Doanh nghiệp Việt và khát vọng vươn xa cùng sản phẩm OCOP

Doanh nghiệp chủ động đưa sản phẩm vươn ra thế giới

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) không chỉ là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước nhằm khai thác tiềm năng đặc sản vùng miền, mà còn là đòn bẩy để các doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ kinh doanh khẳng định vị thế trên thị trường. Hiện nay, Việt Nam có khoảng hơn 18.000 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên. Con số này phản ánh sự lan tỏa mạnh mẽ của chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” trên khắp 34 tỉnh thành, nơi mà không chỉ chính quyền địa phương mà từng hộ sản xuất, hợp tác xã, làng nghề đều được khuyến khích tham gia.Hơn hết, sự thành công của OCOP đến từ chính tinh thần chủ động của những người làm sản phẩm - những doanh nghiệp dám nghĩ, dám làm và không ngừng đổi mới sáng tạo.

Tại Lào Cai, chè Shan tuyết Suối Giàng, xã Văn Chấn từ lâu đã được biết đến là một trong những đặc sản nổi bật của vùng cao. Nơi đây sở hữu hơn 400 ha chè, trong đó gần 300 ha mọc tự nhiên, với khoảng 40.000 cây chè cổ thụ có tuổi đời từ 100 đến 500 năm. Chính điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu mát mẻ quanh năm của núi cao cùng bàn tay chăm sóc của đồng bào Mông đã tạo nên những búp chè Shan tuyết phủ lớp lông tơ trắng, hương vị đậm đà, thanh khiết khó nơi nào sánh được.

Thông qua chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP), chè Suối Giàng đã được chuẩn hóa quy trình sản xuất, áp dụng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, đầu tư nhà xưởng chế biến và đóng gói hiện đại. Các dòng sản phẩm như hồng trà, hoàng trà, diệp trà, bạch trà được công nhận OCOP 4 sao, mang bao bì nhãn mác, truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Đặc biệt, sản phẩm đã vươn ra thị trường quốc tế, xuất khẩu sang Nhật Bản, Anh, Pháp, góp phần nâng tầm thương hiệu chè Việt trên trường quốc tế.

Theo bà Lâm Thị Kim Thoa – Giám đốc HTX Suối Giàng, để sản phẩm OCOP giữ vững thương hiệu, HTX đã chú trọng bảo tồn rừng chè cổ thụ, hướng dẫn bà con thu hái đúng quy chuẩn kỹ thuật, đồng thời ứng dụng công nghệ hiện đại trong chế biến, quảng bá và xúc tiến thương mại. Bà con Mông nhờ đó có thêm thu nhập ổn định, nhiều hộ xây được nhà mới, mua sắm tiện nghi, đời sống nâng lên rõ rệt. Với việc gắn mã QR truy xuất tận gốc cây chè, chè Shan tuyết Suối Giàng ngày càng khẳng định giá trị, trở thành niềm tự hào của vùng cao Tây Bắc.

Cà phê Bích Thao, xã Hua La, tỉnh Sơn La (nay là Phường Chiềng Cơi, tỉnh Sơn La) là một trong những sản phẩm OCOP tiêu biểu của miền núi phía Bắc. Thành lập từ năm 2017 với chỉ 11 thành viên ban đầu, đến nay Hợp tác xã đã liên kết với hơn 800 nông hộ, hình thành vùng nguyên liệu Arabica rộng lớn được canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP, UTZ. Khí hậu mát mẻ quanh năm, độ cao trên 900m cùng thổ nhưỡng đặc trưng đã tạo nên hương vị cà phê Arabica Sơn La chua thanh, hậu ngọt dịu – được đánh giá là một trong những vùng cà phê đặc sản có chất lượng hàng đầu Việt Nam.

Sản phẩm cà phê bột nguyên chất của HTX Bích Thao đã được công nhận OCOP 5 sao quốc gia, là sản phẩm duy nhất của Sơn La nằm trong top 20 sản phẩm OCOP 5 sao năm 2021. Không chỉ dừng ở cà phê bột, HTX còn phát triển các dòng sản phẩm mới như trà vỏ cà phê (cascara), cà phê mật ong chế biến khô không sử dụng nước – hướng đi vừa bảo vệ môi trường, vừa nâng cao giá trị sản phẩm. Nhờ đó, cà phê Bích Thao đã có mặt trong hệ thống siêu thị lớn trong nước và xuất khẩu sang Anh, Đức, Nhật Bản.

Ông Nguyễn Xuân Thao - Giám đốc HTX Cà phê Bích Thao chia sẻ: “Cà phê giống mới mà HTX chọn lọc có khả năng chống chịu biến đổi khí hậu, kháng bệnh tốt, 100% là Arabica. Từ năm 2018, chúng tôi đã mời chuyên gia nước ngoài về tập huấn, áp dụng phương pháp chế biến cà phê mật ong và tận dụng vỏ làm trà cascara. Nhờ vậy, sản phẩm của HTX mang hương vị đặc trưng riêng, thân thiện với môi trường và được thị trường trong nước cũng như châu Âu ưa chuộng. Đây là lý do sản phẩm đã đạt tiêu chuẩn OCOP 5 sao quốc gia”.

Nhờ sự chủ động đổi mới và bền bỉ xây dựng thương hiệu, cà phê Bích Thao không chỉ nâng cao thu nhập cho hàng trăm hộ nông dân mà còn góp phần đưa thương hiệu cà phê Sơn La vươn tầm thế giới.

Điểm chung trong hai câu chuyện này chính là: sự chủ động của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh. Chủ động trong việc tìm ra hướng đi phù hợp cho sản phẩm. Chủ động gìn giữ bản sắc văn hóa gắn với vùng đất, con người. Chủ động cải tiến chất lượng, mẫu mã để đáp ứng thị trường. Đặc biệt, chủ động tham gia vào thương mại điện tử, kết nối hội chợ OCOP, đưa sản phẩm ra khỏi “lũy tre làng” để tiếp cận người tiêu dùng cả nước và quốc tế.

Tạo điều kiện cho sản phẩm vươn mạnh ra thị trường

Trong bối cảnh hội nhập hiện nay, sản phẩm OCOP không chỉ cạnh tranh ở thị trường trong nước, mà còn phải đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Điều đó đòi hỏi doanh nghiệp phải tiếp tục chủ động đổi mới, ứng dụng công nghệ, xây dựng thương hiệu chuyên nghiệp, và đặc biệt là đặt chất lượng lên hàng đầu. Chỉ khi nào sản phẩm thực sự chạm đến niềm tin của người tiêu dùng thì thương hiệu mới có thể đi xa, bền vững.

Về phía ngành Công Thương các địa phương, nhiều giải pháp thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm OCOP đã được triển khai nhằm đưa sản phẩm thế mạnh ra thị trường, rộng đường cho tiêu thụ sản phẩm, đặc biệt vào các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh…

Nhìn từ những câu chuyện OCOP tiêu biểu, có thể thấy, chương trình không chỉ là cơ hội mà còn là thách thức. Chỉ những ai dám chủ động từ việc lựa chọn con đường sản xuất sạch, đầu tư bao bì, đến tận dụng nền tảng số hóa mới thực sự nắm bắt được cơ hội, tạo dựng thương hiệu bền vững trên thị trường.

Chương trình OCOP không chỉ là chương trình quốc gia, mà còn là hành trình khẳng định bản sắc Việt trên thị trường toàn cầu. Mỗi doanh nghiệp, mỗi hợp tác xã, mỗi hộ kinh doanh chính là những mắt xích quan trọng đang chủ động viết nên câu chuyện thành công của riêng mình.