EVFTA là đòn bẩy cho cá ngừ xuất khẩu sang EU

Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, năm 2019, xuất khẩu (XK) cá ngừ của Việt Nam đạt gần 140 triệu USD, giảm 12% so với năm 2018. Mỹ, EU và ASEAN là các thị trường lớn nhất của cá ngừ Việt Nam. Tuy nhiên, tác động từ thẻ vàng IUU là một trong những nguyên nhân khiến hầu hết các nước EU đều giảm nhập khẩu (NK) cá ngừ của Việt Nam, trừ Italy, Bỉ, Hy Lạp, Phần Lan, Bungari Và Hungari. Trong đó, Hy Lạp và Phần Lan có tốc độ tăng trưởng cao.

Thuế xuất khẩu cho cá ngừ sang EU sẽ giảm mạnh khi EVFTA có hiệu lực

Cụ thể, kim ngạch XK cá ngừ mã HS16 của Việt Nam sang Hà Lan tăng mạnh, tăng 60% so với năm 2018. Hà Lan, nước không có ngành sản xuất cá ngừ nhưng lại là một quốc gia trung chuyển lớn, đang rất hút hàng của Việt Nam. Hiện tại nhập khẩu cá ngừ mã HS16 của Hà Lan cũng đang có xu hướng tăng trưởng, giá trị NK cá ngừ mã HS16 của nước này đang tăng 5% so với cùng kỳ năm 2018. Cùng với Hà Lan, Hy Lạp, Phần Lan và Bungari cũng đang có sự tăng trưởng tốt so với năm 2018.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), nhìn chung, các nước EU đang có xu hướng tăng nhập khẩu cá ngừ từ các nước đang được hưởng ưu đãi thuế quan, giảm nhập khẩu từ các nguồn cung đang bị áp thuế cao như Thái Lan, Việt Nam.

Tuy nhiên, ngày 12/02/2020, Nghị viện châu Âu (EP) đã thông qua Hiệp định thương mại tự do EU – Việt Nam (EVFTA). Sự kiện này sẽ tạo ra lạc quan cho xuất khẩu thủy sản Việt Nam nói chung, cá ngừ nói riêng sau một năm thăng trầm và trong thời điểm dịch viêm phổi cấp do virus Corona (Covid-19) lan rộng. Việc EVFTA được thông qua chính là cơ hội cho Việt Nam khi các mức thuế quan áp cho sản phẩm cá ngừ nhập khẩu từ Việt Nam vào EU sẽ được gỡ bỏ ngay lập tức, hoặc cắt giảm dần dần về 0% sau từ 3-7 năm, hoặc miễn thuế theo hạn ngạch.

Cụ thể, khi EVFTA được chấp thuận và hoàn thành, mức thuế đối với các loại sản phẩm cá ngừ tươi và đông lạnh sẽ nhanh chóng được loại bỏ. Mức thuế cho sản phẩm cá ngừ lon đông lạnh hoặc phi lê sẽ được loại bỏ trong khoảng thời gian 3 năm từ mức 18% về 0%.

Đối với cá ngừ chế biến sử dụng cho cá ngừ đóng hộp – tỉ lệ cơ bản 24% sẽ được giảm trong lịch trình 7 năm.

Đối với cá ngừ đóng hộp và bao gói, mức hạn ngạch sẽ là 11.500 tấn mỗi năm sẽ được miễn thuế. Sau đó, mức thuế như ban đầu 20,5% sẽ được áp dụng, mức thuế này sẽ giảm 3,5% mỗi năm. Mức thuế này có thể giúp gia tăng XK sang các thị trường thuộc khu vực EU.

Trước cơ hội này, các doanh nghiệp được khuyến cáo có sự chuẩn bị kĩ lưỡng, đưa ra các kế hoạch hành động để tận dụng được những ưu đãi và lợi thế từ hiệp định này để mở rộng XK hải sản, trong đó có cá ngừ sang EU. Đặc biệt chú trọng nguồn gốc xuất xứ để tránh gặp rủi ro trong XK.