Tin Khu Vực 
Sau khi thực hiện sắp xếp, tinh gọn bộ máy theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, một thực tế chung tại nhiều tỉnh, thành phố là tình trạng thiếu hụt nhân sự, nhất là ở cấp xã, phường.
Theo tổng hợp sơ bộ từ Bộ Nội vụ, hàng loạt địa phương gặp khó khăn do một bộ phận cán bộ nghỉ hưu sớm theo chính sách tinh giản biên chế, trong khi công tác tuyển dụng, luân chuyển chưa bắt kịp với nhu cầu thực tiễn.
Người dân thực hiện thủ tục hành chính công thương, tài chính, kế hoạch đầu tư tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Thủy Nguyên, TP. Hải Phòng.
Tại nhiều xã vùng sâu, vùng xa, cán bộ, công chức phải kiêm nhiệm 4-5 vị trí công việc. Những lĩnh vực chuyên môn đặc thù như địa chính, xây dựng, công nghệ thông tin hay y tế, giáo dục thiếu hụt nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng phục vụ người dân và tiến độ giải quyết thủ tục hành chính.
Đặc biệt, trong giai đoạn chuyển đổi, khi cấp xã không chỉ làm “sự vụ” mà còn được kỳ vọng đóng vai trò “kiến tạo”, khối lượng công việc tăng mạnh, nhưng năng lực đội ngũ chưa được chuẩn hóa đồng đều, cơ sở vật chất còn thiếu, hạ tầng số chưa đồng bộ, khiến không ít địa phương rơi vào trạng thái quá tải.
Tại TP. Hải Phòng, sau hơn 3 tháng triển khai mô hình chính quyền hai cấp, thành phố đã chủ động đánh giá lại toàn diện tình hình tổ chức bộ máy, nhân sự tại 114 xã, phường, đặc khu. Rà soát cho thấy, có đến 522 vị trí cần bổ sung, trong đó nhiều địa phương thiếu nhân lực trầm trọng như xã Tiên Minh (thiếu 9/42 biên chế) hay phường Hải Dương (thiếu 7/43 biên chế), buộc cán bộ phải làm việc ngoài giờ, thậm chí ngày nghỉ.
Ông Nguyễn Văn Thắng, Chủ tịch UBND xã Tiên Minh, TP. Hải Phòng cho biết: "Dù việc phân công, bố trí nhân sự theo vị trí việc làm được thực hiện khoa học, song tình trạng thiếu người vẫn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng công việc, nhất là ở lĩnh vực đất đai, xây dựng".
TP. Hải Phòng chủ động đánh giá lại toàn diện tình hình tổ chức bộ máy, nhân sự tại 114 xã, phường, đặc khu nâng cao hiệu năng, hiệu quả.
Trước tình hình đó, UBND TP. Hải Phòng đã ban hành Kế hoạch số 196/KH-UBND ngày 12/8/2025, chỉ đạo Sở Nội vụ phối hợp với các sở, ngành tổ chức điều động, luân chuyển, biệt phái 60 công chức bổ sung cho 38 xã, phường. Việc bố trí dựa trên yêu cầu thực tiễn, gắn với trình độ chuyên môn và nguyện vọng của cán bộ.
Theo ông Đỗ Huy Chính, Phó Giám đốc Sở Nội vụ Hải Phòng, các công chức được điều động đảm nhiệm nhiều mảng quan trọng như kế hoạch - đầu tư, môi trường, kinh tế, công nghệ thông tin, tài chính... giúp tăng tính chuyên môn hóa, giảm áp lực kiêm nhiệm. “Việc điều động không chỉ là giải pháp tình thế mà còn giúp xây dựng nền hành chính cơ sở chuyên nghiệp, hiệu quả hơn”, ông Chính khẳng định.
