

Chiến lược tham gia chuỗi cung ứng và nâng cao năng lực nội địa

Thực tế cho thấy, các chi tiết kỹ thuật trong lĩnh vực động cơ hay hệ thống điều khiển hàng không yêu cầu độ chính xác cực cao, quy trình công nghệ, tiêu chuẩn vật liệu và kiểm soát chất lượng khắt khe. Các doanh nghiệp Việt Nam hiện mới chỉ đáp ứng được một phần năng lực sản xuất cơ bản. Chiến lược hợp lý là tập trung vào các phân khúc dễ tiếp cận, như khung vỏ và nội thất máy bay, trước khi tiến tới các bộ phận động cơ và hệ thống điện tử phức tạp.

Yếu tố quyết định trong ngành không chỉ là chứng chỉ chất lượng, mà còn là nguồn nhân lực chuyên môn cao, thành thạo tiếng Anh và các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế. Chi phí đầu tư và duy trì sản xuất trong ngành hàng không rất lớn, bao gồm cơ sở hạ tầng, máy móc, công nghệ, quy trình kiểm soát chất lượng và tuân thủ tiêu chuẩn. Do đó, doanh nghiệp cần có các dòng sản phẩm hỗ trợ khác để “nuôi” mảng hàng không trong giai đoạn đầu.

Quy trình tham gia chuỗi cung ứng bao gồm: năng lực sản xuất cơ bản, sản xuất mẫu thử, đánh giá khách hàng, ký hợp đồng chính thức, trước khi doanh nghiệp có thể chào hàng và tham gia đầy đủ vào chuỗi cung ứng quốc tế. Tại Việt Nam, hiện có rất ít doanh nghiệp sở hữu năng lực thực sự để sản xuất các chi tiết đặc thù như xử lý chống phá hủy, xử lý bề mặt và sơn – mạ. 

Theo ông Trương Văn Kiên, Giám đốc Công ty TNHH 3 Points Aviation Vietnam, hợp tác và đầu tư nội địa là giải pháp khả thi. Nếu các doanh nghiệp Việt Nam chia sẻ đầu tư, phối hợp sản xuất trong các mảng công nghệ cao, có thể tạo ra chuỗi cung ứng nội địa mạnh mẽ, nâng cao khả năng xuất khẩu và tham gia sâu hơn vào thị trường quốc tế.

Ông Kiên cũng kiến nghị Nhà nước cần hỗ trợ chứng nhận chất lượng và tiêu chuẩn quốc tế, đơn giản hóa thủ tục nhập khẩu hóa chất đặc thù, đồng thời phát triển phòng thí nghiệm chuẩn quốc tế tại các viện nghiên cứu, trường đại học hoặc tập đoàn lớn như Viettel, giúp doanh nghiệp thực hiện thử nghiệm, hiệu chuẩn và kiểm soát chất lượng ngay trong nước.

Ông Nguyễn Vân, Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ TP. Hà Nội (HANSIBA), nhấn mạnh, phát triển công nghiệp hàng không tại Việt Nam cần tập trung vào doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, xây dựng hệ sinh thái, đào tạo nhân lực chất lượng cao, thu hút chuyển giao công nghệ và hợp tác chiến lược với các tập đoàn lớn (Airbus, Boeing, Embraer).

Các giải pháp cụ thể gồm: Đào tạo nguồn nhân lực; xây dựng năng lực chứng nhận; hỗ trợ chuyển giao công nghệ; Phát triển chuỗi cung ứng; liên kết doanh nghiệp; hợp tác chiến lược; kết nối với các hãng sản xuất hàng không lớn về logistics, vật liệu mới và chuyển đổi số; hoàn thiện khung pháp lý; đầu tư công nghệ cao; ứng dụng công nghệ mới; phát triển cơ sở hạ tầng;...

Hội thảo quốc tế tại Hà Nội đã mở ra cơ hội kết nối, hợp tác và phát triển bền vững cho doanh nghiệp Việt Nam trong chuỗi cung ứng công nghiệp hàng không toàn cầu. Qua đây, các doanh nghiệp có thể tiếp cận tiêu chuẩn quốc tế, nâng cao năng lực sản xuất, hợp tác chiến lược và dần khẳng định vị thế của Việt Nam trong mạng lưới sản xuất, cung ứng và tiêu dùng ngành hàng không khu vực châu Á và toàn cầu.

Năm 2023, tổng giá trị thị trường sản xuất linh kiện hàng không toàn cầu đạt khoảng 950 tỷ USD, dự báo đến năm 2030, quy mô thị trường này có thể đạt khoảng 1.233 tỷ USD, với tốc độ tăng trưởng trung bình khoảng 4,2% mỗi năm. Sản xuất linh kiện hàng không toàn cầu được đánh giá là một thị trường quy mô rất lớn.