Cấp xã phải trở thành “cấp kiến tạo phát triển”
Là một trong những địa phương vừa được điều động thêm một công chức chuyên về lĩnh vực kinh tế, ông Trần Văn Tâm, Chủ tịch UBND xã Hà Tây, TP. Hải Phòng đánh giá: “Việc điều động công chức giúp bộ máy cấp xã vận hành thông suốt hơn, nhất là trong bối cảnh địa phương đang gánh vác khối lượng công việc ngày càng lớn. Điều này cũng góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ, đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính trong giai đoạn mới”.
Người dân được hỗ trợ thủ tục hành chính.
Song song với việc điều động, biệt phái cán bộ, TP. Hải Phòng đang xây dựng phương án lâu dài, hướng tới nền chính quyền cơ sở phát triển bền vững. Thành phố ưu tiên đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng quản lý, ứng dụng công nghệ thông tin cho đội ngũ cán bộ xã, phường, đặc khu; đồng thời hoàn thiện cơ chế tuyển dụng, sử dụng, đánh giá công chức để nâng cao tính chủ động, linh hoạt trong điều hành.
Mới đây, tại hội nghị trực tuyến báo cáo kết quả 3 tháng vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Bí thư Thành ủy Hải Phòng Lê Tiến Châu đã thẳng thắn nhìn nhận: “Cấp xã không còn chỉ là nơi giải quyết thủ tục hành chính sự vụ, mà phải trở thành cấp kiến tạo môi trường thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp”.
Ông Lê Tiến Châu nhấn mạnh, để thực hiện chuyển đổi vai trò này, thành phố phải phục vụ xã - phường, hỗ trợ cơ sở đầy đủ về nhân lực, tài chính, pháp lý, hạ tầng số và đặc biệt là đào tạo kỹ năng, chuyên môn cho cán bộ.
Từ mô hình Hải Phòng, có thể thấy một số bài học quan trọng mang tính gợi mở với các địa phương khác trong quá trình hoàn thiện mô hình chính quyền hai cấp: Không chờ đủ người mới vận hành, mà chủ động điều động, biệt phái theo phương án linh hoạt, đúng người - đúng việc. Chính quyền thành phố phải phục vụ cấp xã, coi xã - phường là “đối tác cần hỗ trợ” thay vì chỉ là cấp dưới nhận chỉ đạo.
Cùng với đó, đẩy mạnh phân quyền, phân cấp rõ ràng, ban hành đầy đủ hệ thống pháp lý làm căn cứ triển khai. Đào tạo lại đội ngũ không chỉ bồi dưỡng chuyên môn mà còn huấn luyện kỹ năng quản trị, công nghệ thông tin, xử lý tình huống. Chuyển đổi số ở cấp xã phải song hành với tăng cường hạ tầng và con người, không thể chỉ “số hóa” quy trình mà bỏ rơi yếu tố vận hành.
Thành công bước đầu của mô hình chính quyền hai cấp ở Hải Phòng đang chứng minh rằng, cải cách bộ máy hành chính phải bắt đầu từ nơi gần dân nhất, nơi mà mỗi thủ tục hành chính, mỗi văn bản xử lý ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân. Việc khắc phục thiếu hụt cán bộ, tăng năng lực chính quyền cơ sở không thể là biện pháp nhất thời, mà cần được nhìn nhận như một chiến lược dài hạn để nâng cao hiệu lực, hiệu quả công quyền, tạo nền tảng cho phát triển bền vững.
Từ ngày 1/7 - 30/9/2025, UBND TP. Hải Phòng giao 6.084 nhiệm vụ cho các đơn vị, đã hoàn thành 77% nhiệm vụ, cho thấy năng lực tổ chức điều hành hiệu quả trong bối cảnh chuyển đổi bộ máy lớn chưa từng có. Thành phố cũng tiến hành kiểm tra tại 68 xã, phường, ban hành văn bản tháo gỡ vướng mắc, hướng dẫn chuyên môn để bảo đảm mô hình hai cấp vận hành đồng bộ.
